تحلیلگران هیچ چشمانداز واقع بینانهای برای احیای برجام نمیبینند.
اقتصادسنج | ریچارد برنز، رئیس بخش ژئوپلیتیک در بخش انرژی، گفته که هیچ چشمانداز واقعبینانهای از اینکه توافق هستهای 2015 ایران (برنامه جامع اقدام مشترک)، پس از مذاکرات شکست خورده در سالهای 2021-2022، بازسازی شود، نمیبیند.
طبق آنچه در گزارش وبسایت ریگزون آمده، در ماههای اخیر، گفتگوهای غیرمستقیم بین ایالات متحده و ایران برای بررسی یک توافق بسیار محدودتر انجام شده است که محدودیتهایی بر برخی جنبههای برنامه هستهای ایران، بهویژه غنیسازی اورانیوم با خلوص بالای ۲۰ درصد، ایجاد میکند.
وی افزود: «هیچ جدول زمانی مشخصی برای این تلاشهای دیپلماتیک وجود ندارد، اما اگر تمایل هر دو طرف برای مصالحه وجود داشته باشد، ممکن است در چند ماه آینده به یک توافق منجر شود». وی ادامه داد: یکی از موضوعاتی که گفته میشود در متن مذاکره است، مبادله زندانیان اتباع خارجی است، بنابراین هرگونه خبر یا اعلان دیپلماتیک از این نوع ممکن است نشاندهنده پیشرفت مذاکرات باشد.
برنز همچنین تأکید کرد که «این مساله برای بازارهای نفت مهم است»، او انتظار ندارد که ایالات متحده با «کاهش قابل توجه تحریمهای نفتی به عنوان بخشی از یک توافق حداقلی» موافقت کند. وی گفت: «با این حال، ایران در ماههای اخیر توانسته است علیرغم باقی ماندن تحریمهای ثانویه آمریکا، تولید و صادرات نفت خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و بیشتر حجم اضافی به چین فرستاده شده است».
امیلی هاثورن، تحلیلگر ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا در رین، به ریگزون گفت که در حال حاضر، سناریوی محتملتر از توافق هستهای جدید، ادامه مذاکرات بین ایالات متحده و ایران است «که به حفظ و کاهش تنشها در سطوح قابل کنترل کمک میکند.» هاثورن گفت: «توافق ممکن است اما در حال حاضر محتمل نیست» و افزود: «اگر ایران و غرب روزی با میانجیگری به توافق هستهای جدید دست یابند، میتواند تنها یک توافق موقت و محدود باشد، این امر مستلزم آن است که ایالات متحده امتیازات قابل توجهی در مورد موضوعات کلیدی مانند اعطای کمک مالی و اجازه به ایران برای حفظ برخی تجهیزات پیشرفته غنیسازی اورانیوم بدهد. هاثورن گفته: «از آنجایی که این امتیازات از نظر سیاسی بحث برانگیز خواهد بود، احتمالاً تنها تحت یک دولت دموکرات در ایالات متحده تمدید میشود.»
تولید نفت ایران
بر اساس بررسی آماری موسسه انرژی (EI) در سال 2023، ایران در سال 2022 روزانه 3.822 میلیون بشکه نفت تولید کرده است.
این رقم نسبت به سال گذشته 4.6 درصد افزایش و 4.1 درصد از سهم کل تولید نفت جهان در سال 2022 را نشان میدهد. تولید نفت این کشور در سال 2021، 3.653 میلیون بشکه در روز، در سال 2020، 3.120 میلیون بشکه در روز، در سال 2019، 3.407 میلیون بشکه در روز، در سال 2018 4.620، در سال ۲۰۱۶، روزانه 3.853 میلیون بشکه در روز، در سال 2015، 3.714 میلیون بشکه در روز، در سال 2014، در سال ۲۰۱۳، 3.609 بشکه در روز و 3.810 میلیون بشکه در روز در سال 2012 بوده است.
آمار تولید نفت مورد بررسی EI شامل نفت خام، نفت شیل، ماسه های نفتی، میعانات (میعانات اجارهای یا میعانات گازی که نیاز به پالایش بیشتر دارند) و NGLs (مایعات گاز طبیعی – اتان، LPG و نفتای جدا شده از تولید گاز طبیعی) بوده است.
برگه اطلاعاتی کاخ سفید که در 8 می 2018 منتشر شد، فاش کرد که دونالد جی ترامپ، رئیسجمهور وقت ایالات متحده، مشارکت ایالات متحده در برنامه جامع اقدام مشترک با ایران را خاتمه داده و تحریمهای لغو شده بر اساس این توافق را مجدداً اعمال میکند. ترامپ در آن زمان گفت: «توافق ایران یکی از بدترین و یکطرفهترین معاملاتی بود که ایالات متحده تاکنون وارد آن شده است».
بر اساس وب سایت اوپک، که ایران یکی از اعضای موسس آن است، در سال 2021 روزانه 2.392 میلیون بشکه نفت خام توسط ایران تولید شده است. وب سایت اوپک نشان داد که در آن سال، صادرات نفت خام ایران به 763 هزار بشکه در روز رسید، ارزش صادرات نفت این کشور به 25 میلیارد و 313 میلیون دلار و تقاضای نفت ایران 1 میلیون و 777 هزار بشکه در روز بود.