اقتصادسنج؛ کوهنوردی و سفر به مناطق کوهستانی و مرتفع علاقه مندان و گردشگران خاص خود را دارد که در فصل سرما برای دیدن مناظر زیبا و صعود به قله های مرتفع راهی این مناطق می شوند.با وجود خطراتی که این گونه سفرها دارد باید تجهیزات مناسب را به همراه داشته و نکات ایمنی را رعایت کنند.

یکی از مسائلی که در صعودهای پاییزی و زمستانی باید مورد توجه کوهنوردان و گردشگران کوهستان قرار گیرد، آشنایی با شرایط کوهستانی و سختی‌های صعود در این دوفصل سال است؛ زیرا در این ایام بنا به شرایط خاص آب و هوایی، خطرات زیادی در کمین کوهنوردان است و اصلا هم افراد عادی و حرفه ای نمی‌شناسد.

البته با این توضیحات نمی‌خواهیم بگوییم که در فصول سرد سال باید دور کوهنوردی را خط بکشید و خودتان را از زیبایی های کوهستان محروم کنید اما قطعا این را می‌گوییم که اگر می‌خواهید صعودی کم خطر و لذت بخش داشته باشید، حتما توصیه کارشناسان را جدی بگیرد. در این گزارش با دکتر مساعدیان مسئول کمیته جست و جو و نجات فدراسیون کوهنوردی همراه شده ایم تا بایدها و نبایدهای صعودهای زمستانی را با هم مرور کنیم.

خطرات احتمالی را بشناسید و آماده باشید

خیلی ها فکر می‌کنند که حادثه برای همسایه است و هیچ وقت دامن خودشان را نمی‌گیرد؛ بنابراین زمانی که باید نکات ایمنی را رعایت کنند و از اتفاقات احتمالی بکاهند، بی تفاوت از کنار یکسری مسائل می‌گذرند و جانشان را به خطر می‌اندازند، درحالیکه واقعا کوهستان شوخی بردار نیست و آمار و ارقام به خوبی نشان می‌دهد که خطر همیشه در کمین است و حتی گاهی افراد حرفه ای را هم به دام می‌اندازد، پس خوب است که با شناخت خطرات احتمالی کوهستان در فصل زمستان، ریسک آسیب پذیری را پایین بیاوریم.

اما واقعا چه خطراتی در فصل زمستان کوهنوردان را تهدید می‌کند؟ این سوالی است که مساعدیان در پاسخ به آن می‌گوید:« قبل از هرچیز باید بدانید که در فصل سرما به ازای هر ۱۰۰۰ متر، ۵/۶ درجه سانتی گراد از دمای هوا کاسته می شود، یعنی بطور مثال اگر هوای تهران صفر درجه باشد، هوای توچال به ۱۸ درجه زیر صفر می رسد که این میزان سرما در کنار سرعت باد می تواند سرمازدگی موضعی و خطرات جدی به همراه داشته باشد.

همچنین در شرایط سخت تر، مشکلاتی از قبیل یخ زدگی اندام‌ها که بیشتر فوتی‌ها را شامل می شود، کمبود اکسیژن و بیماری حاد ارتفاعات، خطر صاعقه و صاعقه زدگی در شرایط هوایی متغیر، آفتاب زدگی، آسیب اشعه ماورای بنفش خورشید و ایجاد نور زدگی و برف کوری و صدمات جدی چشمی، از خطرات جدی صعود در این فصل به شمار می روند.

لازم به توضیح است که در فصل زمستان علاوه بر تمام خطرات ناشی از سرما، خستگی بیشتر بدن، مسیرهای سخت‌تر با دسترسی دشوارتر، کمبود مایعات در طول مسیر، داشتن بار بیشتر به خاطر طولانی تر بودن مسیرها و … نیز صعودها را سخت تر می‌کند که با این شرایط، کوهنوردان باید با آمادگی و تجهیزات کامل صعود خود را آغاز کنند و برای رویارویی با تمام خطرات احتمالی آماده باشند.

