“بهترین روش برای اطمینان از تمیزی و ایمنی مخزن آب، انجام منظم عملیات ضدعفونی با استفاده از کلر است. نگهداری مناسب از مخزن آب امری ضروری است، چرا که در صورت عدم توجه، مخزن ممکن است آلوده شده و منجر به ابتلا به بیماری‌های خطرناک شود.”

بهترین روش برای تضمین پاکیزگی و ایمنی مخزن آب، انجام منظم عملیات ضدعفونی با استفاده از کلر است. نگهداری مناسب از مخزن آب امری ضروری است، چرا که در غیر این صورت ممکن است آلوده شده و منجر به ابتلا به بیماری‌های خطرناک شود.

عواقب مخزن آب آلوده

هرگونه دستکاری یا تعمیر مخزن آب می‌تواند به راحتی منجر به آلودگی آن توسط رسوبات، مواد حیوانی، بیوفیلم، خوردگی یا آب راکد شود. برای جلوگیری از این امر، ضدعفونی منظم مخزن آب ضروری است. آب راکد می‌تواند محل رشد باکتری‌ها و میکروب‌های دیگر شده و بیماری‌های آب‌زاد مانند تیفوئید، کرم گینه، وبا و اسهال را به دنبال داشته باشد. همچنین، موجودات ویروسی و انگلی موجود در آب آلوده می‌توانند باعث عفونت‌ها و سایر مشکلات مانند اسهال شوند. این مشکلات مرتبط با آب سالانه موجب مرگ حدود 3.4 میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود؛ به همین دلیل، ضدعفونی مخزن ذخیره آب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

چرا آب را کلرینه می‌کنیم؟

هرچند هدف و قصد این مقاله معرفی فرآیند ضد عفونی مخزن های ذخیره آب با کلر است و نه کلرزنی آب. اما در این بخش اشاره کوتاهی به خود فرآیند کلرزنی آب داشته ایم.

تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای برای تضمین موفقیت در استفاده از کلر به عنوان گندزدا در تصفیه‌خانه‌های جدید انجام شده است. یکی از مزایای اصلی کلرزنی، اثربخشی اثبات‌شده آن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها است؛ با این حال، کلر نمی‌تواند تمامی میکروب‌ها را غیرفعال کند. برخی از کیست‌های تک‌یاخته در برابر اثرات کلر مقاوم هستند.

در مواردی که کیست‌های تک‌یاخته نگرانی اصلی نیستند، کلرزنی به دلیل ارزان و موثر بودن در گندزدایی بسیاری از آلاینده‌های احتمالی دیگر، یک روش مناسب گندزدایی است. فرایند کلرزنی همچنین در مقایسه با سایر روش‌های تصفیه آب، به سادگی اجرا می‌شود. این روش در شرایط اضطراری آب موثر است، زیرا می‌تواند به سرعت بار آلودگی پاتوژن‌ها را کاهش دهد. شرایط اضطراری آب می‌تواند هر چیزی از خرابی فیلتر تا اختلاط آب تصفیه شده و خام باشد. برای انجام فرآیند کلرزنی شما اغلب نیاز به یک سیستم اتوامتیک خواهید داشت. برای کسب اطلاعات کامل درباره این دستگاه ها باید به یک شرکت سازنده دستگاه کلرزن، برای مثال https://farab-zist.com/product-details/پکیج-تزریق-کلر-مایع/ مراجعه کنید).

برای پیشگیری از عوارض ناخوشایند ناشی از مصرف آب آلوده، اقدامات زیر توصیه می‌شود:

• انجام منظم آزمایش‌های E. coli و کلیفرم بر روی آب.

• استفاده از توری بر روی ناودان‌ها و ورودی مخزن به منظور جلوگیری از ورود آلودگی و حیوانات.

• نصب فیلتر بر روی شیر آب آشامیدنی.

• پوشش داخلی مخزن با مواد محافظ مانند پوشش پلی‌یورتان.

• ضدعفونی سالانه مخزن.

