اقتصادسنج| اعتیاد اینترنتی یا سوءکاربری رایانه‌ای (Cyber Addict) به گفته کارشناسان، به گستره وسیعی از مشکلات رفتاری و کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد که به عنوان یک رفتار وسواسی یا آرزوی برقراری پیوند، یا شاید حتی نمودی از انتقال و بازتاب روابط، و یا برطرف شدن نیاز قلمداد می‌شود.

چنانچه بخواهیم فردی را معتاد به اینترنت بنامیم، باید حداقل سه مورد از معیارهای ۹ گانه‌ای که در ادامه می‌آید را داشته باشد؛ معیارهایی از جمله تحمل که این معیار به معنای صرف زمان بیشتری برای استفاده از اینترنت به منظور رسیدن به رضایت است. در این شرایط با وجود صرف همان میزان وقت، میزان رضایت مندی کاربر کمتر است و نیاز به زمان بیشتری دارد تا به همان درجه از رضایت قبلی برسد.

همچنین اگر از اینترنت به منظور تخفیف و یا اجتناب از علائم کناره گیری استفاده شود، از اینترنت اغلب در دوره های زمانی بیش از آنچه که در ابتدا مدنظر بوده استفاده شود یا حجم قابل توجهی از وقت صرف فعالیت‌های مربوط به کاربری اینترنتی (جست‌وجوی کتاب‌های اینترنتی، جست‌وجوی فروشندگان اینترنتی، سیروسفر در وب سایت‌های مختلف و …) شود و یا به خاطر استفاده از اینترنت، از فعالیت‌های مهم اجتماعی شغلی و یا تفریحی دست کشیده و یا کاسته شود، می‌تواند از علائم اعتیاد به اینترنت به حساب بیاید.

در هر حال تعامل با ویژگی‌های شخصیتی شما می‌تواند به اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی منجر شود؛ به اعتقاد کارشناسان، عصبانیت، مسئول اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی است و برای جلوگیری از آن باید مقدار کنترل وجدان را بالا برد. پژوهشگران در این باره می‌گویند پژوهش‌های زیادی در مورد چگونگی تعامل ویژگی‌های شخصیت خاص فرد و اعتیاد به چیزهایی مانند الکل و مواد مخدر و شبکه اجتماعی انجام شده است.

محققان در مطالعه ۵۱st در کنفرانس بین المللی علوم سیستم هاوایی، مطالعات خود را برروی ۳۰۰ دانش آموز محصل انجام داده‌اند و دریافتند که ویژگی‌های شخصیتی، روانی، وجدانی و موافقت پذیری از پنج مدل شخصیت افراد است که برروی رفتار و شخصیت کاربران فضای مجازی تاثیر دارند. آن‌ها همچنین دریافتند که دو ویژگی دیگر – در مدل برون گرا و درون‌گرا – فرد نقش مهمی در احتمال ایجاد اعتیاد به شبکه اجتماعی را ایفا می‌کند.

طبق گفته‌های آنها، زمانی که کاربر احساسات منفی مانند استرس و اضطراب را تجربه می‌کنند، به نظر می‌رسد به شبکه‌های اجتماعی بیشتر اعتماد کرده و به آن روی می‌آورد. از سوی دیگر، میزان بالا بودن وجدان فرد، داشتن کنترل برروی اهداف خاص باعث جلوگیری از اعتیاد شبکه‌های اجتماعی و کاهش آن می‌گردد. ‌

مقایسه‌ بین فردی که به شبکه‌های اجتماعی اعتیاد دارد و فردی که ندارد، انجام شد که طبق آن به نظر می‌رسید اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی برروی عصبانیت و شخصیت فرد تاثیر گذاشته است. همچنین مضطرب بودن کاربر برای اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی کافی نیست و اگر همراه با عصبانیت و ناامیدی باشد، تاثیر خود را می‌گذارد.

بنابراین کارشناسان تاکید دارند که کاربران رفتار خود را کنترل کرده و برای اوقات فراغت خود به شبکه‌های اجتماعی روی نیاورند زیرا شما را معتاد به خود کرده و بر روی شخصیت شما تاثیرات جبران ناپذیر می‌گذارند.

چند راه حل برای درمان مشکل اعتیاد اینترنتی

از جمله راه‌حل‌های پیشنهادی کارشناسان برای درمان اعتیاد اینترنتی می‌توان به حد و مرز تعیین کردن برای خود اشاره کرد، به این معنا که کم کم ساعاتی که پشت رایانه صرف می‌کنید را کمتر کرده و به آن پایبند باشید. همچنین اوقاتی از شبانه روز را بدون رایانه بگذرانید، به این معنا که سعی کنید زمانی را که برای تفریح و انجام کارهای مختلف درنظر گرفته‌اید، کاملا آزاد فکر کنید و به رایانه اصلا فکر نکنید.

همچنین لیستی از کارهایی که می‌توانید به جای نشستن پشت رایانه‌تان انجام دهید را تهیه کرده و برروی مانیتور رایانه بگذارید، به این شکل متوجه می‌شوید که امور مهمتری هم برای انجام دادن وجود دارند؛ یا اسامی افراد خانواده، بستگان و دوستانتان که می‌توانند در ترک این اعتیاد به شما کمک کنند را تهیه کنید، زیرا ترک این اعتیاد به تنهایی ممکن است سخت باشد.

در نهایت حتی می‌توانید رایانه را در نقاط پر رفت و آمد خانه بگذارید. اگر در جایی نشسته باشید که در اطرافتان رفت و آمد زیاد باشد، تمرکز کمتری داشته و ناخودآگاه کمتر وقت صرف استفاده از رایانه می‌کنید این کار برای والدینی که فرزندانشان بی‌رویه از رایانه استفاده می‌کنند، بسیار مفید است.