اقتصادسنج | درحالی که درآمد نفتی عربستان و عراق به‌ترتیب شش و دو برابر ایران شده، رسانه‌های نزدیک به دولت از رکوردشکنی صادرات نفت ایران گزارش می‌دهند. این در حالی است که اکنون در بازار جهانی ایران به جای عربستان، نیجریه و ونزوئلا را رقیب اصلی خود می‌بیند.

اداره انرژی آمریکا آماری را منتشر کرد که بر اساس آن، ایران با درآمد نفتی 54 میلیارد دلاری، رتبه پنجم را میان کشورهای نفتی به خود اختصاص داده است. در این جدول عربستان شش برابر ایران درآمد داشته و عراق هم 2.5 برابر ایران طلاای سیاه فروخته است.

این گزارش نشان می‌دهد که درآمد سرانه ایرانیان در سال 2022 حدود 614 دلار بوده که تنها از کشورهای نیجریه و ونزوئلا افزون‌تر بوده است. بدین ترتیب ایران که روزی با عربستان دو قطب بازار نفت را تشکیل می‌داد، حالا در این دو کشور نیجریه و ونزوئلا را نقش چندانی در بازار ندارند رقیب خود می‌بیند.

حشمت‌ا… فلاحت‌پیشه، نماینده مجلس دهم، در رابطه با افت جایگاه ایران در بازار جهانی نفت و سقوط درآمد سرانه مردم گفت: ایران طی چند سال اخیر فرصت‌های خود در بازار انرژی را از دست داده و امید می‌رود که دولت برنامه جدی و سریع در احیای این جایگاه داشته باشد.

او درباره علت روند صعودی قیمت نفت در یک سال اخیر نیز توضیح داد: مشخصا بازار انرژی از زمان جنگ روسیه و اوکراین بشدت دچار نوسان شد و تولید عربستان به گونه‌ای بی‌سابقه با درخواست آمریکا برای حفظ تولید خود روزانه یک میلیون بشکه از تولید خود کاست. در این زمینه روسیه هم اعلام کرد روزانه 500 هزار بشکه از تولید خود می‌کاهد و سایر کشورهای دیگر هم از این روند تبعیت کردند.

از دست رفتن فرصت افزایش درآمد نفتی

فلاحت‌پیشه درباره چگونگی افزایش درآمد نفتی ایران تشریح کرد: در اوج بحران اوکراین شرایطی فراهم شد که  تقاضا برای نفت افزایش یافت، ولی در اوج این شرایط، مشاهده می‌شود که ایران در نهایت به بالاترین مقدار فروش خود طی چندین سال اخیر خود رسید؛ به‌رغم اینکه دولت ایران از رکوردشکنی فروش نفت سخن به میان می‌آورد، اما این مقدار فروش نصف عراق و یک‌ششم عربستان است.

وی افزود: ایران در چند سال اخیر فرصت‌های متعددی برای افزایش درآمد نفتی و افزایش فروش طلای سیاه داشت که وقتی به شرایط تحریمی و تخیف‌های قابل‌توجهی نگاه کنیم، در واقع باید گفت به‌رغم ادعای افزایش فروش نفت، این فرصت‌ها از دست رفته‌اند. اخیراً در بوق و کرنا کرده‌اند که صادرات نفت ایران از 1.5 میلیون بشکه در روز پیشی گرفته است، اما وقتی روی ارقام تخفیف‌ها متمرکز شویم، این نوع فروش معنایی جز تاراج منابع ایران ندارد.

این نماینده ادوار مجلس همچنین تأکید دارد که ایران 20 درصد انرژی دنیا را در اختیار دارد، اما در عمل کمتر از نیم درصد انرژی دنیا را مدیریت می‌کند و این نشان‌دهنده اثر سهمگین سیاست در تجارت انرژی ایران است.

او خاطرنشان کرد: در  شرایطی که ایران فرصت‌های مختلف را از دست می‌دهد، دیگران این فرصت‌ها را در اختیار گرفتند و عراق آخرین بازیگری بود که به جمع استفاده‌کنندگان از نفت ایران اضافه شد و  تولید و فروش نفت آن چند برابر ایران شد.

فلاحت‌پیشه در پایان یادآور شد: ایران باید حوزه منافع مشترک برای خود تعریف و  تا حد امکان مناسبات اقتصادی خود را از سیاست جدا کند.  تلاش صرف برای افزایش رقم فروش نفت، بدون توجه به آینده آن یک تلاش اشتباه است. تا زمانی که توسعه نسبت به سیاست در حاشیه است، این مشکلات ادامه خواهد داشت.

تجارت‌نیوز/