اقتصادسنج | کنترل قیمت ارز در کشور، علاوه بر نتایج مهم، نتیجه‌های جانبی را هم در گوشه و کنار در بر داشته است. یکی از این نتایج جانبی، کاهش خانه‌های خریداری شده توسط ایرانی‌ها در ترکیه بوده است؛ بطوری که در فاصله سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ میلادی روند خرید خانه ها، ۶۰ درصد کاهش داشته است.

روند صعودی قیمت ارز و ایجاد تورم انتظاری طی سال‌های متوالی در کشورمان، باعث شد که مردم جهت جلوگیری از کاهش ارزش دارایی‌های خود، به خرید کالا‌هایی مانند مسکن، طلا، خودرو و… رو بیاورند.

یکی از این کالا‌ها که در چند سال گذشته جذابیت زیادی نیز برای سرمایه‌گذاران داشت، ملک و املاک در کشور ترکیه بود. حفظ ارزش پول و پایین بودن قیمت مسکن در ترکیه دو علت اقتصادی بود که ایران طی چندین سال در صدر جدول خریداران مسکن ترکیه باشد.

البته عوامل غیر اقتصادی نیز در این اتفاق موثر بودند که در این گزارش قصد بررسی آنها را نداریم و به دلیل گستردگی و تنوع اساسا قابلیت بررسی ندارند.

نمودار ۱

بنا بر اطلاعات ارائه شده از سوی مرکز آمار کشور ترکیه، خانه‌های خریداری شده توسط ایرانیان در این کشور، تا سال ۲۰۲۱ روند صعودی داشته است؛ بطوریکه ایران در سال ۲۰۲۱ با رسیدن به عدد ۱۰ هزار و ۵۶ خانه خریداری شده، در رتبه اول کشور‌ها قرار گرفت. اما این روال، پایدار نبوده است. در سال ۲۰۲۲ با کاهش ۱۹ درصدی و رسیدن به عدد هشت هزار و ۲۲۳ خانه، برای اولین بار طی ۶ سال گذشته، این آمار روند نزولی را تجربه کرد.

دومین شوک نزولی شدن خانه‌های خریداری شده توسط ایرانی‌ها که عمیق‌تر از شوک اول بود، به سال جاری برمی گردد. در سال ۲۰۲۳ آمار خرید خانه‌ها با کاهش ۶۰ درصدی از سال گذشته، ۳۲۷۱ خانه گزارش شد. اما علت این میزان از نزولی شدن خرید خانه در ترکیه توسط مردم ایران چیست؟

نتیجه‌های جانبی کنترل قیمت ارز

اواسط دی ماه سال گذشته (ابتدای سال ۲۰۲۳ میلادی) بود که تلاش‌های بانک مرکزی برای ثابت نگه داشتن قیمت ارز داشت نتایج خود را نشان می‌داد. قیمت دلار که در ماه‌های گذشته پله پله در حال بالا رفتن بود، این بار در یک کریدور ثابت در حال نوسان بود. قیمت ارز بازه ۴۶ تا ۵۰ هزار تومان را تجربه کرد که در نهایت روی ۴۹ هزار تومان ایستاد. در پی کنترل کردن قیمت ارز توسط بانک مرکزی، انتظارات تورمی نیز کاهش یافت که به دنبال این موضوع، آمار خانه‌های خریداری شده توسط ایرانی‌ها بشدت و با کاهش ۶۰ درصدی، نزولی شد.

نمودار ۲

نمودار فوق(۲)، روند خرید خانه توسط ایرانی‌ها از زمان ثابت ماندن قیمت ارز در کشور را نشان می‌دهد. این روند نیز به طور میانگین در حال کاهش بوده؛ بطوری که در طی هشت ماه اخیر، تعداد خانه‌های خریداری شده حدودا نصف شده است.

سدی محکم دربرابر خروج ارز

مسائل اجتماعی-سیاسی در کشور و خروج ارز، جدا از هم نیستند و با وقوع اتفاقی پیش بینی نشده، همواره حجم خروج ارز کشور بیش از پیش می‌شود. نمونه بارز این موضوع، اغتشاشات سال گذشته در کشور بود. باوجود فضایی که اغتشاشات در کشور رقم زد، این مسئله به ذهن مردم می‌رسید که اقتصاد ایران رو به افول است و هرچه سریع‌تر باید سرمایه خود را در جایی خارج از کشور سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل آمار خانه‌های خریداری شده در سه ماهی که اوج اغتشاشات بود، افزایش یافت.

نمودار ۳

باتوجه به نمودار۳، میزان خانه‌های خریداری شده توسط مردم ایران در سه ماه، حدود ۲۰۰ مورد بیشتر شده است.

اما براساس نمودار‌های ۱ و ۲، این روال نیز ماندگار نبود و با وجود سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص ثابت نگه داشتن قیمت ارز، با کاهش خرید حدود شش هزار واحد مسکن، روندی نزولی را در حال تجربه کردن است.

خبرگزاری دانشجو/