اقتصاد سنج: آویشن یکی از گیاهانی‌ست که با توجه  به اقلیم و شرایط آب‌وهوایی، دارای تنوع زیادی است. خواص آویشن و طعم دلنشین این گیاه معطر باعث شده که علاوه‌بر مصرف دارویی، به‌عنوان ادویه هم در بسیاری از غذاها مورد استفاده و استقبال قرار بگیرد.

آویشن چیست؟

آویشن یکی از انواع  گیاهان معطر و دارویی و از تیره نعناعیان است که از گل، برگ و روغن آن به‌عنوان یک دارو در طب سنتی و مصارف درمانی  استفاده بسیاری  می‌شود. گاهی نیز برای درمان برخی بیماری‌ها از آن‌ها به‌صورت ترکیبی با گیاهان دیگر استفاده می‌شود.

آشنایی بیشتر با آویشن

آویشن یا آزربه سرده‌ای از تیره نعناعیان است.

آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد. در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. این سرده به مرزنگوش بسیار نزدیک است و در مناطق کوهستانی می‌روید.

نام علمی: Thymus

رده‌‌بندی بالاتر: Mentheae

طبقه: سرده

تیره: نعناعیان

راسته: نعناسانان

فرمانرو: گیاهان

آویشن یکی گیاه معطر است که به عنوان ادویه و داروی گیاهی مورد استفاده قرار می گیرید. خواص این گیاه بسیار زیاد می باشد و به نوعی برای درمان انواع بیماری ها تا سلامت زیبایی و پوست و مو استفاده قرار می گیرد.

آویشن برای عفونت های تمام قسمت های بدن مفید است. یکی از گیاهان پرخاصیت می باشد که از زمان قدیم مصرف می شده و شیوه های مختلف آن برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. اگر می خواهید در مورد خواص آویشن بیشتر بدانید به شما توصیه می کنیم با ما همراه باشید.

آویشن گیاه پر فایده و مفیدی است و خواص بسیار زیادی دارد که همگی این خواص را نمی توان به طور کامل در یک مقاله گنجاند ، به همین جهت خلاصه ای از خواص این گیاه ارزشمند را برایتان جمع آوری کرده ایم.

آویشن (به انگلیسی thyme plant)یک گیاه متعلق به خانواده نعناع است که در مصر باستان برای درمان بوی بد دهان استفاده می شد،

در یونان باستان از آن به عنوان بخور در معابد استفاده می شد و آن را به آب حمام اضافه می کردند.

رومی ها از آویشن کوهی به عنوان یک طعم دهنده برای پنیر و نوشیدنی های الکلی استفاده می کردند.

بقراط از آویشن برای درمان بیماری های تنفسی استفاده می کرد.

طبع آویشن گرم و خشک است. امروزه آویشن به شکل های آویشن تازه و آویشن خشک، چای و دمنوش آویشن، روغن آویشن و عرق آویشن استفاده می شود.

آویشن حاوی مقادیر بالای تیمول که خواص ضد عفونی کننده دارد و کارواکرول که خواص ضد باکتریایی دارد می باشد.

آویشن شیرازی به انگلیسی Zataria در جنوب ایران، افغانستان و پاکستان می‌روید و خواص دارویی و خوراکی دارد.

آویشن یک گیاه است از خانواده‌ی نعناع که به پونه‌ی کوهی هم شباهت دارد. این گیاه بیشتر برای طعم‌دار کردن غذاها و به صورت خشک یا تازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. آویشن کم‌وبیش ۳۵۰ گونه دارد و در مناطق کوهستانی می‌روید.

آویشن می‌تواند ویژگی‌های ضدمیکروبی، آنتی‌اکسیدانی، ضدسرطانی، ضدالتهابی و ضداسپاسم داشته باشد و به تقویت سیستم ایمنی بدن و همچنین بهبود کارکرد دستگاه گوارش و دستگاه عصبی کمک کند.

خواص و فواید بی نظیر آویشن

خواص و فواید آویشن برای پوست

1. درمان آکنه

آویشن دارای خواص ضد باکتری فوق‌العاده ای است و برای مبارزه با باکتری هایی که باعث ایجاد آکنه در پوست می شوند، مقابله می‌کند. آویشن اغلب به عنوان یک ماده در کرم های ضد آکنه و شستشوی صورت استفاده می‌شود.

2. حفظ سلامت پوست از خواص آویشن

آویشن با از بین بردن باکتری هایی که باعث ایجاد مشکلات پوستی مختلف می‌شوند، در حفظ سلامت پوست کمک می‌کند. روغن آویشن را میتوان با آب رقیق کرد و به عنوان یک تونر پوستی استفاده نمود. این یک تونر پوستی ملایم است و میتوان برای انواع پوست ها استفاده کرد.

