اقتصادسنج| فروش مولتی کوکرها در طی چند سال گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است که بخشی از آن به لطف محبوبیت دستگاه‌هایی با قابلیت پخت‌وپز سریع و صنعت همواره در حال تکاملِ لوازم خانگی است. در سال ۲۰۲۰، این کالا پیشرفت بیشتری هم پیدا کردند و در کنار قابلیت‌های متنوعی که داشتند، امکان سرخ کردن غذا بدون استفاده از روغن را هم به دست آوردند که به وسیله‌ی آن می‌توان کل شام خانواده را در عرض تنها چند دقیقه ترد و سرخ کرد. درواقع مولتی کوکرها دستگاه‌هایی همه‌کاره هستند، که امکان انجام هر کاری از بخارپز کردن غذا تا تهیه‌ی ماست را دارند.

به طور کلی، مولتی کوکر (Multi-Cooker) دستگاهی است که روی پیش‌خوان آشپزخانه قرار می‌گیرد و می‌تواند شام امشب شما را با صرف زمان و تلاش کمتر نسبت به تهیه‌ی غذا در فر یا روی اجاق گاز آماده کند. نتیجه‌ی بررسی‌های متخصصین این حوزه نشان می‌هد که برخی از انواع مدل‌های این محصول اساساً آهسته‌پز هستند، اگرچه برخی دیگر مانند مدل‌ها زودپز سرعت بیشتری همراه با عملکردهای دیگر از جمله بخارپز کردن و تهیه‌ی برنج دارند. با توجه به این مقدمه در این راهنمای کامل قصد داریم شما را با انواع مولتی کوکر و امکانات اساسی آن آشنا کنیم تا با دقت نظر بیشتر دست به انتخاب و خرید این محصول بزنید.

چگونه یک مولتی کوکر با کیفیت را بشناسیم؟

به منظور شناخت دقیق‌تر انواع مدل‌های مولتی کوکر در بازار لوازم خانگی باید فاکتورهای مختلفی را مورد ارزیابی قرار دهید. از جمله اینکه در مدل‌هایی با امکان پختِ با فشار، عملکرد دستگاه را در پخت انواع حبوبات دیرپز و گوشت گوساله و گاو در نظر داشته باشید. برای مدل‌های بدون حالت فشار، بخارپز کردن سبزیجاتی همچون کلم بروکلی و هویج را بررسی کنید.

اصولا همه‌ی مدل‌های مولتی کوکر امکان پخت به صورت آرام‌پز را دارند که در این حالت حبوباتی همچون نخود یا لوبیا قرمز باید با گذشت حدود ۷ ساعت لطیف و کاملا پخته باشند. همچنین طبق بررسی های مجله دیجی کالا پختن گوشت گاو در آرام‌پز باید ۵ ساعت زمان ببرد و نتیجه‌ی فوق‌العاده‌ای را رقم بزند. به جز موارد مربوط به پختن هر مدل غذا، فاکتورهای مربوط به رابط کاربری هم باید مورد ارزیابی قرار گیرد که این موارد شامل وضوح دکمه‌های لمسی و آسان بودن برنامه‌ریزی، و دوام دستگاه است. در همین راستا لازم به ذکر است که با نظر گرفتن همین نکات در ادامه‌ی این نوشته انواع مختلفی از مولتی کوکر را معرفی می‌کنیم.

به طور کلی در بازار دو نوع مولتی کوکر با توجه به وجود یا عدم وجود قابلیت پخت‌وپز با فشار در آن‌ها وجود دارد که شامل موارد زیر است:

مولتی کوکر با قابلیت پختِ با فشار (Multi-Cooker With a Pressure Cooker)
مولتی کوکر با قابلیت پختِ بدون فشار (Multi-Cooker Without a Pressure Cooker)

مولتی کوکر بخرم یا آرام‌پز؟

لازم به ذکر است که قابلیت آرام‌پزی در یک مولتی کوکر کاملا قابل مقایسه با یک آرام پز مستقل است.

