اقتصادسنج| حداقل 60 میلیون ایرانی از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده استفاده می‌کنند. با احتساب فروش ماهانه 150هزار تومانی هر نسخه فیلترشکن و در نظر گرفتن یک جمعیت 30 میلیون نفری، این رقم طی یک ماه به بیش از 4 هزار و 500 میلیارد تومان می‌رسد. این امر نشان می‌دهد که گردش مال هنگفتی در فروش فیلترشکن‌ها وجود دارد. اما سود این گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی به جیب چه کسانی می‌رود؟

براساس آمارهای رسمی مرکز آمار، حدود 65 درصد از جمعیت ایران حداقل یک شبکه اجتماعی دارند، بنابراین حدود 60 میلیون ایرانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند. براساس گزارش پایگاه خبری اکسیوس (Axios) محدودیت‌های اینترنت در ایران باعث رشد ۳۰۰۰ درصدی استفاده از فیلترشکن شده است.

فیلترشکن ها؛ دروازه‌های خوشبختی مردم ایران

همین چند روز پیش که شبکه اجتماعی تردز توسط کمپانی متا رونمایی شد، سیل کاربران ایرانی به سمت این سکوی بین‌المللی روانه شد. این امر نشان می‌دهد داستان فیلترینگ، داستانی شکست‌خورده است. اما با این همه هجمه‌ای که سمت مردم به فیلترکننده‌گان شبکه های اجتماعی خارجی وجود دارد و با اینکه فیلترکردن‌ها هیچ نتیجه‌ای نداده است، چرا همچنان برخی از نهادهایی که هیچگاه نامی از آن‌ها برده نمی‌شود، همچنان اصرار بر فیلترینگ دارند؟

آیا جز این است که بازار فیلترینگ، بازاری پرسود است که اتفاقا اعداد و ارقامش به حساب برخی از چهره‌های خودی واریز می‌شود؟ سال گذشته بود که روایت‌های مختلفی درباره کسب‌وکار پیچک و بنیانگذار آن یعنی حمید رضازاده، پسر انسیه خزعلی، معاون رئیس جمهور در امور زنان منتشر شد. پیچک کارش طراحی، ساخت و فروش فیلترشکن بود. البته خزعلی هیچگاه زیر بار اینکه پسرش فیلترشکن می‌فروشد، نرفت.

کاربران اینستاگرام در ایران پیش از فیلترینگ 25 میلیون نفر بوده‌‏اند که طبق آمار رتبه هفتم در بین کشورهای استفاده‏‌کننده از این اپلیکیشن به ایران اختصاص دارد. در حال حاضر آمار کاربران ایرانی این پلتفرم آمریکایی، از مرز 50 میلیون نفر گذشته است.

آمارها نشان می‌‏دهد طی 5 سال گذشته که تلگرام فیلتر بوده از تعداد کاربران آن کاسته نشده است و بیش از 48 میلیون ایرانی از تلگرام استفاده می‌کنند. به‌طور کلی، حداقل 60 میلیون ایرانی از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده استفاده می‌کنند.

با احتساب فروش ماهانه 150هزار تومانی هر نسخه فیلترشکن و در نظر گرفتن یک جمعیت 30 میلیون نفری، این رقم طی یک ماه به بیش از 4 هزار و 500 میلیارد تومان می‌رسد. این امر نشان می‌دهد که گردش مال هنگفتی در فروش فیلترشکن‌ها وجود دارد. اما سود این گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی به جیب چه کسانی می‌رود؟

سابقه خرید فیلترشکن در ایران

تجارت پرسود فروش وی‌پی‌ان در ایران فقط به سال‌‏های اخیر محدود نمی‌‏شود. سال ۹۲ گزارشی منتشر شد و در آن آمده بود، درآمد حاصل از فروش فیلترشکن در ایران حدود ۱۰۰ میلیارد تومان است. چندی پیش هم محمدحسن آصفری، نماینده مجلس بدون اینکه نحوه محاسبه گردش مالی فیلترشکن‌‏ها را روشن کند، درآمد حاصل از آن‌ها را 50 هزار میلیارد تومان تخمین زد.

در سال 1387 و پیش از انتخابات دهمین دوره ریاست‌ جمهوری، اولین موج گسترده فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی گریبان‌گیر یوتیوب و توئیتر شد. فیلترینگ این شبکه‌ها در حالی صورت گرفت که شرایط کشور آرام بود و بحرانی برای بهانه فیتلرشدن تا آن لحظه وجود نداشت.

در حالی که فیلترینگ شدید و محدودیت‌های گسترده اینترنت در ایران، باعث رشد تصاعدی استفاده کاربران از ابزارهای فیلترشکن شده است، عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات در مهرماه سال گذشته گفته بود فروش فیلترشکن باید جرم تلقی شود. البته آن حرف زارع‌پور را باید گذاشت کنار اظهار نظر چند روز پیش او در خصوص کندی اینترنت که به مردم تاکید کرد از فیلترشکن رایگان خارجی استفاده نکنید!

البته وزیر ارتباطات ایران هرگز مسئولیت فیلترینگ گسترده اینترنت در ایران به گردش نگرفته است و همواره از اینکه او و وزارتخانه مطبوعش در این زمینه تصمیم‌گیر نیستند، حرف زده است. در این میان این کاربران ایرانی هستند که ماهانه بیش از 4 هزار و 500 میلیارد تومان برای برقراری ارتباط با دنیا، به دولت خود هزینه پرداخت می‌کنند.