نظام رتبه‌بندی موضوعی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ چین منتشر می‌شود.رتبه بندی جهانی موضوعات آکادمیک (GRAS) برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ منتشر شد.
اقتصادسنج| نظام رتبه‌بندی موضوعی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ چین منتشر می‌شود.رتبه بندی جهانی موضوعات آکادمیک (GRAS) برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ منتشر شد.
نظام رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۲۳ میلادی برای هفتمین سال متوالی، رتبه‌بندی جهانی موضوعات دانشگاهی (GRAS) را منتشر کرده است. این رتبه بندی در سال ۲۰۲۳ در ۵۵ رشته در قالب ۵ حوزه کلی شامل: مهندسی، علوم طبیعی، علوم زیستی، علوم پزشکی و علوم اجتماعی صورت گرفته است.
تا آوریل ۲۰۲۳، ۱۴۴۷ استاد در نظرسنجی شرکت کرده‌اند. آن‌ها از ۱۲۲ دانشگاه و ۲۱ کشور / منطقه هستند که ۶۴ موضوع را پوشش می‌دهند. نتایج نشان می‌دهد ۱۲۱ مجله برتر در ۴۳ موضوع، ۳۶ جایزه برتر در ۲۹ موضوع و ۳۱ کنفرانس برتر برای علوم و مهندسی کامپیوتر در این رتبه بندی مؤثر بوده اند.
اسامی بیش از ۱۹۰۰ دانشگاه از بین ۵۰۰۰ دانشگاه مورد بررسی از ۱۰۴ کشور و منطقه در جهان در فهرست نهایی این رتبه‌بندی قرار گرفتند.
از جمهوری اسلامی ایران ۴۲ دانشگاه در این رتبه‌بندی حضور دارند و دانشگاه‌های زنجان، شهرکرد، شهید چمران اهواز، شهید مدنی آذربایجان، صنعتی کرمانشاه، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی همدان و هرمزگان برای اولین بار در رتبه بندی سال ۲۰۲۳ حضور دارند.
در رشته علوم و مهندسی نساجی؛ دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۵ و در رشته منابع آبی؛ دانشگاه تهران با رتبه ۳۷ دارای بهترین رتبه در میان دانشگاه‌های ایرانی در رتبه بندی ۲۰۲۳ موضوعی شانگهای هستند.
۴۲ دانشگاه ایران که در این رتبه‌بندی حضور دارند عبارتند از:
دانشگاه‌های ارومیه، بین‌المللی امام خمینی، تبریز، تربیت مدرس، تهران، خوارزمی، زنجان، سمنان، شهرکرد، شهید چمران اهواز، شهید مدنی آذربایجان، شیراز، صنعتی اصفهان، صنعتی امیرکبیر، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شاهرود، صنعتی شریف، صنعتی کرمانشاه، صنعتی نوشیروانی بابل، علم و صنعت ایران، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی بقیه الله، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی کرمان، علوم پزشکی کرمانشاه، علوم پزشکی مازندران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی همدان، فردوسی مشهد، کاشان، کردستان، گیلان، مازندران، محقق اردبیلی و هرمزگان.
حوزه علوم طبیعی
در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۳ موضوعی شانگهای در بخش علوم طبیعی، موضوعات ریاضیات، فیزیک، علم شیمی، علوم زمین، جغرافیا، بوم شناسی، اقیانوس شناسی و علوم جوی مورد بررسی قرار گرفته اند. دانشگاه‌های برتر کشور در ۴ رشته ریاضیات، علوم زمین، علم شیمی، اکولوژی در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم و در فیزیک، جغرافیا، اقیانوس شناسی و علوم جوی رتبه‌ای نداریم.
