اکرم محمدی منش/ اقتصادسنج: علی رغم تحریم های گسترده ای که کشورهای غربی علیه روسیه در دوران پس از حمله به اوکراین وضع کرده اند، اما اقتصاد روسیه آسیب جدی و موثری ندیده و به نظر می رسد ماشین جنگی روسیه همچنان با اتکا به اقتصاد این کشور توان ادامه جنگ در اوکراین را دارد.

در همین رابطه، روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در گزارشی تحت عنوان « نحوه پرداخت هزینه جنگ توسط روسیه» به تجارت خارجی روسیه در دوران پسا جنگ با اوکراین پرداخته است که نکات قابل تاملی دارد.

در این گزارش آمده است:

تجارت بین‌المللی با روسیه در سال جاری رونق گرفت، حتی زمانی که کشورها پس از حمله به اوکراین تحریم‌هایی را اعمال کردند. با اعمال محدودیت ها، اتحادهای مسکو تغییر کرده است.

کشورها متعهد شدند که روابط اقتصادی خود را با روسیه قطع کنند و پس از حمله روسیه به اوکراین، تحریم هایی را اعمال کردند که قصد داشت اقتصاد این کشور را فلج کند. اما روسیه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان نفت، گاز و مواد خام در جهان، شراکت‌های تجاری طولانی‌مدت و پرسودی داشته است. شکستن این پیوندها آسان نیست.

در سال 2020، روسیه 220 میلیارد دلار محصولات از سایر نقاط جهان، از جمله خودرو و قطعات خودرو، دارو و رایانه وارد کرد و به شدت از چین، آلمان، کره و جاهای دیگر خرید کرد.

افزایش حجم تجارت خارجی روسیه با چین و ترکیه

بر اساس تجزیه و تحلیل نیویورک تایمز از داده های تجاری، حجم واردات این کشور از آن زمان با اعمال تحریم ها و محدودیت های تجاری کاهش یافته است. اما چند کشور از جمله چین و ترکیه روابط خود را با روسیه از زمان آغاز جنگ تعمیق بخشیده اند.

بسیاری از کشورها زندگی بدون مواد خام روسی را بسیار دشوار دانسته اند. بیش از دو سوم صادرات روسیه در دوران قبل از جنگ مربوط به نفت، گاز و فلزات و مواد معدنی کلیدی بود که به برق رسانی به خودروها، گرم کردن خانه‌ها و تامین انرژی کارخانه‌ها در سراسر جهان کمک می‌کرد.

تحلیل تایمز نشان می‌دهد که این امر منجر به واقعیتی ناامیدکننده برای مقامات غربی شده است که امیدوار بودند با تنبیه اقتصاد روسیه ماشین جنگی این کشور را تضعیف کنند: تحلیل تایمز نشان می‌دهد که ارزش صادرات این کشور در واقع پس از حمله به اوکراین افزایش یافته است، حتی در بسیاری از کشورهایی که در مخالفت با روسیه نقش فعالی داشته‌اند.

روابط روسیه با جهان به سرعت در حال تکامل است. با این حال، توانایی روسیه برای تجارت با سایر نقاط جهان ممکن است در ماه‌های آینده با اعمال محدودیت‌های جدید توسط غرب کاهش یابد.

اما تا کنون، داده ها نشان می دهد که روسیه تا چه حد عمیقاً با اقتصاد جهانی در هم تنیده است و به مسکو اجازه می دهد تا مبالغ قابل توجهی پول تولید کند که وارد نهمین ماه جنگ خود می شود. تلاش های کشورهای غربی برای استفاده از تحریم ها و سایر اقدامات برای فلج کردن اقتصاد روسیه تاکنون اثرات محدودی داشته است.

سرگئی الکساشنکو، معاون سابق وزیر دارایی روسیه و معاون رئیس بانک مرکزی روسیه گفت: «زندگی بدون منابع روسیه بسیار دشوار است. هیچ جایگزینی وجود ندارد.»

اتحادهای جدید روسیه برای عبور از تحریم ها

با طولانی شدن جنگ و واکنش جهان به آن، تغییر قابل توجهی در جریان تجارت بین المللی ایجاد شده است. در بسیاری از کشورهایی که به گندم و سایر محصولات اصلی کشت شده در خارج از مرزهای خود متکی هستند، غذا با کمبود مواجه است. قیمت سوخت و سایر محصولات در زمان تورم بی سابقه افزایش یافته است و داده ها نشان می دهد که پیوندهای اقتصادی طولانی مدت روسیه با اروپا به تدریج از بین می رود و اتحادهای جدیدی با تغییر مسیر کالاها به کشورهای دیگر شکل می گیرد.