3. درمان پای ورزشکاران از خواص آویشن

خواص ضد قارچی آویشن برای درمان پای ورزشکاران مفید است.

خواص و مزایای آویشن برای مو

سال‌های زیادی است که آویشن به خاطر مزایایش برای مو شناخته شده است. روغن اسانس آویشن باعث رشد مو می‌شود و با مشکلات مختلف مو مبارزه می‌کند.

4. تحریک رشد مو با آویشن

مواد مغذی موجود در آویشن به فولیکول های مو برای رشد کمک می‌کند. گردش خون کف سر را افزایش میدهد.مخلوط روغن زیتون و روغن آویشن را به پوست سر بمالید که باعث رشد مو و سالم تر شدن براقی موها می‌شود.

5. درمان ریزش مو با آویشن

استفاده از روغن آویشن به تنهایی یا با سایر مواد دیگر میتواند موهای شما را ضخیم و درخشان کند و از ریزش آن نیز جلوگیری کند.

6. درمان شوره سر با آویشن

آویشن با توجه به خواص ضد باکتریایی که دارد، می تواند پوست سر را تمیز کند و در درمان شوره سر مؤثر واقع شود. این گیاه اغلب به عنوان یک عنصر در شامپو یا نرم‌کننده ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لازم به ذکر است که 2 گونه اصلی آویشن قرمز و سفید وجود دارد. استفاده بیش از حد آویشن نوع قرمز باعث حساسیت یا تحریک پوست سر میشود. پس توصیه میشود که از نوع سفید آن استفاده کنید.

مزایا و خواص آویشن برای درمان بیماری ها

این گیاه معطر ارزش دارویی دارد و از بسیاری جهات برای سلامتی شما مفید است.

7. خواص ضد التهابی آویشن

آویشن با خاصیت ضد التهابی که دارد، باعث جلوگیری از التهاب مزمن در بدن می‌شود و می‌تواند کمک کند تا از شر مشکلات آکنه خلاص شوید.

8. درمان سوء هاضمه از خواص آویشن

چای آویشن به منظور تقویت هضم خوب و کاهش گاز و نفخ شناخته شده است. همچنین حاوی روغن هایی می‌باشد که می تواند زخم معده را درمان کند.

9. درمان اختلالات تنفسی با خواص آویشن

خواص آنتی سپتیک و آنتی بیوتیک آویشن، یک درمان مؤثر برای مشکلات تنفسی مانند سرفه و برونشیت و همچنین گلو درد و سردرد می باشد. با این وجود شما می‌توانید چای آن را مصرف کنید و برای شیرین کردن آن از عسل استفاده کنید. مصرف منظم این چای برای سلامتی بسیار مفید است.

10. حفظ سلامت استخوان با خواص آویشن

آویشن یک منبع عالی از ویتامین K، آهن، کلسیم، و منگنز است.این مواد معدنی نقش مهمی در سلامت، رشد و تراکم مناسب استخوان ها و کاهش مشکلات استخوانی ایفا می‌کند.

11. مزایای قلبی و عروقی آویشن

این گیاه به دلیل اثرات آنتی اکسیدان و ضد التهابی که دارد از التهاب مزمن جلوگیری می‌کند که یکی از علل عمده بیماری های قلبی می‌باشد. رگ ها و شریان ها و فشار خون را کاهش می‌دهد و قلب را تقویت می‌کند. در کل یک تونیک بسیار عالی برای بهبود سلامت قلب می باشد، زیرا قلب را قادر می سازد تا کارآمدتر عمل کند.

12. کنترل فشار خون با آویشن

عصاره این گیاه به دلیل غنی بودن از پتاسیم در کنترل فشار خون و ضربان قلب نقش مهمی دارد.

13. درمان گرفتگی های عضلانی با خواص آویشن

یکی از مهمترین مزایای آویشن، اثربخشی آن در درمان گرفتگی عضلات قاعدگی و سایر اسپاسم ها در بدن است.

14. بهبود بینایی با آویشن

آویشن غنی از ویتامین A می باشد که این ویتامین به از بین بردن بیماری های مربوط به چشم (به جز مشکلات مربوط به شبکیه چشم) کمک میکند.

15. خواص ضد باکتریایی آویشن

آویشن مزایای زیادی برای مبارزه با انواع باکتری ها، قارچ ها و ایکولی ها دارد. همچنین می تواند قدرت آنتی بیوتیک را افزایش دهد و باکتری های درون و بیرون بدن را بکشد. چای آویشن همچنین برای مسائل پوستی و سطحی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

16. پیشگیری و درمان کم خونی با خواص آویشن 

آویشن یک منبع عالی از آهن است. که مصرف تقریبا 20 درصد آن برای تامین مواد معدنی در طی روز توصیه میشود. آهن برای توصیه گلبول های قرمز و تولید انرژی مؤثر است؛ کمبود آهن سبب کم خونی، خستگی و افزایش حساسیت به عفونت ها میشود.گنجاندن آویشن در رژیم غذایی در پیشگیری و درمان کم خونی و سایر اختلالات خون کمک میکند.

