ماجرای آمدن هواپیمای روس به ایران برای تعمیر چیست؟/ ایران و روسیه هواپیمای مشترک می سازند؟

اقتصادسنج؛ در حالی که دولت وعده داده بود هواپیمای ایران ۱۴۰ در پلتفرمی جدید تا پایان سال گذشته به پرواز درآید که این وعده هنوز محقق نشده است. اما خبرهای جدیدی مبنی بر مشارکت ایران با روسیه برای ساخت و تعمیر هواپیما مطرح می‌شود. آیا ساخت هواپیما با مشارکت روسیه به سرنوشت هواپیمای ایران ۱۴۰ دچار خواهد شد؟

بهمن‌ ماه سال گذشته، محمد محمدی‌بخش، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، از اولین پرواز پلتفرم جدید هواپیمای ایران ۱۴۰ تا قبل از شروع سال ۱۴۰۲ خبر داد.

او گفته بود که فاز اول ساخت هواپیمای ایران ۱۴۰ و بهره‌برداری از آن در حوزه‌های مختلف غیر از مسافری نهایی شده و تا پایان سال ۱۴۰۱ پلتفرم جدید هواپیمای ایران ۱۴۰ برای اولین بار به پرواز درمی‌آید؛ اما سال ۱۴۰۱ در حالی به پایان رسید که وعده پرواز هواپیمایی ایران ۱۴۰ با پلتفرم جدید محقق نشد.

به‌تازگی نیز رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در گفتگویی که با ایسنا داشته پاسخ درستی به علت مسکوت ماندن این وعده نداده و تنها به این پاسخ مبهم بسنده کرده است: «گزارش وزارت دفاع هم نشان می‌دهد که ساخت این هواپیما پیشرفت خوبی داشته و آماده پرواز است».

ایران و روسیه به دنبال ساخت هواپیمای مشترک

در حالی هنوز وضعیت این پروژه به‌طور دقیق رسانه‌ای نشده که ظاهرا ایران به دنبال مشارکت در ساخت و تعمیر هواپیما با روسیه است.

۲۲ فروردین‌ماه خبرگزاری «آر‌بی‌سی» در خبری اعلام کرد که یک فروند هواپیمای پهن‌پیکر ایرباس A۳۳۰-۳۰۰ در تاریخ پنجم آوریل به تهران پرواز کرد و این هواپیما قرار است توسط تکنسین‌های «ماهان ایر» که بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی ایران است، مورد بررسی فنی قرار بگیرد.

البته انتقال هواپیمای شرکت آئروفلوت برای تعمیرات به ایران برای نخستین بار، ارتباط مستقیمی به تحریم صنعت هوایی روسیه دارد که از یک‌ سال پیش آغاز شد. در واقع همکاری ایران و روسیه در زمینه تعمیر هواپیماها تا زمان لغو تحریم صنعت هوایی این کشور که علت آن جنگ میان روسیه و اوکراین است، می‌تواند ادامه‌دار باشد.

اما نکته قابل‌توجه این است که در حال حاضر تعداد زیادی از هواپیماهای ناوگان هوایی ایران به دلیل نبود قطعه و فرسودگی زمین‌گیر هستند.

طوری‌که از ۳۳۳ فروند هواپیمای موجود در حمل‌ونقل هوایی کشور تنها کمتر از ۱۰۰ فروند این هواپیماها فعال هستند و مابقی در آشیانه فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی خاک می‌خورند یا تبدیل به انبار قطعه برای سایر هواپیما شده‌اند.

چرا تعداد زیادی از هواپیماهای ایران زمین‌گیر شده‌اند؟

بخش قابل‌توجهی از هواپیماهای زمین‌گیر تنها به دلیل نبود یک یا چند قطعه امکان پرواز را ندارند و نبود پروازها آن‌ها به منزله نبود توانایی تعمیر هواپیما در کشور نیست.

رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، در گفتگو با ایلنا به جزئیات بیشتری در این رابطه پرداخت است. آن‌طور که محمدی‌بخش گفته هفته پیش در سفری که به روسیه داشته، قراردادی بین دو کشور برای توسعه و گسترش همکاری در زمینه صنعت هوایی میان ایران و روسیه به امضا رسید.

او در پاسخ به این سوال که اگر ایران توان تعمیر هواپیماهای روسی را دارد، چطور نیمی از ناوگان هوایی کشورمان زمین‌گیر شده و چرا توان تعمیر هواپیماهای ایرلاین‌های داخلی را نداریم، گفته است: خوشبختانه هواپیماهای زمین‌گیر شرکت‌های هواپیمایی کشورمان هم در حال تعمیر است و در هفته‌های اخیر تعدادی هواپیمای زمینگیر تعمیر و به مدار بازگشته‌اند.

هواپیمای ایران ۱۴۰ تجربه ناموفق ایران در ساخت هواپیمای مسافری

اما در این میان، بار دیگر زمزمه مشارکت ایران با روسیه برای ساخت هواپیما مطرح می‌شود. تجربه مشارکت ایران با یک کشور دیگر برای ساخت هواپیما به دهه ۷۰ بازمی‌گردد.

در سال ۱۳۷۴ شرکت هواپیماسازی آنتونوف قراردادی با شرکت هواپیماسازی هسا به امضا رساند که به موجب آن، اجازه تولید این هواپیما در ایران به نام تجاری «ایران ۱۴۰» داده شد.

طبق قراردادی که بین دو شرکت به امضا رسید، توافق شد تا ۷۰ درصد تولید این هواپیما را ایرانی‌ها به دست بگیرند و ۳۰ درصد باقی را که اغلب شامل قطعات بود توسط اوکراین ساخته شود. اما در نهایت سرنوشت هواپیماهای ساخته شده به سقوط و زمین‌گیری در فرودگاه‌ها ختم شد.