بسیاری بورس را به خرید و فروش سهام می‌شناسند، اما باید بدانیم که در بورس تنها سهام خرید و فروش نمی‌شود و سکه و طلا هم می‌توانید از بورس خریداری کنید. در ادامه با روش های خرید طلا در بورس، معایب و مزایا خرید طلا وسکه دربازار بورس؛ و… می پردازیم.
سهیلا حسن وند| اقتصادسنج؛ بسیاری بورس را به خرید و فروش سهام می‌شناسند، اما باید بدانیم که در بورس تنها سهام خرید و فروش نمی‌شود و سکه و طلا هم می‌توانید از بورس خریداری کنید. در ادامه با روش های خرید طلا در بورس، معایب و مزایای خرید طلا و سکه در بازار بورس و… می پردازیم.
چگونه در بورس طلا بخریم؟
اگر قصد سرمایه‌گذاری دارید، نیازی نیست برای خرید طلا به صورت حضوری اقدام کنید. سه روش برای خرید طلا در بورس وجود دارد:
• گواهی سپرده سکه طلا
• صندوق سرمایه گذاری در طلا
• خرید شمش طلا از بازار فیزیکی بورس کالا
گواهی سپرده سکه طلا
گواهی سپرده، نوعی اوراق بهادار است که موید مالکیت فرد بر مقداری معین از کالایی مشخص است. پشتوانه آن نیز قبض انبار استاندارد است که توسط انبارهای ثبت شده در بورس صادر می‌شود. یعنی به وسیله این گواهی، سهامدار می‌تواند بعد از خرید سکه، آن‌ها را از خزانه بانک‌های مورد تایید، تحویل و در صورت نیاز یا افزایش قیمت، گواهی سپرده را بفروشد.
این نوع گواهی‌ها از روز شنبه تا چهارشنبه در بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. حداقل میزان خرید در این روش یک سکه است. البته این خرید کم ریسک است و متقاضیان زیادی نیز دارد.
صندوق سرمایه گذاری در طلا
صندوق های طلانوعی از صندوق های سرمایه گذاری کالایی قابل معامله در بورس هستند که سرمایه‌های جمع‌آوری شده از مشتریان را در گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کند. مدیران این صندوق‌ها با پشتوانه پولی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، می‌کوشند بازدهی مناسبی را از سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا توسط ابزارهای بازار سرمایه کسب کنند. افرادی که در صندوق‌های مذکور سرمایه‌گذاری می‌کنند، به‌دنبال این هستند که از طریق مدیریت حرفه‌ای صندوق، بازدهی بهتری از بازار پرتلاطم سکه طلا بدست آورده و کمتر با مشکلات خرید و فروش فیزیکی این فلز گرانبها سروکار داشته باشند.
ویژگی های صندوق سرمایه گذاری
ویژگی دیگر این صندوق‌ها قابلیت سرمایه‌گذاری با سرمایه‌های کوچک است. چنانکه سرمایه‌گذاری در این بخش با مبلغ ناچیز چند هزار تومان آغاز می‌شود. درحالی‌که اگر کسی قصد خرید یک تمام سکه طلا را داشته باشد، باید چند میلیون تومان برای خرید آن بپردازد. در واقع از این طریق انعطاف‌پذیری سرمایه‌گذاری برای متقاضیان این فلز گرانبها افزایش می‌یابد.
ویژگی بعدی این صندوق‌ها اصطلاحاً «قابل معامله» بودن آن‌هاست. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با قابلیت معامله در بورس را قابل معامله (ETF) می‌گویند. این بدان معناست که برای صدور یا ابطال واحدهای این صندوق (همان خرید و فروش) نیاز به مراجعه حضوری به مدیر صندوق نیست و از طریق سامانه‌های معاملاتی آنلاین متعلق به‌تمامی کارگزاران عضو بورس کالا، امکان خریدوفروش این نماد وجود دارد.
از آنجایی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا در بازار بورس از نوع صندوق ETF هستند، این امکان را به شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار می‌دهد که از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری خود یک یا چند واحد از یک صندوق طلا را بخرید یا بفروشید.
خرید شمش طلا از بازار فیزیکی بورس کالا
خرید و فروش طلا در این روش از طریق تالار طلا انجام می‌شود. این تالار در زیر مجموعه بازار صنعتی قرار گرفته و تمام افرادی که به نحوی در بازار فیزیکی بورس کالایی را خریداری می‌کنند می‌توانند در این بازار نیز سرمایه گذاری داشته باشند و هیچ‌گونه محدودیتی برای این افراد وجود ندارد. حداقل میزان سرمایه گذاری در این روش ۱ کیلوگرم و حداکثر آن ۵ کیلوگرم شمش طلا است.
چرا سرمایه گذاری در صندوق های طلا ؟
اول اینکه، مدیر صندوق سرمایه‌گذاری طلا به‌عنوان یک مدیر حرفه‌ای نظارت کامل و دائمی بر روی پرتفوی صندوق دارد. همچنین می‌تواند برای مدیریت بهینه ضرر و زیان احتمالی سرمایه‌گذاران، تصمیمات حساب شده‌ای در شرایط مختلف بازار بگیرد که افراد عادی لزوماً این سطح از دانش یا وقت و انرژی کافی برای نظارت مداوم بر روی پرتفوی شخصی خود را ندارند.
