در شهریور ۱۴۰۴، صنعت پتروشیمی ایران تصویری متضاد از رشد و رکود را به نمایش گذاشت؛ برخی شرکت‌ها با جهش سه‌برابری درآمد دلاری روبه‌رو شدند، در حالی که دیگران بیش از نیمی از درآمد خود را از دست دادند. افزایش نرخ دلار توافقی، محدودیت خوراک و نوسان قیمت‌های جهانی و البته ضعف مدیریت، اصلی‌ترین عوامل تفاوت عملکرد شرکت‌ها بود.
به گزارش اقتصادسنج؛ در شهریور ۱۴۰۴، صنعت پتروشیمی ایران تصویری متضاد از رشد و رکود را به نمایش گذاشت؛ برخی شرکت‌ها با جهش سه‌برابری درآمد دلاری روبه‌رو شدند، در حالی که دیگران بیش از نیمی از درآمد خود را از دست دادند. افزایش نرخ دلار توافقی، محدودیت خوراک و نوسان قیمت‌های جهانی و البته ضعف مدیریت، اصلی‌ترین عوامل تفاوت عملکرد شرکت‌ها بود.
این گزارش تحلیل یکپارچه عملکرد پتروشیمی‌های بورسی در شهریور ۱۴۰۴ را به همراه جدول خلاصه ارائه می‌کند.
۱. رشدهای چشمگیر و دلایل آن
– پتروشیمی کرمانشاه (+۲۴۳%) و شیراز (+۱۲۸%) بیشترین رشد را ثبت کرده‌اند. علت اصلی این جهش، افزایش نرخ فروش محصولات صادراتی (به ویژه اوره) و رفع محدودیت خوراک گازی بوده است. این شرکت‌ها رشد خود را بیشتر از طریق نرخ ارز و بازارهای صادراتی به دست آورده‌اند تا افزایش واقعی تولید.
– اصفهان (+۹۰%) نیز رشد قابل توجهی داشت، اما عمدتاً ناشی از اثر نرخ دلار بر درآمد دلاری بود و مشکلات خوراک و فرسودگی تجهیزات همچنان پابرجاست.
نکته مهم: رشدهای بزرگ غالباً کوتاه‌مدت و وابسته به شرایط خاص بازار و نرخ ارز هستند.
۲. رشد متوسط و پایدار
– شرکت‌هایی مانند جم پلیمر (+۴۱%)، خراسان (+۳۷%)، نوری (+۳۶%)، پارس (+۲۴%) رشد متوسط داشتند. این شرکت‌ها عمدتاً از بهبود فروش صادراتی و ثبات تولید در فازهای گازی بهره برده‌اند.
– این نوع رشد معمولاً پایدارتر است و کمتر وابسته به جهش‌های مقطعی نرخ ارز است، اما همچنان به نوسان جهانی قیمت محصولات و نرخ خوراک حساس هستند.
۳. رشد اندک یا حفظ وضعیت موجود
– امیرکبیر (+۱۶%)، زاگرس (+۱۶%)، جم (+۱۴%)، مارون (+۱۳%)، غدیر (+۱۲%)، فناوران (+۱۱%)، تندگویان (+۱۱%) در این دسته قرار دارند.
– رشد کم و متوسط این شرکت‌ها نشان‌دهنده حفظ سهم بازار است، نه جهش واقعی. چالش اصلی آن‌ها شامل افزایش هزینه خوراک، فشار رقابتی و محدودیت ظرفیت صادراتی است.
۴. افت قابل توجه و ریسک‌ها
– قائد بصیر (-۴%)، پردیس (-۶%) افت کمی داشتند و هنوز عملکردشان نسبتاً باثبات است.
– تخت جمشید (-۳۲%)، آریاساسول (-۳۳%)، شازند (-۳۳%)، بوعلی سینا (-۴۳%)، خارک (-۵۴%) افت شدیدی تجربه کردند.
علت‌ها شامل موارد زیر است:
– محدودیت یا توقف تولید
– مشکلات خوراک و تجهیزات
– رکود داخلی و افت تقاضای جهانی
– مدیریت ضعیف
– بیشترین خطر مربوط به خارک است که با کاهش بیش از ۵۰٪ درآمد دلاری، نیازمند بازنگری مدیریتی و تأمین پایدار خوراک است.
جمع‌بندی کلی عملکرد شرکت های صنعت پتروشیمی
– پراکندگی عملکرد: حدود ۱۳ شرکت رشد داشتند و ۸ شرکت افت قابل توجه داشتند.
– عامل اصلی تفاوت‌ها: نوسان نرخ دلار، محدودیت خوراک، تغییرات قیمت جهانی محصولات و سیاست‌های صادراتی شرکت‌ها.
چشم‌انداز پاییز ۱۴۰۴
– رشدهای بزرگ احتمالاً کوتاه‌مدت هستند و به وضعیت بازارهای صادراتی و نرخ دلار وابسته‌اند.
– رشد متوسط و پایدار از طریق مدیریت صادرات، ثبات تولید و بهینه‌سازی هزینه‌ها می‌تواند ادامه یابد.
– افت شدید نیازمند اقدامات اصلاحی فوری در تامین خوراک، تولید و بازاریابی صادراتی است.
به صورت کلی، صنعت پتروشیمی ایران در شهریور ۱۴۰۴ تصویر ترکیبی از رشدهای بسیار چشمگیر و سقوط‌های شدید را نشان می‌دهد. شرکت‌هایی که بر صادرات و بهبود ترکیب محصول تمرکز دارند، وضعیت پایدارتری دارند، در حالی که شرکت‌های با محدودیت خوراک یا مشکلات فنی در معرض ریسک بالاتری قرار دارند.
