دانشیار گروه مدیریت و اقتصاد داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تداخلات دارویی، مقاومت به آنتی بیوتیک ها و خطرات ناشی از کاهش سطح هوشیاری را از عوارض مصرف خودسرانه داروها دانست و گفت: حتی برای داروهایی که به نظر می رسد می توان به راحتی از آن ها استفاده کرد بایداز مسیر های درمان عبور کنیم.
اقتصادسنج| دانشیار گروه مدیریت و اقتصاد داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تداخلات دارویی، مقاومت به آنتی بیوتیک ها و خطرات ناشی از کاهش سطح هوشیاری را از عوارض مصرف خودسرانه داروها دانست و گفت: حتی برای داروهایی که به نظر می رسد می توان به راحتی از آن ها استفاده کرد بایداز مسیر های درمان عبور کنیم.
دکتر فرزاد پیرویان در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: مصرف کنندگان دارو، مبتلایان به برخی بیماری های مزمن و زمینه ای که تحت درمان های پزشکی هستند اگر به مسافرت یا به طبیعت می روند ضمن رعایت ملاحظات، باید داروهای خود را به همراه داشته باشند تا وقفه ای دردرمان رخ ندهد.
وی با اشاره به این که برخی از داروهای بیماران صعب العلاج به صورت سیستم الکترونیک خاص نسخه پیچی می شود افزود: در صورتی که مبتلایان به این بیماریها همراه داشتن این داروها را فراموش کنند تهیه مجدد دارو مشکل خواهد بود.
دکتر پیرویان با بیان این که ارایه طیف دیگری از داروها به سیستم دارویی کشور برمی گردد توضیح داد: برای استفاده از این داروها سواد سلامت دارویی جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است به این معنی که باید این سواد سلامت در سطحی باشد که تمام اقشار جامعه بتوانند قضاوت درستی از سطح سلامت خود داشته باشند.
وی با اشاره به این که برای ارایه داروهای بدون نسخه دردنیا باید اطلاعات و دانش کافی وجود داشته باشد افزود: در کشور ما سطح سواد سلامت و یا سواد دارویی بالا نیست بنابراین استفاده از داروهای بدون نسخه در کشور، با آمریکا یا کشورهای اروپایی متفاوت است.
دکتر پیرویان با اشاره به این که داروهایی که در کشورهایی که از سواد سلامت دارویی بالایی برخوردارند درشلف داروخانه ها وجودد دارد افزود: خود شخص با توجه به سواد سلامتی که دارد می تواند داروها را با مشورت فرد دیگری از سبد دارو انتخاب کند.
دکتر پیرویان با بیان این که در کشور ما فهرست داروهای بدون نسخه وسیع نیست، خاطر نشان کرد: در ایران داروهای محدودی بدون نسخه پزشک در اختیار افراد قرار می گیرد بنابراین فرض بر این است که فرد توانایی قضاوت همه جانبه در مورد وضعیت سلامت خود را ندارد و باید فرد دیگری به او مشاوره بدهد.
وی با اشاره به ضرورت مشورت با پزشک درباره استفاده از اکثر داروها، ادامه داد: حتی داروهای سیف و بی خطر هم از این قاعده مستثنی نیستند چرا که این داروها هم می توانند تداخلات متعدد دارویی با سایر داروها ایجاد کنند.
وی افزود: باید ملاحظات استفاده از داروها مد نظر باشد چراکه هدف کاهش آلام بیماران و رفع شرایط نامحدود است و همین موضوع و تداخلاتی که ممکن است رخ می تواند باعث ایجاد مشکلات بعدی شود.
وی به طور کلی توصیه کرد: حتی برای داروهایی که به نظر می رسد می توان به راحتی از آن ها استفاده کرد حتما باید از مسیر های درمان عبور کنیم.
وی با اشاره به این که داروها مواد شیمیایی هستند که وارد بدن می شوند، توضیح داد: ورود بخشی از این مواد شیمیایی به بدن ما هدف ماست تحت عنوان هدف های درمانی نامیده می شوند و بخش دیگری برای تمامی سلول های بدن اثر می گذارد و هدف درمانگر نیست ولی این عارضه ها یکی از خواص داروهاست که تحت عنوان عوارض جانبی دارویی نامیده می شود.
دکتر پیرویان با بیان این که برخی از داروهای بدون نسخه خواب آلودگی و یا عدم تمرکز در فرد ایجاد می کنند عنوان کرد: برخی داروها با کاهش سطح هوشیاری می توانند در زمان رانندگی و کاربا دستگاه های که نیازبه دقت دارد مشکل آفرین بوده و در صورت نادیده گرفتن این موارد عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه با اشاره به این موضوع که بحث مقاومت به آنتی بیوتیک ها موضوعی جهانی است خاطرنشان کرد: این مهم معضلی است که سراسر دنیا با آن روبه رو هستند بخشی از آن به مصرف نابجای داروها، بخش دیگری به ماهیت دارو و بخش دیگری هم به علاقه مندی میکروب ها به بقا در طبیعت برمی گردد.
دکتر پیرویان توضیح داد: میکرب ها برای ادامه بقا در طبیعت خود را در برابر انواع ویروس ها و باکتری ها مقاوم می کنند بنابراین خیلی از موراد بر مقاوت های میکروبی و ناشی از آنتی بیوتیک ها اثرگذار هستند که بحث تجویز غیرمنطقی و مصرف نابجا از داروها یکی از این موارد است.
وی افزود: در مواردی هم اگر چنانچه داروها به درستی تجویز شوند ولی بیمار به درستی از دستور مصرف پیروی نکند ممکن است مشکلاتی ایجاد شود و یا طیفی از میکروب ها از بین نروند و فرصت مقاومت بیشتر در برابر آنتی بیوتیک ها ایجاد شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه موضوع انهدام داروها را مورد توجه قرار داد و افزود: ممکن است در بیمارستان ها و مراکز صنعتی مختلف اگر چنانچه آنتی بیوتیک ها به درستی منهدم نشوند، این داروها به طور غیرمستقیم وارد آب و خاک شده و میکروب ها در پی پروسه یادگیری حیاتی راهکارهایی را ایجاد کنند که در برابر آنتی ها مقاوم شوند.
وی گفت: به طور کلی مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها، عدم تبعیت از دستور پزشک و عدم مشارکت در روند درمان و توصیه های نابجا به دیگران یا استفاده از روش های درمانی ثابت نشده در هیچ شرایطی مناسب نیست.
وی همچنین درباره مسمومیت های ناخواسته ناشی از مواد ضدعفونی کننده تاکید کرد: افراد باید به دستورالعمل ها و توصیه ها توجه کنند و یا این که ضدعفونی کننده هایی که با هم سازگار نیستند با هم ترکیب نکنند و همچنین آن ها را در دسترس کودکان قرار ندهند.