آرام‌پز دستگاهی است که برای درست کردن غذاهایی مانند آبگوشت در حالی که در خانه نیستید، گزینه‌ای عالی است و از طرفی نسبت به مولتی کوکرهایی که تنظیمات آرام‌پز دارند، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تری است. به کمک این محصولات می‌توانید قبل از خروج از خانه برای کار یا آوردن کودکان از مدرسه، مواد لازم برای پخت خورشت یا هر چیز دیگری را در آرام‌پز بریزید و شام را چهار تا هشت ساعت بعد، تحویل بگیرید. به طور کلی آرام‌پزهای قابل برنامه‌ریزی، به شما این امکان را می‌دهد که حرارت و زمان پخت را انتخاب کنید، تا وقتی این زمان تمام شد، دستگاه به حالت گرم کردن غذا رود. بنابراین وقتی به خانه برگشتید، غذا را آماده و گرم تحویل می‌گیرید.

آرام‌پز بخرید اگر:  می‌خواهید در هنگام پخت غذا از خانه خارج شوید و با خیال راحت خورشت یا سوپ خود را بار بگذارید.

آرام‌پز نخرید اگر:  پر مشغله‌تر از این هستید که از صبح غذا را آماده کنید و زمان کافی برای تهیه‌ی غذایی زمان‌بر ندارید. همچنین در صورتی که فردی مضطرب هستید، وجود آرام‌پز روشن در خانه، آن هم وقتی بیرون هستید، می‌تواند ذهن شما را مشغول کند.

آیا مولتی کوکر خواص موادغذایی را از بین می‌برد؟

به طور کلی باید بدانید تمام روش‌های پخت بر کیفیت مواد غذایی تاثیر می‌گذارند و بعضا یکسری مواد مغذی که به حرارت حساس هستند را از بین می‌برند. به همین دلیل هم اغلب توصیه می‌شود تا از روش‌های بخارپز یا تحت فشار برای آماده‌سازی غذای خود استفاده کنید. از طرفی استدلال‌های علمی باید تنها دست آویز ما برای استناد به ادعاهای مختلف باشد. در این میان علم با وجود شواهدی اعلام می‌کند که سرعت بالای پخت در مولتی کوکرها نمی‌تواند دلیلی برای نگرانی شما باشد چراکه:

یک مطالعه در سال ۱۹۹۵ نشان داد که پخت غذا به صورت تحت فشار بهترین روش برای حفظ مواد مغذی است و غذاهایی که تحت فشار پخته شده‌اند، مواد مغذی بیشتری نسبت به بقیه مدل‌های پخت دارد.
جالب است بدانید که مطالعه‌ای در مجله علوم غذایی (Journal of Food Science) نشان داد که کلم بروکلی که با فشار پخته می‌شود ۹۰ درصدِ ویتامین C خود را حفظ می‌کند. در حالی که در حالت بخارپز کردن ۷۸ درصد ویتامین سی و در جوشاندن ۶۶ درصد آن باقی می‌مانند.

محققان دریافتند که جوشاندن و بخارپز کردن حبوبات باعث کاهش آنتی اکسیدان‌های موجود در آن می‌شود، در حالی که آماده‌سازی غذا با فشار بالا میزان بیشتری از آنتی اکسیدان‌ها را حفظ می‌کند.

در مقایسه با غذاهای پخته شده در مایکروویو، طبق بررسی‌ها به نظر می‌رسد که غذاهایی که تحت فشار پخته می‌شوند، راحت‌تر هضم می‌شوند. بنابراین ممکن است که این مساله به معنی این باشد که در پخت غذا با مولتی کوکر مواد مغذی بیشتری حفظ می‌شود.

بسیاری از متخصصان تغذیه استفاده از مولتی کوکرها را تبلیغ می‌کنند. دکتر اندرو ویل (Dr. Andrew Weil)، پزشک متخصص تغذیه و خالق رژیم اصلی ضدالتهابی، اذعان دارد که استفاده از این دستگاه‌ها بی‌خطر است و از طرفی ممکن است، بهترین راه برای حفظ مواد مغذی غذا در مقایسه با سایر روش‌های پخت‌وپز باشد.

به نظر می‌رسد، اتفاق نظر کلی این است که پختِ تحت فشار با مولتی کوکرها بهترین روش پخت غذا است. چراکه آب موادغذایی مانند سایر روش‌های پخت خارج نمی‌شود. همچنین زمان پخت سریع در مولتی کوکرها به معنای فرصت کمترِ مواد مغذی برای خروج است. از طرفی دمای پایین به معنای تغییرات کمتر در ساختار موادمغذی است.

