اقتصادسنج | کارآفرینی، یکی از مهم ترین فعالیت های انسانی است که با به کارگیری خلاقیت در کنار سایر ویژگی های شخصیتی مناسب، به ظهور و بروز شغل های جدید منجر می شود. محققان کشور در همین زمینه، ویژگی های شخصیتی زنان کارآفرین را بررسی کرده و پیشنهادهایی برای بهبود کارآفرینی در زنان ارائه داده اند.

کارآفرینی، فرآیندی است که در تداوم رشد و توسعه اقتصادهای ملی و حتی اقتصاد جهانی نقش حیاتی ایفا می کند. با توسعه کارآفرینی، فرصت های اقتصادی و کسب و کارهای جدیدی در جامعه پدید می آید و کل اقتصاد شکوفا می شود. کارآفرینی، فرایند پویایی از تغییر بینش و بصیرت با ابتکار و نوآوری تعریف شده و همچنین به عنوان یك عامل توسعه اقتصادی مطرح است. زیرا، در کارآفرینی، منابع از حوزه های کم بهره به طرف حوزه های با بهره وری زیاد سوق داده می شوند. در دنیای امروزی کسب و کار که با تحولات سریع مواجه است، کارآفرینی به عنوان یك موتور محرک قدرتمند می تواند باعث ایجاد اشتغال، افزایش بهره وری، رشد اقتصادی و افزایش رفاه جامعه شود.

به اعتقاد متخصصان، با توجه به مسائل ذکرشده باید کلیه ظرفیت های کارآفرینی جامعه، شناسایی و امکان بروز و ظهور ابتکارات و تدابیر خلاقانه در حوزه کسب و کار به بهترین نحو فراهم گردد. در این میان، زنان به دلایل متعدد نظیر بیکاری، کاهش دستمزدها و نارضایتی از شغل قبلی به عرصه های متنوعی از فعالیت های اقتصادی وارد شده و در آفرینش کسب و کارها نقش گسترده ای ایفا می کنند. بنابراین شناخت توانمندی ها و هدایت استعدادهای خلاقانه آن ها به قصد هم افزایی عملکرد زنان صاحب کسب و کار و انتقال تجارب آن ها به نسل جدید می تواند به بهره برداری حداکثری از ظرفیت های این قشر بزرگ اجتماعی کمك شایان توجهی نماید و منشأ تحولات بزرگی در زمینه های صنعتی، تولیدی و خدماتی شود.

در این زمینه، یک مطالعه پژوهشی توسط تیمی چهارنفره از محققان دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شده است که در آن ویژگی‌های شخصیتی زنان کارآفرین شناسایی و اولویت‌بندی شده اند.

در این پژوهش که با تکنیک تحلیل محتوای کیفی انجام شده است، ۴۰ نفر از زنان کارآفرین استان خوزستان مشارکت داشته و از طریق مصاحبه اطلاعات مورد نیاز محققان را فراهم آورده اند.

‌نتایج تحلیل محتوای مصاحبه ها به استخراج ۱۳ ویژگی شخصیتی کارآفرینانه منجر گردید. نتایج ‌آزمون های علمی مربوطه ‌برای رتبه بندی ‌ویژگی های شخصیتی استخراجی نیز نشان داد در زنان کارآفرین مورد بررسی، ویژگی های مهربانی، مسئولیت پذیری، عمل گرایی و برخورداری از کانون کنترل درونی، ‌بیشترین درجه اهمیت و ویژگی ریسک پذیری ‌کمترین درجه اهمیت را دارد.

در این خصوص، سارا محمدی، استادیار و پژوهشگر گروه مدیریت دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز و همکارانش می گویند: نتایج این مطالعه برای زنان کارآفرین، پژوهشگران عرصه کارآفرینی و مسئولین و مدیران آموزشی و دانشگاهی، پیام های صریح و آشکاری دارد. به طور مشخص، وقتی سخن از ویژگی های شخصیتی زنان به میان می آید، اولین نکته کشف و شناسایی این ویژگی هاست که ۱۳ مورد آن به شرح زیر در این پژوهش شناسایی شدند: مهربانی، مسئولیت پذیری، عمل گرایی، کانون کنترل، نیت خیرخواهانه، توفیق طلبی، صداقت در تجربه، برون گرایی، چالش طلبی، آزاد اندیشی، ثبات هیجانی، تحمل ابهام و ریسک پذیری.

آنها می افزایند: از آن جا که شیوه تفکر و ویژگی های شکل دهنده به شخصیت کارآفرینی، قابل آموزش و انتقال است و محیط آموزشی، نقش مؤثری در این زمینه دارد، پیشنهاد می شود از طریق انجام برنامه ریزی و برگزاری کارگاه های آموزشی نسبت به آموزش و تقویت شیوه های تفکر خلاق و مشوق کارآفرینی در زنان اقدام شود.

در این تحقیق که نتایج آن در فصل نامه مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان وابسته به دانشگاه الزهرا منتشر شده اند، اشاره شده است با توجه به اهمیت پرورش این ویژگی ها در تك تك افراد جامعه خصوصاً جوانان، نوجوانان و نونهالان به عنوان آینده سازان کشور، این اقدام بایستی با رویکرد کارگاهی و کاربردی و به صورت برنامه ریزی شده و ساختاریافته از مقاطع پیش دبستانی و ابتدایی در نظام آموزش و پرورش کشور عملیاتی گردد.

محمدی و همکارانش اظهار داشته اند: از سویی، به بانوانی که قصد ورود به عرصة کارآفرینی دارند پیشنهاد می شود با شناسایی ویژگی ها، ظرفیت ها و توانمندهای لازم برای این امر، آگاهانه به این عرصه ورود کنند. همچنین، به زنانی که در حال حاضر صاحب کسب و کار کارآفرینانه هستند پیشنهاد می شود روش صحیح رفتار و برخورد با کارکنان، مهارت های ارتباطی و بهبود روحیه کارآفرینی را بیاموزند و در خود تقویت نمایند.

آنها در انتها آورده اند: در نهایت، از آنجا که بسط توسعه فرهنگ کارآفرینی در جامعه به ویژه در زنان می تواند زمینه تحرک نیمی از جمعیت جامعه را به گونه ای فراهم کند که تولید ملی افزایش و معضل بیکاری مهار شود، پیشنهاد می شود دانشگاه ها با برگزاری کارگاه های آموزشی مرتبط با مهارت های مدیریتی و فنی نسبت به افزایش مهارت های فناورانه، به ویژه تحمل ابهام و ریسك پذیری در زنان کارآفرین اقدام نمایند.