17. سلامت دهان و دندان با آویشن

خواص ضد باکتری آویشن، آن را به یکی از راه حل های عالی برای بوی بد دهان تبدیل کرده است زیرا کمک میکند تا باکتری ها و عفونت در دهان از بین بروند.

این گیاه به عنوان یک عنصر در تولید دهانشویه ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

18. تقویت سیستم ایمنی بدن با آویشن

این گیاه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی باعث جلوگیری از عفونت و بیماری ها می‌شود. روغن موجود در آویشن با افزایش امگا 3، در مغز به حفظ سلول های بدن و کاهش روند فرایند پیری کمک می کند. آویشن یک تونیک انرژی بزرگ برای بدن محسوب می‌شود.

19. خواص دیورتیک آویشن

این گیاه با افزایش میزان ادرار در از بین بردن نمک های اضافی،آب و سایر سموم کمک می‌کند. همچنین برای افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه نیز مفید می‌باشد.

20.آویشن باعث خواب آرام و کاهش خستگی می‌شود

مصرف چای آویشن همراه با عسل سبب می شود، خواب آرام داشته باشید. روغن آویشن دارای اثرات آرام بخش عالی است و می‌تواند خستگی را کاهش دهد و خلق و خوی را بهبود بخشد.

ویژگی های ضد سرطانی آویشن

مطالعات ثابت کرده اند که ترکیبات موجود در عصاره آویشن ممکن است از سرطان روده بزرگ محافظت کند. همچنین مصرف آویشن کوهی منجر به مرگ سلول های سرطانی پستان می‌شود.

22. مزایای دیگر آویشن

طبق تحقیقات انجام شده توسط انجمن کنترل پشه های آمریکایی، ترکیبات موجود در آویشن می تواند پشه ببر را که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیای جنوب شرقی وجود دارد و باعث تب زرد می شوند، را از بین ببرد و از این بیماری جلوگیری کند.

بررسی دیگر خواص فوق‌العاده و بسیار آویشن

محمد زکریای رازی در کتاب خود نوشته است که :

آویشن نفخ شکن، موجب حرارت بدن و هضم غذا می باشد.

جوشانده این گیاه برای درمان اسهال و پیچش روده بسیار اثر گذار است.

از آنجایی که آویشن گیاهی ضدعفونی کننده است محلول شستشوی دهان که دارای آویشن باشد در درمان عفونت لثه مؤثر است.

آویشن در درمان سرفه و گلودرد بسیار توصیه شده است و برای معالجه بیماری مجاری تنفس فوقانی از قبیل برونشیت و آسم تاثیرات مفیدی دارد به طوریکه در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، رفع تنگی نفس و سرفه و سوِء هاضمه ودرمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی های عضلانی استفاده می شود.

دم کرده آویشن را برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می کنند.

حمام آویشن در طب سنتی به عنوان درمانی التیام بخش به افرادی که دچار گرفتگی و دردهای عضلانی و مفصلی به خصوص روماتیسم هستند توصیه شده است.

به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در آویشن این گیاه حاوی اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی است.

هشدار در مورد مصرف آویشن

در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز آلبومین در ادرار می شود.

در برخی کتب طب سنتی اشاره به اثر سقط کنندگی آویشن شده است به همین دلیل مصرف این گیاه برای زنان باردار توصیه نمی شود.

همچنین اگر به ریحان، کرفس، رزماری و پونه کوهی حساسیت دارید، پس در استفاده از آویشن مراقب باشید.

طبق بعضی از مطالعات انجام شده ، بعضی از افراد به خانواده نعنائیان حساسیت دارند. و چون آویشن نیز به این خانواده تعلق دارد ، در صورت داشتن چنین سابقه حساسیتی از خوردن آن اجتناب کنید.

ارزش غذایی آویشن  

کالری : ۲۸ گرم

کربوهیدرات: ۶٫۸ گرم

پروتئین: ۱٫۶ گرم

چربی: ۰٫۵ گرم

فیبر: ۳٫۹ گرم

ویتامین C : مقدار ۴۴٫۸ میلی گرم

ویتامین A: مقدار ۱،۳۳۰ IU

آهن : ۴٫۹ میلی گرم

منگنز: ۰٫۵ میلی گرم

کلسیم : ۱۱۳ میلی گرم

منیزیم : ۴۴٫۸ میلی گرم

ویتامین B6 : مقدار ۰٫۱ میلی گرم

پتاسیم : ۱۷۱ میلی گرم

برای درمان چاقی و کمک به لاغری آویشن پهن خواص زیادی دارد.