یکی از ابزارهای خوبی که مدیران صندوق‌های طلا در اختیار دارند، امکان پوشش ریسک نوسان قیمت سکه با استفاده از ابزارهای مشتقه سکه است. به عبارتی مدیران می‌توانند با استفاده از اهرم قراردادهای مشتقه خرید و فروش سکه، ریسک سرمایه‌گذاری را به نفع ذینفعانش مدیریت کرده و منافع آن‌ها را تقویت کنند.
دوم اینکه، صندوق‌های مذکور از امکان بازارگردان برای نقدشوندگی بالای خود بهره‌مند هستند. بنابراین چنانچه بازار به سمت صف خرید یا صف فروش (بازار یک‌طرفه) متمایل شود، بازارگردان با عرضه و تقاضاهای خود سرمایه‌گذاران را از وجود طرف معاملاتی مطمئن می‌کند تا با خیالی آسوده اقدام به انجام معاملات کنند. این امر باعث می‌شود که تفاوت نرخ بین عرضه و تقاضا به کمترین میزان برسد. درحالی‌که چنانچه فرد به‌صورت مستقیم سرمایه‌گذاری کند، اولا اطمینانی برای نقدشوندگی در شرایط یک‌طرفه بازار وجود ندارد، ثانیا عمدتا تفاوت بین نرخ‌های عرضه و تقاضا بسیار بیشتر از نرخ صندوق است. بنابراین اطمینانی در کسب سود در ورود و خروج‌ها در این بازار برای این دسته از سرمایه‌گذاران وجود ندارد.
سود صندوق سرمایه گذاری طلا
طبیعتا دادن تضمین و تعهد در سودآوری در بازار سرمایه با توجه به ماهیتی که دارد، امکان‌پذیر نیست. سرمایه‌گذاران باید به نوع سرمایه‌گذاری و دارایی‌هایی که خریداری می‌کنند، توجه کنند. همان‌طور که گفته شد عمده سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در سکه طلاست. ارزش سکه طلا نیز وابسته به دو عامل قیمت جهانی انس طلا و طبیعتا نرخ ارز است.
مزایای خرید طلا/سکه از بازار بورس
به طور کلی خرید از بازار بورس میزان ریسک را به شدت کاهش می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید بازار طلا و سکه یک بازار پر نوسان است که در طی یک ماه شاهد تغییرات بسیاری در آن هستیم. به همین دلیل سرمایه گذاری در این بازار به یک سرمایه گذاری پر ریسک تبدیل شده است. بنابراین استفاده از بازار بورس می‌تواند میزان ریسک را برای شما از هر جهت کاهش دهد.
در رابطه با سایر مزایای خرید طلا/سکه از بازار بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش ریسک نرخ ارز در بازار جهانی و بهره بردن از تغییرات به وجود آمده در قیمت اونس طلای جهانی
کاهش ریسک نوسانات قیمت طلا
کاهش ریسک تورم
کاهش ریسک نگه‌داری فیزیکی طلا و سکه
کاهش ریسک تعیین اصالت سکه و طلا در خرید فیزیکی
میزان نقدشوندگی بالا
امکان مقایسه قیمت طلا در بازار جهانی
کاهش خطر سرقت
معایب خرید طلا/سکه در بازار بورس
یکی از مهمترین معایب این نوع خرید و فروش، وجود دامنه معین ۵ تا ۱۰ درصدی برای صندوق سرمایه گذاری است. در واقع باید این طور بگوییم که اگر شما در بازار فیزیکی به خرید طلا در بورس و خرید سکه در این بازار بپردازید و قیمت طلا و سکه در ۳۰ روز افزایش یابد، شما در نهایت می‌توانید با فروش طلا و سکه خریداری شده، ۳۰ درصد سود داشته باشید. اما در خرید از صندوق های سرمایه گذاری در بازار بورس سود و ضرر شما در یک دوره مشخص تعیین می‌شود.
از دیگر معایب خرید و فروش طلا در بازار بورس می‌توان به احتمال بسته شدن صندوق های سرمایه گذاری اشاره کرد.
معاملات طلا و سکه در بازار بورس فقط در ساعات مشخصی در روز انجام می شود و فقط در این بازه زمانی امکان خرید و فروش برای شما وجود دارد.
معاملات سکه در بورس به همراه معاملات طلا در این بازار فقط با داشتن کد معاملاتی امکان‌پذیر است و این در حالی است که در خرید فیزیکی نیازی به وجود این کد نیست.
چگونه کد کالایی بگیریم ؟
افراد حقیقی (افراد عادی) باید فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزاری را تکمیل و تصویر شناسنامه و کارت ملی را که توسط کارگزار برابر با اصل شده باشد، تحویل دهند.
مشتریان حقوقی نیز باید بعد از تکمیل فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار، مدارک هویتی شرکت را شامل اساسنامه شرکت، روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت، آخرین روزنامه رسمی در خصوص اعضای هیات‌مدیره و دارندگان امضای مجاز شرکت و همچنین شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و کلیه اعضای هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت، ارائه کنند. در ادامه، همه این موارد باید توسط کارگزار برابر با اصل شود.
مشتریان حقوقی، همچنین باید مدارک مالی شرکت را ارائه کنند. این مدارک شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی، کد اقتصادی و صورت‌های مالی آخرین دوره مالی شرکت می‌شود. ارائه گزارش حسابرس رسمی و بازرس قانونی و مجوزهای فعالیت شرکت از جمله پروانه بهره‌برداری نیز ضروری است.
