اقتصادسنج؛ بیش از سه دهه است، کارشناسان آب از تهدید منابع آبی کشور سخن می‌گویند، روندی که امروز کشور را با یک ابر بحران مواجه کرده است که در شکل گیری آن مدیریت بخش کشاورزی نقش بسزایی داشته و دارد. این موضوع را می‌توان براساس میزان مصرف آب در استان‌های مختلف به خوبی دید.

مرور جدیدترین داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، 10 استانی که بیشترین رتبه را در مصرف آب در بخش کشاورزی دارند؛ در دسته استان‌هایی هستند که عمدتا تنش آبی  و تنش آبی شدید نیز دارند.  در سال گذشته خوزستان، فارس، کرمان، خراسان رضوی و اصفهان به ترتیب 5 استانی بودند که بیشترین مقدار آب را در بخش کشاورزی مصرف کردند.

در این مقطع خوزستان 16.9 درصد ، فارس 9.7 درصد، کرمان 7.9 درصد، خراسان رضوی 7.7 درصد و اصفهان 5.8 درصد آب بخش را مصرف کردند. البته چهار استان خوزستان، فارس، کرمان و خراسان رضوی در ارزش افزوده‌ای که بخش کشاورزی در سال 1400 ایجاد کرده؛ قابل توجه است. این چهار استان به جزء اصفهان در لیست 5 استانی هستند که بیشترین ارزش افزوده را ایجاد کردند.

اما در لیست استان‌های بحرانی آب نیز هستند. در حال حاضر طبق داده‌های وزارت نیرو، اصفهان و خوزستان در دسته مناطق با تنش آبی شدید هستند. برهمین اساس ضرورت دارد، سیاستگذار نسبت به نوع ، حجم و زمان کشت تجدیدنظر کند.

در کنار آنها استان‌های فارس، کرمان و خراسان رضوی در جرگه استان‌هایی هستند که تنش آبی دارند. یعنی این استان‌ها در شرایط کنونی محدودیت جدی برای آب در دسترس دارند. اما با برنامه‌ریزی می‌توان از آن عبور کرد.

داده‌های موجود نشان می‌دهد، پس از 5 استان اولی که پر مصرف‌های آب کشاورزی بودند؛ استان‌های مازندران، آذربایجان، گیلان، سیستان و بلوچستان، تهران و مرکزی قرار دارند تا لیست 10 استان پر مصرف ایجاد شود. درحالی که آنها نیز جز استان‌های با تنش آبی و تنش آبی شدید هستند.

در حال حاضر تهران و مرکزی در دسته مناطق با تنش آبی شدید هستند و استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، گیلان و مازندران هستند. در این بین فقط استان سیتان و بلوچستان بحرانی تلقی نمی‌شود. اما با کمبود آب مواجه است.

با توجه به این داده‌های موجود می‌توان گفت، اگرچه استان‌هایی که پر مصرف هستند، سهم قابل توجهی در بخش کشاورزی دارند. اما ارزش افزوده‌ای که آنها ایجاد می‌کنند در مقابل آب مصرفی کشاورزی قابل قبول نیست. موضوعی که بارها کارشناسان حوزه آب به دولت تذکر دادند، اما به نتیجه‌ای نرسیده است.

اکو ایران/