نگهداری و تمیز کردن انواع مولتی کوکر

اگرچه مولتی کوکرها برای تهیه غذا به تلاش زیادی نیاز ندارند، اما ممکن است برای نگهداری در بهترین شرایط به کمی توجه در تمیز کردن و نگهداری نیاز داشته باشند. بنابراین اگر می‌خواهید دستگاه شما تا سالیان سال در کنار شما باشد، رعایت نکات زیر می‌تواند با اهمیت باشد.

تمیز کردن قابلمه‌ی داخلی

پاک و تمیز کردن قابلمه‌ی داخلی فقط حدود ۲۰ دقیقه زمان می‌برد اما تاثیر مهمی در نگهداری از این وسیله دارد. بنابراین خوب است که این عادت را در خود ایجاد کنید که پس از هر بار استفاده از آن، قابلمه را بشویید. برای نمای بیرونی مولتی کوکر، ابتدا دستگاه را از برق بکشید. سپس، سطح را با یک پارچه مرطوب پاک کنید. در زمان شست‌وشو می‌توانید قابلمه داخلی و درب آن را در ماشین‌ظرفشویی بگذارید. زیرا این موارد معمولاً قابل شست‌وشو در ماشین ظرفشویی هستند. همچنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که به طور خاص، برای لکه‌های سرسختی که با آب صابون تمیز نمی‌شوند، می‌توانید از سرکه سفید یا بیکینگ پودر استفاده کنید. در طی پاک‌سازی قابلمه توجه داشته باشید که از سیم‌ظرفشویی استفاده نکنید، زیرا ممکن است به پوشش نچسب آسیب برساند.

تمیز کردن درب مولتی کوکر

هر بار که با مولتی کوکر غذا می‌پزید، طبیعتا از درب آن استفاده می‌کنید، بنابراین وقتی کار شما با آن تمام شد، حلقه‌ی سیلیکونی آن را جدا کنید و درب را با آب و مایع شست‌وشو بشویید.

حلقه‌ی آب‌بندی دستگاه

گاهی اوقات حلقه‌ی آب‌بندی مولتی کوکر که از جنس سیلیکون است می‌تواند عاملی برای بوی بد دستگاه باشد. بنابراین بهترین راه برای تمیز کردن و مراقبت از این بخش استفاده از محلول آب و سرکه است. با پر کردن قابلمه با دو فنجان سرکه با همان مقدار آب می‌توانید به راحتی از شر چربی‌ها و بوی بد خلاص شوید. سپس با اضافه کردن یک تکه پوست لیمو، مولتی کوکر را به مدت ۳ دقیقه روشن کنید تا بوها به طور کامل از بین بروند. لازم به ذکر است که جدا کردن حلقه‌ی سیلیکونی از مولتی کوکر در تمیز کردن آن بسیار مهم است، به خصوص اگر به طور منظم از دستگاه برای پخت‌وپز استفاده می‌کنید. علاوه بر این، انجام این فرآیند به شما در شناسایی اشکالات دستگاه کمک می‌کند. اگر متوجه شدید که حلقه نشت دارد یا به شکل نامناسبی در آمده است، باید حلقه‌ی آب‌بندی کاملاً جدید خریداری کنید.

لکه‌های سوختگی را پاک کنید

پاک کردن سوختگی‌ها از روی دستگاه می‌تواند تا ۵ دقیقه زمان پاک‌سازی دستگاه را افزایش دهد. ساده‌ترین و سریع‌ترین راه برای از بین بردن لکه‌های مواد غذایی سوخته، ریختن آب گرم روی ناحیه‌ی مدنظر به مدت ۱۵ دقیقه است. در چنین حالتی آب گرم قسمت‌های سوخته را تحریک می‌کند و پس از آن به راحتی پاک می‌شوند.

بیکینگ پودر را فراموش نکنید

بیکینگ پودر یک ماده عالی برای پاک کردن ظروف است که احتمالاً باید در خانه داشته باشید. شما می‌توانید سه قاشق چای‌خوری بیکینگ پودر را به قابلمه‌ی داخلی اضافه کنید و سپس آن را با آب پر کنید. در همین راستا بهتر است که برای تمیز کردن بهینه‌تر، تا سه ساعت آن را بجوشانید. پس از اتمام زمان جوشیدن، مخلوط را از قابلمه داخلی خارج کنید و با یک پارچه خشک آن را پاک کنید.
مولتی کوکر خود را دوباره نو کنید.