موضوع هزینه ساختمان‌های استیجاری سال‌هاست که مورد بحث و مناقشه بوده است و گاهی زمینه‌های اختلاف میان مالک و مستأجر را ایجاد کرده و باعث بر هم خوردن قرارداد اجاره شده است و در بسیاری از موارد هم مالکین یا مستأجرین به دلیل اینکه نسبت به حقوق خود آگاه نبوده‌اند هزینه‌هایی که طبق قانون و عرف برعهده آنها نبوده است را پرداخت کرده‌اند.
اقتصادسنج| در قراردادهای اجاره به طور کلی پرداخت دو نوع هزینه برعهده مالک است. مورد اول هزینه‌های اساسی است که به ارزش دفتری ملک اضافه می‌کند و جزو دارایی مالک محسوب می‌شود و آن را سال به سال می‌توانیم مستهلک کنیم و مورد دیگر هزینه‌های جاری عملیاتی است. هزینه‌های مربوط به رنگ و کاغذ دیواری ساختمان از جمله هزینه‌های جاری عملیاتی است که پرداخت آن برعهده مالک است.
از آن سو هزینه‌های جزئی مثل برق، گاز، شارژ، تلفن و کلیه هزینه‌هایی که خسارت‌های جزئی ساختمان را رفع می‌کند جزو هزینه‌هایی است که برعهده مستأجر است.
همچنین مستأجر ضامن خساراتی است که به ملک وارد کرده است. به طور مثال اگر مستأجر دیوار خانه اجاره‌ای را خراب کند، باید خسارتش را به مالک بپردازد.
هزینه‌هایی که برعهده مالک است موارد زیر را شامل می‌شود: تعمیرات عمرانی (دیوار، در و پنجره، سقف، حیاط، پشت‌بام و…)، تعمیراتو مربوط به تاسیسات و تجهیرات اصلی (کولر، شوفاژ، آبگرمکن، موتورخانه، پکیج، تهویه و …)، تعمیر لوله‌کشی آب، گاز، فاضلاب، تعمیر نشتی سرویس‌ها، سیم‌کشی برق، تعمیر آسانسور، تعمیر در برقی پارکینگ و رنگ‌آمیزی ساختمان.
و هزینه‌های برعهده مستأجر شامل موارد زیر است: رفع مشکل چکه‌کردن شیرهای آب و تعویض واشر آنها، تعویض لامپ‌ها و روشنایی‌های سوخته، رفع مشکل فاضلاب بعد از گذشت چند ماه اقامت مستاجر، تعمیر موردی قفل در، نصب توری در و پنجره، تعویض پوشال کولر آبی، تعمیر تهویه سرویس‌ها، تعمیر موردی کلید و پریز برق و سرویس آسانسور یا موتورخانه.
لازم به ذکر است که اگر مستأجر بخواهد برخی تعمیرات اختیاری در داخل ساختمان انجام دهد یا تغییراتی اختیاری ایجاد کند، باید در این زمینه با مالک صحبت کند و دو طرف قرارداد در خصوص انجام دادن یا ندادن این تغییرات و هزینه‌های مربوط به آن با هم به توافق برسند.
هزینه عوارض شهرداری برعهده کیست؟
در برخی از قراردادهای اجاره، در کنار هزینه‌های مربوط به تعمیرات خانه، هزینه‌های مربوط به عوارض شهرداری هم همواره مورد بحث بوده است در حالیکه قانونگذار تکلیف این هزینه‌ها را مشخص کرده است.
عوارض شهرداری برای املاک مسکونی دو مورد را شامل می‌شود. مورد اول عوارض خدمات نوسازی شهرداری است که بر اساس آن قانون تمام ساختمان‌ها، اراضی و هرگونه ساخت‌وساز جدید در محدوده شهری را ملزم به پرداخت عوارض نوسازی، عمران و آبادانی شهری کرده است. همچنین این املاک به طور سالانه مشمول پرداخت عوارض خدمات نوسازی می‌شوند. مبلغ این نوع عوارض سالانه به مالکان اعلام شده و آنان موظف هستند در موعد مقرر مبلغ اعلام شده را بپردازند.
نوع دیگر از عوارض مربوط به ساختمان، عوارض پسماند است که شهرداری آن را جهت ارائه خدمات گوناگون در زمینه مدیریت پسماندها و پر کردن گودهای پرخطر از شهروندان دریافت می‌کند. پرداخت عوارض پسماند به‌عهده فردی است که در ملک زندگی می‌کند، بنابراین اگر خانه‌ای مستأجر داشته باشد، مسئول پرداخت عوارض پسماند اوست، مگر آنکه در قولنامه طور دیگری توافق شده باشد.
اگر مالک حاضر به پرداخت هزینه‌های ساختمان نشد چه باید کرد؟
گاهی اوقات پیش می‌آید که مالک و مستأجر بر سر هزینه‌های ساختمان دچار اختلافات جدی می‌شوند و مالک به هر دلیلی حاضر به پرداخت هزینه‌هایی که طبق قانون برعهده اوست نمی‌شود. در چنین صورتی، مستاجر می‌تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف، درخواست تامین دلیل کرده و از مالک شکایت کند. اگر باز هم مالک اقدامی نکرد، مستاجر می‌تواند شخصا برای تعمیرات اقدام کند و هزینه آن را از اجاره‌بها کسر کند.
البته باید دقت کرد که طی کردن این پروسه مستلزم آن است که مستأجر برای هزینه‌هایی که انجام داده فاکتور و سند کتبی ارائه کند. همچنین گاهی اوقات که مالک به هر دلیلی در دسترس نیست و یا شرایط پرداخت هزینه ندارد، مستأجر می‌تواند با هماهنگی و توافق قبلی با صاحبخانه، هزینه‌هایی را که بر عهده مالک است بپردازد و از اولین اجاره‌بهای خود کم کند.