در رشته ریاضیات: دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ و دانشگاه علم و صنعت ایران با رتبه ۴۰۱-۵۰۰
در رشته علوم زمین: دانشگاه کردستان رتبه (۳۰۱-۴۰۰)، دانشگاه تربیت مدرس رتبه (۵۰۰-۴۰۱) و دانشگاه تهران رتبه (۵۰۰-۴۰۱)
در رشته علم شیمی: دانشگاه تهران رتبه (۵۰۰-۴۰۱)
در رشته اکولوژی: دانشگاه تربیت مدرس رتبه (۵۰۰-۴۰۱)
حوزه مهندسی
در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای، در ۲۳ رشته حوزه مهندسی شامل رشته‌های مهندسی مکانیک، مهندسی برق و الکترونیک، اتوماسیون و کنترل، مهندسی مخابرات، علم و فناوری ابزار، مهندسی پزشکی، علوم و مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی شیمی، علم و مهندسی مواد، علم نانو و فناوری نانو، علوم و مهندسی انرژی، علوم و مهندسی محیط زیست، منابع آبی، علوم و صنایع غذایی، بیوتکنولوژی، مهندسی هوا فضا، مهندسی دریا / اقیانوس، علم و فناوری حمل و نقل، سنجش از دور، مهندسی معدن و مواد معدنی، مهندسی متالورژی و علوم و مهندسی نساجی است.
مهندسی رتبه‌بندی صورت پذیرفته است که ایران در رشته مهندسی مکانیک با ۱۷ دانشگاه، پر تعدادترین دانشگاه‌های ایران در این حوزه‌های موضوعی شناخته شده است.
در رشته مهندسی مکانیک تعداد ۱۷ دانشگاه از ایران در جمع ۴۰۰ دانشگاه برتر حضور دارند: دانشگاه تهران با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه بین المللی امام خمینی، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه تبریز با رتبه ۱۰۱-۱۵۰، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه شهرکرد با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه کاشان، دانشگاه ارومیه با رتبه ۳۰۰-۲۰۱، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه گیلان با رتبه ۳۰۱-۴۰۰ (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته مهندسی برق و الکترونیک؛ دانشگاه تهران رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه کردستان رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تبریز رتبه ۴۰۱-۵۰۰
در رشته مهندسی مخابرات؛ دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران با رتبه ۲۰۱-۳۰۰
در رشته علم و فناوری ابزار؛ دانشگاه تبریز و دانشگاه تهران با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شیراز با رتبه ۱۰۱-۱۵۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۳۰۰-۲۰۱ (موسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته مهندسی پزشکی؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه علوم پزشکی تبریز با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با رتبه ۱۰۱-۱۵۰، دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۳۰۰-۲۰۱ (موسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته علوم و مهندسی کامپیوتر؛ دانشگاه تهران (۱۵۱-۲۰۰)، دانشگاه صنعتی شریف (۵۰۰-۴۰۱)
در رشته مهندسی عمران؛ دانشگاه تهران با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تبریز با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه مازندران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه بین المللی امام خمینی، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه سمنان با رتبه ۳۰۰-۲۰۱ (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته مهندسی شیمی؛ دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تبریز، دانشگاه تهران با رتبه ۲۰۱-۳۰۰، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه کاشان با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل و دانشگاه خوارزمی با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته علم و مهندسی مواد؛ دانشگاه محقق اردبیلی (۳۰۱-۴۰۰)، دانشگاه صنعتی شریف (۵۰۰-۴۰۱)
در رشته علوم و مهندسی انرژی؛ دانشگاه صنعتی انوشیروانی بابل، دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه صنعتی کرمانشاه، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۲۰۱-۳۰۰، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه تبریز با رتبه ۳۰۱-۴۰۰ (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته مهندسی علوم و فناوری محیط زیست؛ دانشگاه تهران با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۴۰۱-۵۰۰
در رشته منابع آبی؛ دانشگاه تهران با رتبه ۳۷، دانشگاه تبریز با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه شیراز و دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۱۰۱-۱۵۰، دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۱۵۱-۲۰۰
در رشته علوم و صنایع غذایی؛ دانشگاه تبریز با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه تهران با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه ارومیه با رتبه ۱۰۱-۱۵۰، دانشگاه صنعتی اصفهان، پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه شیراز با رتبه ۲۰۱-۳۰۰ (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته بیوتکنولوژی؛ دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دانشگاه تهران با رتبه ۴۰۰-۳۰۱، دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۴۰۱-۵۰۰
در رشته مهندسی معدن؛ دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه ۷۶-۱۰۰
در رشته مهندسی متالورژی؛ دانشگاه تهران با رتبه ۱۰۱-۱۵۰
در رشته علوم و فناوری حمل و نقل؛ دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰
در رشته علوم و مهندسی نساجی؛ دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۵
علوم زیستی
در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای ۲۰۲۳، رتبه‌بندی حوزه علوم زیستی در ۴ رشته علوم بیولوژیکی، علوم زیستی انسانی، علوم کشاورزی، علوم دامپزشکی صورت گرفته است. دانشگاه‌های برتر کشور در ۲ رشته علوم کشاورزی و علوم دامپزشکی در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم.
