اوراق قرضه (bond) اسنادی هستند که به ‌موجب آن‌ها ناشر متعهد می‌شود مبالغ معینی‌ (بهره سالانه) را در فاصله‌های زمانی مشخص به دارنده پرداخت کند و در زمان سررسید نیز اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق‌ قرضه‌ در کشورهای خارجی یک ابزار بدهی میان‌ مدت و بلندمدت برای تأمین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها بوده و با تعهدات مشخصی همراه است. به عبارت دیگر  اوراق قرضه یا همان بدهی توسط دولت به عنوان یکی از ابزارهای سرمایه گذاری محسوب می شود. این ابزار مالی در کنار افزایش مالیات ها  و استقراض از بانک مرکزی یکی از راهکارهای جبران کسری بودجه دولتهاست که اقتصاددانان این کارکرد اوراق قرضه را خطرناک قلمداد می کنند.

دارندگان این اوراق برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در واقع فقط وام‌دهندگان به ناشر هستند. آن‌ها پول خود را به ناشر قرض می‌دهند و در عوض بهره دریافت می‌کنند و در سررسید نیز اصل سرمایه خود را پس می‌گیرند.

نحوه تهیه اوراق قرضه

اوراق قرضه از طریق پذیره‌نویسی به عموم ارائه می‌شوند. پذیره‌نویسی معمولاً به‌صورت مذاکره‌ای و گاهی به‌صورت رقابتی است. در پذیره‌نویسی مذاکره‌ای، مدیریت شرکت و پذیره‌نویسان با بررسی وضعیت شرکت و بازار، در مورد انتشار اوراق قرضه تصمیم می‌گیرند.

این اوراق عمدتاً در بازار های خارج از بورس (OTC) دادوستد می‌شوند. بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قیمتی بیشتری برخوردار است و عموما نوسانات آن تحت تأثیر نرخ بهره قرار دارد.

این اوراق دو ویژگی قابل‌توجه دارند؛ اول اینکه در بازارهای بسیار بزرگ بدهی معامله می‌شوند و ثانیا حجم آن‌ها با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است.

اوراق قرضه در دنیا برخلاف سهام، عمر محدود 2، 5، 10 و حتی 30 ساله دارند و اعتبار آن‌ها در تاریخ تعیین شده که سررسید نام دارد، به پایان می‌رسد. اگرچه ورقه قرضه تاریخ‌های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه‌ (مبلغ اسمی ورقه قرضه) فقط در تاریخ سررسید بازپرداخت می‌شود.

جایگاه اوراق قرضه در نظام اقتصادی ایران

در نظام اقتصادی کنونی  ایران اوراق قرضه منتشر نمی‌شود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصناع و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر می‌گردد. با این حال اقتصاد دانان متعددی این مقولات را تحت عنوان اوراق قرضه دسته بندی می کنند و از این رو بر این باورند که با به نتیجه رسیدن مذاکرات رفع تحریمها یا همان برجام، فروش نفت ایران افزایش می یابد و این امر سبب کاهش کسری بودجه دولت می شود و در نتیجه دولت اوراق قرضه کمتری در بازار سهام به فروش می رساند.

در تاریخ اقتصاد ایران، از سیاستهای اقتصادی  دولت دکتر محمد مصدق به عنوان یکی از تجارب شکست خورده طرح فروش اوراق قرضه  یاد می شود.