اهمیت کلرزنی مخزن های آب

بر اساس مقررات ایمنی و بهداشت شغلی (HSE)، شرکت‌ها موظف هستند برای پیشگیری و کنترل باکتری لژیونلا، “سیستم و آب آن را تمیز نگه داشته” و “آب را به منظور کنترل رشد لژیونلا (و سایر میکروارگانیسم‌ها) یا محدود کردن توانایی رشد آن‌ها تصفیه کنند”. در نتیجه، کلرزنی مخزن آب یکی از روش‌های ضروری برای تضمین کیفیت و ایمنی آب محسوب می‌شود.

کلرزنی آب دهه‌هاست که به طور ایمن انجام می‌شود و تا زمانی که توسط یک متخصص آموزش دیده انجام شود، هیچ خطری برای سلامتی ندارد. در حقیقت، این روش همچنان مقرون به صرفه‌ترین شیوه ضدعفونی مخزن آب است.

آب در حالت طبیعی خود میزبان میکروارگانیسم‌های بسیاری است که برخی از آن‌ها برای انسان مضر بوده و پاتوژن نامیده می‌شوند. با گذشت زمان، سیستم آب شما به طور طبیعی آلودگی‌هایی را جمع‌آوری می‌کند که بر کیفیت آب تأثیر می‌گذارند. در صورت عدم تصفیه، شرایط برای رشد باکتری‌هایی مانند لژیونلا یا اشریشیا کلی مناسب خواهد شد.

کلرزنی مخزن آب محبوب‌ترین روش ضدعفونی آب برای مصارف انسانی بوده و در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلرزنی ارزان، ساده و سریع مؤثر است. رایج‌ترین دلایل نیاز به کلرزنی مخزن آب عبارتند از: نصب لوله یا سیستم جدید تأمین آب، توصیه پس از ارزیابی ریسک، نتیجه مثبت آزمایش باکتری، کشف لجن و عدم استفاده از سیستم آب برای مدتی مانند دوران قرنطینه.

زمان مناسب برای ضدعفونی چاه یا مخزن ذخیره آب:

• در صورت مثبت بودن آزمایش اِشریشیا کلی یا کلیفرم

• در صورت تغییر بو یا طعم آب

• پس از سیلاب یا تعمیرات پمپ و محفظه چاه

• در صورت گذشت یک سال از آخرین ضدعفونی

توصیه می‌شود فرآیند ضدعفونی مخزن آب توسط یک متخصص انجام شود تا اطمینان حاصل شود که به درستی اجرا شده است، چرا که سلامت و ایمنی آب مصرفی شما از اهمیت بالایی برخوردار است.

روش اجرا

پیش از ضدعفونی، مخزن باید به صورت فیزیکی تمیز شود. بسته به شرایط مخزن، این کار ممکن است تنها شامل شستشوی رسوبات تجمع‌یافته یا استفاده از ابزارهایی مانند تراشیدن، سندبلاست و برس سیمی برای آماده‌سازی سطوح جهت رنگ‌آمیزی باشد. قبل از ضدعفونی، همواره باید مخزن مورد بازرسی قرار گیرد تا از تمیز شدن مناسب آن اطمینان حاصل شود. مراحل ضدعفونی در ادامه تشریح شده است.

