اقتصادسنج| بازار سهام از اسفندماه سال گذشته تا کنون مسیری افزایشی را پیموده و در هفته گذشته توانسته است قله جدید 2.5 میلیون واحدی را فتح کند. سرمایه‌گذاران نیز با دیدگاه‌های مختلف در حال ورود به بازار هستند به نحوی که طی هفته‌های اخیر شاهد تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی در حجم و مبالغ بالا بوده‌ایم. اما آیا این به معنای رونق دوباره بازار سهام است یا موج کنونی تنها به دلیل خواب نسبی بازارهای موازی صورت گرفته است؟ آیا باید نگران رشد بورس بود؟

بازار سهام از ابتدای امسال تا کنون، پیشتاز بازارهای موازی بوده است. بورس نه تنها در فروردین‌ماه که از ابتدای اردیبهشت هم عملکرد بهتری را نسبت به سایر بازارها ثبت کرده است. در حالی که دلار و سکه در هفته گذشته جهش شارپی عجیبی را تجربه کردند و هر کدام دست‌کم دو تا سه کانال بالا رفتند اما به سرعت این مسیر اصلاح شد تا هر دو بازار به قیمت‌های قبلی بازگردند و آتش نوسانات قیمتی سکه و دلار دوباره خاموش شود.

این در حالی است که بورس تهران با پشت سر گذاشتن چند اصلاح موقتی، دوباره به سمت بالا حرکت و در مسیر صعودی پایداری کرده است. کارشناسان بازار سرمایه اما پیش‌بینی می‌کنند به دلیل رشد پیاپی بازار طی هفته‌های اخیر، بورس تهران مستعد یک اصلاح نسبتا عمیق خواهد بود. همین امر نگرانی‌هایی را نسبت به تکرار تجربه سال 99 ایجاد کرده است.

تغییر دیدگاه معامله‌گران

با وجود نگرانی‌هایی که درباره اصلاح عمیق بورس مطرح می‌شود اما به نظر می‌رسد شرایط بازار این روزها با وضعیت بازار در روزهای صعودی سال‌های 98 و 99 تفاوت‌های زیادی دارد.

اولین و مهم‌ترین تفاوت این دو بازه زمانی، در رویکرد سرمایه‌گذاران است؛ آنطور که رفتار معامله‌گران طی هفته‌های اخیر نشان داده، دیگر از آن خرید و فروش‌های هیجانی، موج‌سازی‌ها و موج‌سواری‌های سال 99 خبری نیست و به نظر می‌رسد بازیگران حقیقی با قدرت تحلیل بالاتری وارد معاملات شده‌اند.

در حالی که سال 99 چشم‌ها به شاخص کل دوخته شده و بالارفتن شتابان شاخص کل به معنای رونق بازار تلقی می‌شد، امسال معامله‌گران به این شناخت رسیده‌اند که صعود بی‌وقفه شاخص کل، چندان هم خبر خوبی نیست و اتفاقا باید از آن ترسید!

بر همین اساس امسال معامله‌گران بازار با گام‌های محتاطانه‌تری نسبت به چینش پورتفوی خود اقدام می‌کنند و سبد سهام خود را با ترکیبی از نمادهای کوچک و بزرگ بازار مدیریت می‌کنند.

طی هفته‌های اخیر رشد شاخص هم‌وزن و بالارفتن حجم و ارزش معاملات نمادهای کوچک و متوسط بازار، خبر از همین تغییر دیدگاه داده است. ضمن آنکه کارشناسان بازار همواره نسبت به انتخاب سهام غیرحبابی و ارزنده هشدار می‌دهند.

توسعه ابزارهای سرمایه‌گذاری

یکی دیگر از تفاوت‌های مهم بازار سرمایه در سال جدید نسبت به سال 99، توسعه ابزارهای سرمایه‌گذاری است. طی سه سال گذشته سازمان بورس تلاش کرده ابزارهای سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم را توسعه بخشد و در جهت آگاهی‌بخشی و شناساندن این ابزارها به سرمایه‌گذاران گام‌های مهمی برداشته است.

افزایش تعداد و تنوع‌بخشی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری، توسعه ابزار سبدگردانی، گسترش قراردادهای اختیار معامله و آپشن‌های معاملاتی، انتشار اوراق تامین مالی از سوی شرکت‌ها و مواردی از این دست، از جمله اقدامات توسعه‌ای سازمان بورس در راستای گسترش دیدگاه سرمایه‌گذاری در بازار بوده است.

به این ترتیب گسترش ابزارهای معاملاتی و سرمایه‌گذاری در این مدت نه تنها دیدگاه نوسان‌گیری در بازار را اندکی کنترل کرده و برخی معامله‌گران را از استراتژی کوتاه‌مدت به سمت سرمایه‌گذاری میان و بلندمدت سوق داده است، بلکه توانسته بازار را به حقیقت ذاتی خود یعنی تامین مالی نزدیک کند تا پول وارد شده به این بازار به سمت توسعه شرکت‌ها جاری شود.

سبقت بورس از بازارهای موازی در جذب پول

بر همین اساس به نظر می‌رسد بازار سهام این بار قرار نیست محل نگرانی سرمایه‌گذاران باشد و اگرچه اصلاح را پیش روی خود می‌بیند اما به دلیل افت هیجان در بازار و قوت‌گرفتن تحلیل، با ریزش خطرناکی روبه‌رو نخواهد بود.

در این میان همچنین نگاهی به بازارهای موازی نشان می‌دهد، بازارهای دلار، طلا و سکه از تقاضا اشباع شده و از لحاظ قیمتی نیز به مقاومت‌های سختی برخورد کرده‌اند. به نظر می‌رسد این بازارها تنها با تحولات بیرونی خاص یا دست‌کم تغییر استراتژی بانک مرکزی در سرکوب قیمت‌ها، بتوانند حرکت جدیدی را آغاز کنند. از سوی دیگر، بازار مسکن نیز به دلیل تورم بالا و رشد بااهمیت قیمت‌ها، از دسترس سرمایه‌گذاران خرد خارج شده و تنها پذیرای پول‌های بزرگ خواهد بود.

بر همین اساس، بازار سهام همچنان بهترین مسیر سرمایه‌گذاری برای پول‌های خرد فراری از رشد تورم تلقی می‌شود. اگرچه نباید از اصلاحات قیمتی در این بازار غافل بود اما با این حال، کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که سهامداران می‌توانند دست‌کم تا فصل مجامع به رشد بازار سهام امیدوار باشند و به دلیل عملکرد خوب اغلب شرکت‌های بازار، در فصل مجامع نیز گین خوبی از سرمایه‌گذاری خود به‌دست آورند.