کوهستان شوخی ندارد؛ از مناطق پرخطر دوری کنید

یکی از نکاتی که باید برای کوهنوردی در فصول سردسال به آن توجه کرد، دوری از مناطق پرخطر است. گرچه هریک از ارتفاعات تهران بنا به سلیقه افراد، طرفداران خاص خود را دارد اما عقل حکم می‌کند که برای صعودهای زمستانی، خیلی سلیقه را معیار اصلی انتخاب قرار ندهیم و بیشتر روی مناطق ایمن تمرکز کنیم تا مانع از اتفاقات جبران ناپذیر شویم.

اما مناطق پرخطر کدامند و کجاها باید حواسمان را بیشتر جمع کنیم؟

مسئول کمیته جست و جو و نجات فدراسیون کوهنوردی با اشاره به مناطق پرخطر در ارتفاعات تهران توضیح می دهد:« در ارتفاعات شمالی تهران، ۱۱ دره داریم که معروفترین آن ها دره دارآباد، دره جمشیدیه (کلکچال)، دره دربند و دره درکه هستند که از این ۴ مسیر، دربند به سبب صخره ای بودن در محدوده قبل از شیرپلا، سخت تر از بقیه بوده و سوانح بیشتری را نیز به همراه دارد.

البته توچال نیز به خاطر ارتفاع بالا و بادگیر بودن، مسیر دارآباد به توچال به سبب بادگیر بودن، شیب زیاد و تیغه ای بودن مسیر و قلل اطراف فشم و شمشک به خاطر ارتفاع زیاد از پرمخاطره ترین ارتفاعات به شمار می روند که صعود به این ارتفاعات باید با علم و تجربه کافی و همچنین رعایت نکات ایمنی صورت گیرد.»

صعود خانوادگی خوب است اما با رعایت تمام نکات حیاتی

کوهنوردی تفریح پرطرفداری است و خیلی ها ترجیح می‌دهند با خانواده راهی کوهستان شوند اما قطعا برای یک کوهنوردی خانوادگی به ویژه در این فصل سال، باید شرایط سنی و جسمی تک تک اعضای خانواده خصوصا بچه ها را درنظر گرفت تا کسی دچار آسیب نشود. مثلا ممکن است زنان و کودکان خانواده از آمادگی لازم برای صعودهای طولانی و یا مرتفع برخوردار نباشند، پس یک تحقیق کلی نسبت به محل صعود بسیار توصیه می شود.

مساعدیان در این باره می‌گوید:«یکی از امتیازات مثبت کوهنوردی، جنبه همگانی و خانوادگی بودن است اما وقتی حرف از خانواده می شود، یعنی با افرادی در شرایط مختلف مواجه هستیم و قاعدتا باید نکات بیشتری را رعایت کنیم.

مثلا برف، سرما و باد در زمستان، شرایط سختی را در کوهستان ایجاد می کند که برای خانم ها و کودکان مساعد نیست و نباید آن ها را در چنین شرایطی قرار دهیم. یا مثلا باید بدانیم که هیچ وقت کودکان زیر ۶، ۷ سال را به ارتفاعات بالاتر از ۳۰۰۰ متری نبریم، زیرا اطفال به لحاظ شرایط فیزیولوژیک ممکن است با مشکلات جدی مواجه شوند.»

مسئول کمیته جست و جو و نجات فدراسیون کوهنوردی همچنین با توصیه ای به خانواده ها ادامه می دهد:«اگر قصد کوهنوردی دارید، سعی کنید تا ارتفاع ۵۰۰ متری بروید و برگردید و یا اگر می خواهید به ارتفاعات زیر ۳۰۰۰ متر صعود کنید، حتما برنامه یک روزه بصورت رفت و برگشت داشته باشید و در کوهستان اقامت نکنید؛ چه بسا که اصلا این کار غیرمجاز و غیرقانونی است.»

