اقتصادسنج| اکوپدیا؛ آمارهای تورم و بیکاری امسال برای استان­‌های مختلف در سال ۱۴۰۱، نکات جالب توجهی را برای سیاست‌گذاران به همراه داشته است؛ این آمارها حاکی از آن است که برای استان­‌های با میانگین بیکاری بالاتر از ۱۲ درصد، میانگین تورم ۵۵ درصد است در حالی که برای استان‌­های با سطح بیکاری پایین‌­تر، مقدار تورم، رقم پایین‌ تری را نشان می‌دهد؛ به طوری که استان­‌های با میانگین بیکاری کمتر از ۸ درصد، نرخ تورم نزدیک به ۵۰ درصد دارند.

مفهوم تورم چیست؟

تورم به معنای افزایش مداوم و پیوسته سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در یک جامعه و برای یک دوره زمانی معین است. تورم باعث می‌شود قدرت خرید خانوارها کاهش یابد که این کاهش قدرت خرید در همه کالاها به طور یکسان نخواهد بود و همین امر پیش‌ بینی شرایط اقتصادی و تحلیل فرصت‌ های سرمایه‌گذاری را با دشواری مواجه می‌کند.

استان های کم درآمد که تورم بالایی دارند به سه دسته تقسیم می شوند: 

دسته اول

استان‌ هایی که سهم نسبتا بالاتری از تولید دارند، توان ایجاد اشتغال بیشتری نیز دارند، و در نتیجه بیکاری کمتر از ۸ درصد دارند. از این رو خانوارها نیز قدرت خرید بالاتر و وضعیت رفاهی بهتری دارند. با بهبود وضعیت رفاهی خانوار و افزایش درآمد، نسبت کالاهای ضروری در سبد خانوار کاهش می‌یابد. چرا که خانوار قدرت خرید کالاهای دیگر را نیز دارد و درگیر نیازهای اولیه نیست.تحت چنین شرایطی تورم این استان‌ها پایین‌تر از میانگین تورم کشوری است چرا که در سال جاری تورم در کالاهای اساسی بسیار زیاد بوده است

استانهای قم، بوشهر، آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، مازندران، قزوین، فارس، گیلان، تهران، ایلام، مرکزی، خراسان رضوی، سمنان، زنجان در این دسته قرار می‌گیرند. در این بین استان خوزستان یک استثنا است که با وجود سهم بالای ۱۶ درصد از تولید کشور ناشی از منابع نفت و گاز، یکی از بالاترین میزان بیکاری‌ ها را دارد.

دسته دوم

استان‌هایی هستند که نرخ بیکاری آن ها بین ۸ تا ۱۲ درصد است، میانگین سهم از تولید کمتر و تورم نسبتا بالاتری از دسته اول دارند، که شامل استانهای اصفهان، کرمانشاه، کردستان، چهارمحال و بختیاری، اردبیل، یزد، خراسان شمالی، البرز، کهگیلویه و بویراحمد، همدان، گلستان، آذربایجان شرقی است.

دسته سوم

استان‌هایی هستند که نرخ بیکاری بالایی دارند (بیشتر از ۱۲ درصد)، میانگین سهم از تولید آن ها کمتر از سایر استان‌ها است و بالاترین میانگین تورم را نیز دارند که شامل استان‌های هرمزگان، لرستان، کرمان، و سیستان و بلوچستان هستند، این داده­‌ها نشان می­‌دهند که، هر چند سطح کلی تورم، به دلیل افزایش نقدینگی ناشی از کسری بودجه دولت و ناترازی نظام بانکی، بالا است، اما این متغیر برای استان­‌هایی که سهم کمتری از تولید داشته‌­اند بدتر بوده و میزان بیکاری نیز بالا­تر است.

کدام استان بیشترین نرخ تورم را دارد؟ 

افزایش فشار تورمی بر گروه‌های کم‌ درآمد از زاویه دیگر هم خود را نشان می‌دهد، اگرچه تورم نقطه‌ به‌ نقطه برای خانوارهای کشور در مهر امسال ۴۸.۶ درصد بوده اما بیشترین نرخ تورم نقطه‌ به‌ نقطه مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ۵۷.۸ درصد و کمترین آن مربوط به استان زنجان با ۴۲.۴ درصد بوده است. این یعنی اهالی سیستان و بلوچستان به عنوان محروم‌ ترین استان در کشور نزدیک به 50 درصد بیشتر از مهر سال قبل هزینه کرده و بیشترین تورم نقطه‌ای را پشت سر گذاشته‌ اند.

چرا تورم در استان های کم در آمد بیشتر است؟ 

تورم بالاتر در استان‌ های با سهم از تولید کمتر را می‌توان به این مساله نسبت داد که چه در رابطه با یک جامعه و چه در رابطه با خانوارها، هر چه درآمد کمتر باشد، سهم کالاهای ضروری از سبد مصرفی بیشتر است. استان‌های با درآمد کمتر که افراد بیشتری از دهک‌ های در آمدی پایین را نیز در بر می‌گیرند، سهم کالای ضروری در سبد مصرفی آن‌ها بیشتر است. افزایش قیمت شدید در قیمت کالاهای ضروری نظیر برخی اقلام خوراکی، باعث شده است که این استان‌ها با تورم بالاتری مواجه باشند.

جمع بندی

تورم به‌ عنوان درد مزمن اقتصاد ایران شناخته می‌شود که ابعاد و جنبه‌های مختلف زندگی جامعه ایرانی به‌ ویژه اقشار کم‌ در آمد را تحت تاثیر خود قرار داده است. حتی  در سالی که گذشت تنها 30 درصد از خانوار ایرانی به سفر رفته‌اند، خبری که نشان از حذف 70 درصدی سفر از زندگی بقیه اقشار جامعه دارد.

سهیلا حسن وند|