اقتصادسنج | روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به قلم دین اسپیرز، اقتصاددان دانشگاه تگزاس و یکی از محققین فعال در مرکز تحقیقات جمعیتی این دانشگاه به این واقعیت آماری پرداخته که «جمعیت جهانی انسان در دو قرن گذشته به طور مستمر و مداوم در حال افزایش بوده است». این محقق اما در ادامه به طرح این نکته پرداخته که «این رشد مداوم که امروز برای همه ما عادی شده، ممکن است به یک نقطه عطف و هشدار بزرگ در تاریخ بشر منجر شود»؛ و بعد هم پرسیده که «بعد از اوج‌گیری جمعیت جهان در طول زندگی نسل حاضر چه اتفاقی خواهد افتاد؟»

به گزارش از روزنامه نیویورک‌تایمز؛ کودکانی که امروز به دنیا می آیند به احتمال زیاد تا تکمیل روند رشد جمعیت جهان زنده خواهند ماند.

نوزادی که این روزها متولد می‌شود، در دهه 2080 حدود شصت سالی خواهد داشت. این همان زمانی است که جمعیت‌شناسان در سازمان ملل پیش‌بینی کرده‌اند روند افزایش جمعیت به اوج خود خواهد رسید. مرکز جمعیت‌شناسی و سرمایه انسانی ویتگنشتاین در وین پیش‌بینی کرده که نقطه اوج جمعیت جهان در دهه 2070 خواهد بود. موسسه سنجش و ارزیابی سلامت در دانشگاه واشنگتن نیز آن را در دهه 2060 قرار داده است. با این حال همه پیش‌بینی‌ها در یک نقطه اتفاق‌نظر دارند: جمعیت جهان به زودی به اوج خواهد رسید و سپس روند کوچک شدن آغاز خواهد شد و به عبارت بهتر جمعیت جهان به نحوی بی‌سابقه کاهش خواهد یافت.

از آن‌جایی که نگاه بیشتر جمعیت‌شناسان فقط به سال 2100 بوده، هیچ اتفاق نظری در مورد اینکه بعد از آن تاریخ کاهش جمعیت جهان چقدر سریع پی گرفته خواهد شد، وجود ندارد. در طول 100 سال گذشته، جمعیت جهان چهار برابر شده و از دو میلیارد به هشت میلیارد رسیده است. تا زمانی که زندگی به همین منوال ادامه داشته باشد، افول و کاهش جمعیت نیز با همان سرعت روی خواهد داد و به عنوان مثال در قرن 22 یا 23 کاهش جمعیت نیز به همان اندازه صعود و افزایش جمعیت تند خواهد بود.

در حال حاضر بیشتر مردم در کشورهایی زندگی می‌کنند که نرخ تولد فرزندان به ازای هر زوج بزرگسال دو یا کمتر از دو فرزند است. این نرخ در حال حاضر در ایالات متحده آمریکا 1.66 تولد به ازای هر زوج است؛ در اروپا 1.5؛ در شرق آسیا 1.2؛ و در آمریکای لاتین نیز 1.9- که به این معناست که به طور میانگین در سطح جهان هر زوج کمتر از دو کودک به دنیا می‌آورند و این هم یعنی جمعیت جهان کاهش خواهد یافت و در دراز مدت هر نسلی کوچک‌تر از نسل قبلی خواهد بود. از این منظر اگر نرخ باروری جهان را در همان حد ایالات متحده در نظر بگیریم، می‌توان گفت که در آن صورت جمعیت ده میلیارد نفری جهان در زمان اوج؛ بعد از حدود 300 سال و به عبارت بهتر بعد از حدود ده نسل به کمتر از دو میلیارد نفر خواهد رسید.

در نتیجه این روند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ در طول 200 سال گذشته، رشد جمعیت بشریت همگام و همراه با پیشرفت‌های عمیقی بوده که در زمینه استانداردهای زندگی و سلامت پیش آمده است و به عمر طولانی‌تر، فرزندان سالم‌تر، آموزش بهتر، هفته‌های کاری کوتاه‌تر و پیشرفت‌های بسیار بیشتر منجر شده است. در واقع پیشرفت دنیا که با کشف آنتی‌بیوتیک‌ها، اختراع لامپ‌های برقی، تماس‌های ویدیویی و امکان ریشه‌کن کردن بیماری‌های مختلف روی داده؛ در این مدت کوتاه بشریت را در آستانه بزرگ شدن و رشد قرار داده است. اقتصاددانانی که در زمینه رشد و پیشرفت مطالعه می‌کنند، هم‌زمانی پیشرفت با رشد جمعیت را تصادفی نمی‌دانند. نوآوری‌ها و اکتشافات توسط مردم انجام می‌شود. در دنیایی که افراد کمتری در آن زندگی می‌کنند، طبیعی است که بسیاری از پتانسیل‌های انسانی موجود از بین رفته و مسیر ادامه‌دار بشریت به سوی زندگی بهتر مورد تهدید قرار خواهد گرفت

شفقنا/