راستی به خاطر داشته باشید که توچال به رغم طرفداران بسیارش، ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارد یعنی برای صعود کودکان مناسب نیست، پس اگر انتخابتان توچال است، بیشتر از ۳۰۰۰ متر بالا نروید. ارتفاعات کلکچال، پلنگ چال و شیرپلا البته در شرایط مساعد آب و هوایی، بهترین گزینه برای خانواده ها معرفی شده اند.

این توصیه های ایمنی را جدی بگیرید

حالا که بیشتر با شرایط کوهستان در فصول سرد سال آشنا شدید، قطعا می توانید با دقت بیشتری نسبت به انتخاب زمان و مکان کوهنوردی اقدام کنید اما قبل از صعود حتما برای یکبار هم که شده، این توصیه های ایمنی و کاربردی را بخوانید، حتی اگر فکر می کنید حسابی حرفه ای هستید!

بررسی شرایط آب وهوایی

قبل از راهی شدن، شرایط آب و هوایی را بررسی کنید زیرا صعود در هنگام بارش به هیچ وجه نباید انجام شود و حتی تا ۳ روز بعد از بارش ها نیز، صعود به ارتفاعات ممنوع است و می تواند خطرات بسیار بزرگی به همراه داشته باشد.

اطلاع مسیر به نزدیکان

مسیرهای صعودتان را از قبل شناسایی کرده و به نزدیکان خود اطلاع دهید تا در صورت هرگونه تاخیر و یا سوانح احتمالی، اطرافیان بتوانند موقعیت احتمالی شما را به عوامل امدادی اطلاع داده و کمک رسانی به موقع انجام شود.

پوشش مناسب

با توجه به سرمای بیش از حد هوا در ارتفاعات، کوهنوردان باید به لباس‌های حرفه ای، کفش کوهنوردی، کلاه، جوراب و دستکش مجهز باشند. لباس های سنتکیکی، بهترین محافظ بدن برای صعود در فصول سردسال هستند چون با عبور رطوبت، جلوگیری از نفوذ باد و حفظ دمای بدن، شرایط مناسبی را برای فرد مهیا می کنند.

استفاده از تجهیزات لازم

استفاده از کلنگ کوهنوردی و یخ شکن از ضروریات یک صعود سالم در این فصل است. همچنین همراه داشتن مواد غذایی لازم، مواد قندی، یک وعده غذای اضافه، آب کافی، سوخت لازم برای ایجاد آتش و وسایل کمک های اولیه نیز ضرورت دارد.

فقط مسیرهای آشنا

عبور از مسیرهای ناآشنا در فصل سرما از پرمخاطره ترین اقدامات است، بنابراین فقط مسیرهای آشنا و پاکوب را برای صعودهای زمستانی انتخاب کنید.

تنهایی ممنوع

به هیچ عنوان صعود انفرادی نداشته باشید. هر صعودی باید با حداقل ۳ نفر انجام شود تا درصورت وقوع حادثه، افراد گروه بتوانند به یکدیگر کمک و یا نیروهای امدادی را خبر کنند.

همراهی با افراد واجد شرایط

افراد کم تجربه، بیماران قلبی و عروقی، افراد زیر ۸ سال و سالمندان، کسانی هستند که صعودهای زمستانی برایشان خطرات زیادی به همراه دارد، بنابراین در همراهی این افراد به درستی تصمیم بگیرید.

استفاده از جی پی اس

در بیشتر مناطق، شرایط آنتن دهی تلفن همراه و اینترنت مهیاست، بنابراین می‌توانید درصورت بروز حادثه برای اعلام موقعیت مکانی خود استفاده کنند. همچنین استفاده از جی پی اس بسیار توصیه می شود.

اطلاع از شماره های امدادی

به خاطر سپردن شماره های مراکز امداد و نجات از ساده ترین و ضروری ترین کارهایی است که یک کوهنورد باید انجام دهد، بنابراین شماره هایی مثل ۱۱۲، ۱۱۵، ۱۱۰ و ۱۲۵ را به خاطر بسپارید تا در صورت لزوم از آن ها استفاده کنید.

توریسم اینترنشنال/