برای درمان فشار خون می توانید روی برگ های پهن این گیاه حساب کنید.

برای سلامت دهان و دندان مناسب است.

تقویت کننده سیستم ایمنی بدن شماست.

آویشنیان حدود ۳۵۰ گونه دارد، از جمله:

آویشن اوراسیایی Thymus pannonicus

آویشن پشمی Thymus pseudolanuginosus

آویشن خزنده Thymus praecox

آویشن زیره‌ای Thymus herba-barona

آویشن لیمویی Thymus pulegioides

آویشن معمولی Thymus vulgaris

آویشن مورودر Thymus moroderi

سوسنبر Thymus capitatus

ثومون Thymus serpyllum

آویشن دنایی”Thymus Dena

 آویشن در ایران

در زبان گزی (گزبُرخوار) به «آویشن»، «اوشنوم»

و در زبان کردی کرمانشاهی «هه زوه» و در سایر مناطق کردنشین به آن «آنخ» یا «اَزوِه» یا «هه زوه» گفته می‌شود

و در زبان ترکی به «کهلیک اوتو»

و در زبان لری به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» و (اِزبوئه) گفته می‌شود.

در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشک» می‌گویند و طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباری است.

یکی از گونه‌های این گیاه که در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت می‌شود به زبان کرمانجی «آنخ» نام دارد.

گونه‌های مختلفی از آویشنیان در کوهستان‌های ایران می‌روید.

در کتب طب سنتی فارسی با نام «حاشا»، «اوشن» و «صعتر الحمیر» نام برده شده‌است. در ایران گونه‌های مختلف با اسامی محلی متفاوتی شناخته می‌شوند.

از جمله در همدان «آزربه»

در اطراف تهران «آویشن یا آویشم»

در طالقان «زروه»،

در زبان کردی به آن «جعتری» «آنوخ» یا «اَزوِه» می‌گویند

و در مناطق ترک‌نشین «کهلیک اوتی» یا «کاکله اوتی»

و در سایر مناطق «صعتر»، «زعتر»، «اوشن»، «اشمه کوهی»، «سی سنبر» و «سوسنبر» نامیده می‌شود.

در شهرستان اقلید با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) می‌روید.

در آذربایجان غربی بخصوص مناطق کوهستانی نقده رویش قابل توجهی دارد. در زبان ترکی به آن کهلیک اوتو (کهلیک = کبک و اوت = گیاه) می‌گویند. برخی آن را به دلیل تشابه اسمی با کاکوتی اشتباه می‌کنند.

در حالی که کهلیک اوتو (آویشن)، علی‌رغم تشابه اسمی با کاکوتی از آن متفاوت است.

در همدان به آن اَزبویه و در کوخرد و همچنین فارغانات هرمزگان به آن اَوشُه درمناطق از کوه تشگرد فارغانات اوشه استکو می‌گویند.

در چهارمحال و بختیاری به خصوص در کوهپایه‌های کلار و ناغان (اُورشُم) می‌روید.

در جلگه دشتهای میانی استان بوشهر نیز می‌روید و در لریدشتی بوشهری به آن اُوشِوم می‌گویند.

این گیاه در نواحی کوهستانی استان سیستان و بلوچستان هم می‌روید و در زبان محلی به آن «ازگند» می‌گویند.

دراستان کهگیلویه و بویراحمد در کوه دنا آویشن دنایی می‌روید که در زبان محلی به آن اوریشم می‌گویند.

چند نکته

نکات زیر را حتما درباره‌ی آویشن در نظر داشته باشید.

• اضافه کردن آویشن به غذاهای مختلف بی‌خطر است.
• آویشن ممکن است منجر به ناراحتی دستگاه گوارش شود. بنابراین اگر دچار مشکلی در این زمینه هستید، از مصرف آویشن خودداری کنید.
• استفاده‌ی موضعی از روغن آویشن روی پوست بی‌خطر است.
• می‌توانید از آویشن برای طعم‌دار کردن غذاهای مختلف استفاده کنید‌.
• اگر بعد از استفاده از روغن آویشن پوستتان دچار تحریک شد، استفاده از آن را متوقف کنید.
• آویشن اگر به مقدار متعادل مصرف شود، خطری برای زنان باردار و شیرده به دنبال نخواهد داشت. با وجود این حتما قبل از مصرف آویشن با پزشک مشورت کنید تا اطمینان حاصل پیدا کنید در سلامتیتان مشکلی ایجاد نمی‌شود.
• نباید بیشتر از میزان توصیه شده آویشن مصرف کنید.
• افرادی که به اوریگانو حساسیت دارند، ممکن است به آویشن هم آلرژی داشته باشند.
• دو هفته قبل از عمل جراحی از مصرف آویشن خودداری کنید‌‌.