در رشته علوم کشاورزی؛ ۱۱ دانشگاه ایرانی حضور دارند که شامل دانشگاه تهران با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تبریز، دانشگاه ارومیه با رتبه ۲۰۱-۳۰۰، دانشگاه شیراز و دانشگاه کردستان با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه هرمزگان، دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه زنجان با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته علوم دامپزشکی؛ دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۲۰۱-۳۰۰
حوزه علوم پزشکی
در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای ۲۰۲۳، رتبه‌بندی حوزه علوم پزشکی در رشته‌های پزشکی بالینی، بهداشت عمومی، علوم دندانپزشکی، پرستاری، فناوری‌های پزشکی و داروسازی و علوم دارویی صورت پذیرفته است که شاهد حضور دانشگاه‌های برتر کشور در این رشته‌ها در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم.
در رشته پزشکی بالینی؛ ۱۴ دانشگاه در جمع برترین‌ها قرار دارند که از این میان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، دانشگاه علوم پزشکی مازندران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی همدان، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه با رتبه ۲۰۱-۳۰۰، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی تبریز با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ هستند. (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته بهداشت عمومی؛ ۱۱ دانشگاه در جمع برترین‌ها قرار دارند که از این میان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دانشگاه علوم پزشکی شیراز با رتبه ۲۰۱-۳۰۰، دانشگاه علوم پزشکی همدان، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ هستند. (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
در رشته پرستاری؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشگاه علوم پزشکی تبریز با رتبه ۲۰۱-۳۰۰
در رشته داروسازی و علوم دارویی؛ ۹ دانشگاه در جمع برترین‌ها قرار دارند که از این میان دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تبریز با رتبه ۲۰۱-۳۰۰، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه تهران با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ هستند. (مؤسسات در محدوده رتبه یکسان بر اساس حروف الفبا فهرست شده اند.)
حوزه علوم اجتماعی
در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای ۲۰۲۳ حیطه علوم اجتماعی شامل رشته‌های اقتصاد، آمار، حقوق، علوم سیاسی، جامعه شناسی، آموزش، ارتباطات، روانشناسی، مدیریت کسب و کار، مالیه، مدیریت، مدیریت دولتی، مدیریت هتلداری و گردشگری و کتابداری و اطلاع رسانی است.
دانشگاه‌های ایرانی در رشته‌های اقتصاد، مدیریت هتلداری و گردشگری و مدیریت، آموزش در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم که در رشته‌های مدیریت هتلداری و گردشگری و آموزش برای اولین بار دارای رتبه هستیم.
در رشته اقتصاد دانشگاه تهران با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، در رشته مدیریت هتلداری و گردشگری دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰، در رشته مدیریت دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱-۲۰۰ و دانشگاه علم و صنعت ایران با رتبه ۳۰۱-۴۰۰، در رشته آموزش دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه خوارزمی و دانشگاه تهران با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ در این حوزه حضور دارند.
* جایگاه دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای ۲۰۲۳
شانگهای در سال ۲۰۲۳ از ۵ شاخص به شرح جدول زیر جهت ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا بهره گرفته است. وزن هر کدام از این شاخص‌ها متناسب با هر رشته تغییر می‌کند.
دانشگاه‌هایی می‌توانند در این حوزه‌ها مورد ارزیابی قرار گیرند که از حداقل تعداد تولیدات علمی در بازه زمانی ۲۰۲۱-۲۰۱۷ در پایگاه وب آو ساینس برخوردار بوده‌اند. این حد آستانه در رشته‌های مختلف متفاوت است.