• * کلیه پمپ‌های تقویت‌کننده و گردش آب سیستم را از برق جدا نمایید.
• * اطمینان حاصل کنید که هر سیستم آب گرمی که قرار است ضدعفونی شیمیایی شود، در دمایی کمتر از ۲۵ درجه سانتی‌گراد کار می‌کند و منبع گرمای اولیه و در صورت لزوم ثانویه آن قطع شده است. در صورتی که دمای سیستم بالاتر از مقدار فوق‌الذکر باشد، باید شیرهای خروجی باز شده و آب تخلیه شود تا دما به مقدار مورد نیاز برسد.
• * با بستن شیر ورودی و خروجی، مخزن را ایزوله نمایید.
• * مخزن را با پمپ شناور تخلیه نمایید. در مورد مخازن پشت‌بام، اطمینان حاصل کنید که لوله تخلیه از اندازه کافی برخوردار بوده و مستعد نشتی در داخل ساختمان نباشد. هنگامی که سطح آب در هر مخزن به حدود ۵۰ درصد سطح عملیاتی عادی رسید، شیر ورودی (ها) را به طور کامل باز کرده و لوله اصلی ورودی را حداقل به مدت پنج دقیقه شستشو دهید. این کار باید باعث شود هرگونه رسوبی که در لوله اصلی وجود دارد به داخل مخزن شسته شده و از ایجاد مشکل رسوب و آب تغییر رنگ پس از اتمام کلرزنی جلوگیری کند.
• * دیواره‌ها و کف داخلی مخزن را با محلول ۱۰ درصدی فیدکلر بشویید. بسته به نوع رسوبات موجود، ممکن است از برس، اسفنج یا پد اسکرابر برای کمک به حذف لکه و تجمع رسوب استفاده شود.
• * کف مخزن را جاروبرقی بکشید تا تمام آثار رسوب حذف شود.
• * از مخزن خارج شده و مقدار کافی فیدکلر اضافه کنید تا اطمینان حاصل شود که هنگام پر کردن مجدد مخزن حداقل ۶۵ پی‌پی‌ام کلر وارد می‌شود، یعنی حداقل ۰.۶۵ لیتر فیدکلر به ازای هر ۱۰۰۰ لیتر ظرفیت مخزن.
• * مخزن را پر کرده و تأیید کنید که سطح مورد نیاز کلر آزاد حاصل شده است. در مورد مخازن بزرگ‌تر، ممکن است برای دستیابی به یک محلول ضدعفونی همگن در داخل مخزن، اختلاط با پمپ شناور لازم باشد. در صورت ناکافی بودن ذخیره کلر آزاد، باید فیدکلر بیشتری اضافه شود.
• * شیرهای خروجی مخزن را باز کرده و برق پمپ‌های تقویت‌کننده را وصل مجدد نمایید. فعال‌سازی مجدد پمپ‌های آب گرم ثانویه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا عدم انجام این کار ممکن است باعث شود آب کلردار وارد مدار بازگشتی نشود.
• * شیر خروجی دورترین نقطه از مخزن را باز کرده و آب را تا زمانی که کلر آزاد تشخیص داده شود، تخلیه نمایید. با استفاده از نوارهای آزمایش کلر یا با استفاده از کیت مقایسه‌گر کلر با محدوده بالا تأیید نمایید.
• * به تدریج به سمت مخزن حرکت کرده و هر خروجی را به نوبت باز کرده و با استفاده از نوارهای آزمایش کلر وجود آب کلردار را بررسی کنید.
• * هنگامی که آب کلردار از تمام خروجی‌ها عبور کرد، تأیید کنید که ذخیره کلر آزاد مناسب در هر خروجی و در مخزن حاصل شده است. اغلب لازم است مقدار بیشتری فیدکلر به مخزن اضافه شود، زیرا اثر رقیق‌سازی ناشی از عبور آب از طریق خروجی‌ها ایجاد می‌شود.
• * باقی‌مانده کلر آزاد را در برگه کار ثبت کرده و پس از آن هر ۱۵ دقیقه یکبار نظارت کنید. در صورتی که ذخیره کلر آزاد زیر سطح حداقل کاهش یافت، باید فرآیند تکرار شود یا دوره تماس متناسباً افزایش یابد.
• * تمام نتایج تجزیه و تحلیل بعدی را در برگه کار ثبت کنید.
• * پس از گذشت دوره تماس از پیش تعیین شده، لازم است کلر آزاد موجود در مخزن را با دکُلر خنثی کنید.
• * مقدار لازم دکُلر را به مخزن اضافه کنید. در مورد مخازن بزرگ ممکن است لازم باشد محتویات مخزن را با پمپ شناور مخلوط کنید.
• * کلیه پمپ‌های تقویت‌کننده یا گردش آب را از برق جدا نمایید. مخزن (ها) را به فاضلاب تخلیه کرده و شستشو دهید.
• * مخزن را پر کرده و برق پمپ‌های تقویت‌کننده/گردش آب را وصل مجدد نمایید.
• * کل سیستم را تا زمانی که کلر آزاد در آب خارج شده از هر خروجی برابر با کلر آزاد در ورودی اصلی باشد، شستشو دهید.
• * کلیه اخطارها و ایزولاسیون‌ها را از منابع گرمای آب گرم حذف نمایید.