اقتصادسنج| ‏برای نخستین‌بار در ۷.۵ سال گذشته، بیشتر نفتکش‌های دارای پرچم ایران در سامانه AIS (سیستم شناسایی خودکار دریایی) بدون جعل موقعیت (spoofing) در حال ارسال داده واقعی هستند. این تغییر از امروز آغاز شده و توسط دو منبع مستقل داده AIS تأیید شده است.

‏ اهمیت فنی و سیاسی:

‏۱. پایان دوره پنهان‌کاری صادراتی؟

‏از سال ۲۰۱۸، ایران با استفاده از جعل موقعیت و خاموش‌کردن AIS، مسیر و مقصد نفتکش‌های خود را برای دور زدن تحریم‌ها پنهان می‌کرد. بازگشت به شفافیت می‌تواند نشانه‌ای از آمادگی برای تعامل رسمی‌تر در بازار جهانی یا پیامی سیاسی به غرب باشد.

‏۲.سیگنال به نهادهای بین‌المللی (IMO, IEA, OFAC)

‏شفاف‌شدن موقعیت کشتی‌ها می‌تواند پیش‌شرطی برای شروع مذاکرات فنی یا نظارتی باشد—مثلاً در چارچوب کریدورهای انرژی یا توافقات محدود نفت در برابر کالا.

‏۳.فرضیه‌های محتمل

‏•(الف) دستور داخلی برای هماهنگی با شرکت‌های بیمه و کشتیرانی جهت کاهش ریسک توقیف.
‏•(ب) تغییر نرم در سیاست صادراتی برای جلب اعتماد خریداران آسیایی، مخصوصاً چین.
‏•(ج) نشانه از یک توافق موقت یا رفع جزئی تحریم‌ها (de facto).
‏•(د) خطای سیستمی یا اقدام آزمایشی کوتاه‌مدت.

‏ تحلیل اولیه

‏اگر این روند پایدار بماند، باید آن را مهم‌ترین علامت تغییر رفتار صادراتی ایران از ۲۰۱۸ تاکنون دانست. چنین حرکتی می‌تواند مقدمه‌ای برای بازگشت محدود ایران به شفافیت دریایی، یا نشانه‌ای از مذاکرات پشت‌پرده درباره امنیت مسیرهای انرژی در خلیج فارس باشد.

‏✍️ عبدالله باباخانی