نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کشورهای همسایه ایران چقدر است؟

اقتصادسنج| نرخ بیکاری زنان در ایران و برخی کشورهای همسایه آن نشان از مشارکت به نسبت پایین زنان در بازار کار دارد. در سال ۲۰۲۱ و زمانی که نرخ بیکاری زنان ایرانی حدود ۱۷ درصد بود، ۲۲/۳ درصد زنان عربستان سعودی صاحب شغل نبودند. اما در حالی که مشارکت زنان ایرانی در سال بعد کاهش یافت، عربستان زنان بیشتری را وارد بازار کار کرد.

گزارشی که اخیرا از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده، نشان می‌دهد نرخ بیکاری‌زنان در زمستان ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰، افزایش داشته است. بر اساس این گزارش، نرخ بیکاری زنان ۱۸ تا ۳۵ ساله از ۲۶.۵ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۲۷.۷ درصد در زمستان سال گذشته رسیده است. در ضمن، بیش از ۵۲ هزار نفر به جمعیت زنان بیکار در این بازه سنی اضافه شده است.

ناگفته نماند که احتمال بیکار شدن زنان در بازار کار بسیار بیشتر از مردان است. در سال ۲۰۲۲ نرخ بیکاری‌زنان در سطح جهانی ۵.۸ درصد بود که ۰.۱ درصد بیشتر از مردان بود. زنان همچنین در سطح جهانی، از کشورهای توسعه‌یافته یا توسعه‌نیافته، کم‌بهره‌گیری بیشتری را تجربه می‌کنند.

در سال ۲۰۲۰، نرخ بیکاری‌زنان بسیار کمتر از مردان افزایش یافت، زیرا احتمال خروج همیشگی آن‌ها از بازار کار پس از دست دادن شغل فعلی بسیار بیشتر بود. تا سال ۲۰۲۲، شکاف جنسیتی در نرخ بیکاری به سطح سال ۲۰۱۹ یعنی پیش از همه‌گیری کرونا نزدیک بود، زیرا بهبود اشتغال در میان زنان با بهبود مشارکت آنان در نیروی کار همزمان شد. پیش‌بینی می‌شود که زنان و مردان تغییرات مشابهی را در نرخ بیکاری در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ تجربه کنند. همچنین، پیش‌بینی‌ها از این موضوع حکایت دارد که نرخ بیکاری جهانی در سال ۲۰۲۳، حدود ۳ میلیون نفر افزایش یابد.

نرخ بیکاری زنان در کشورهای همسایه

ایران در مقایسه با کشورهای همسایه خود به نسبت نرخ بیکاری بیشتری دارد. نرخ بیکاری در ترکیه در ماه فوریه ۲۰۲۳ به ۱۰ درصد رسید. در بین جنسیت‌ها، نرخ بیکاری برای مردان ۸.۷ درصد و نرخ بیکاری زنان ۱۲.۶ درصد بود.

بر اساس گزارش کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگری مترقی ترکیه (DİSK) در ۸ مارس ۲۰۲۱، در حالی که طی سال‌های گذشته در نتیجه سیاست‌های افزایش مشارکت زنان در چندین کشور دیگر، اشتغال زنان رو به افزایش بوده است، ترکیه یکی از کشورهایی است که بیشترین شکاف جنسیتی را در این زمینه دارد.

در حالی که میانگین شکاف جنسیتی در اشتغال در میان کشورهای سازمان همکاری و توسعهٔ اقتصادی، ۱۴.۵ درصد و در میان کشورهای اتحادیه اروپا ۱۰ درصد است، این شکاف در ترکیه به ۳۹.۱ درصد می‌رسد. ترکیه یکی از کشورهایی است که بالاترین نرخ بیکاری را برای زنان دارد. همچنین درآمد مردان در این کشور ۲۷.۴ درصد بیشتر از زنان است.

در سال ۲۰۲۲ نرخ بیکاری‌زنان ترکیه، ۱۳.۱ درصد تخمین زده شد. که نسبت به دو سال گذشته بیش از ۲.۵ درصد کاهش داشته است.

نرخ بیکاری در افغانستان از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۱ به طور متوسط ​​۹.۸۷ درصد بوده که بالاترین رکورد آن ۱۳.۳۰ درصد در سال ۲۰۲۱ و پایین‌ترین رکورد ۶.۷۰ درصد در سال ۲۰۰۹ است.

بر اساس گزارش رویترز، در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲، اشتغال زنان ۲۵ درصد کمتر از سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱، یعنی پیش از تسلط طالبان بر این کشور بوده است. البته سطح اشتغال مردان نیز در همین دوره ۷ درصد کاهش یافته است. نرخ بیکاری زنان افغانستان در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۹.۰۹ درصد بود. در سراسر دنیا افغانستان یکی از کمترین مشارکت‌های زنان در بازار کار را دارد.

در سال ۲۰۲۲ نرخ بیکاری‌زنان در عربستان سعودی، ۱۹.۳ درصد بود که نسبت به ۲۲.۵ درصد سال ۲۰۲۱ کاهش یافته و نشان از افزایش مشارکت زنان این کشور در بازار کار این کشور دارد. همچنین نرخ بیکاری زنان در عراق در سال ۲۰۲۲ مقداری از ایران بیشتر بوده و ۲۸.۲ درصد گزارش شده است.

آخرین آمار ثبت شده در وبسایت بانک جهانی از نرخ بیکاری زنان مربوط سال ۲۰۲۱ است. بر اساس این آمار، در سال ۲۰۲۱، نرخ بیکاری‌زنان در ارمنستان، ۲۲.۳ درصد، آذربایجان، ۷.۷۵ درصد، عربستان ۲۲.۵ درصد، ترکمنستان ۳.۴ درصد، ترکیه ۱۴.۷، پاکستان ۹.۲ درصد و کویت ۸.۹۴ ثبت شده است. در کشورهای عربی نرخ بیکاری زنان سه برابر متوسط جهانی است.