اقتصادسنج؛ چیزی که عیان است چه حاجت به بیان است! این ضرب المثل دقیقاً مصداق ادعای رئیس جمهور مبنی بر ایجاد یک میلیون شغل در سال گذشته است. در بحث اشتغالزایی آن هم با چنین آمار بالایی چرا وضعیت تولید ناخالص داخلی این قدر نسبت به سال‌های گذشته اُفت داشته است؟!

به استناد گزارش رسمی مرکز آمار ایران، طی یکسال از پاییز ١٤٠٠ تا پاییز ١٤٠١ کمتر از ٥٣٦ هزار شغل در بازار کشور اضافه شده است و این تفاوت فاحشی با ادعای یک میلیون شغل ایجاد شده از سوی رئیس دولت سیزدهم دارد؛ با این حال انتقاد کارشناسان حوزه کار نسبت به ارائه آمار‌های غیر واقعی در خصوص ایجاد شغل با توجه به وضعیت کاهش تولید و خدمات بیشتر شده است.

هنوز زمان زیادی از ادعای رئیس دولت سیزدهم مبنی بر تحقق ایجاد یک میلیون شغل بر اساس مستندات نمی‌گذرد که به دنبال آن موج انتقادات از سوی کارشناسان حوزه کار به راه افتاده است.

ادعای ابراهیم رئیسی درباره ایجاد یک میلیون شغل باعث بروز حساسیت‌ها و گمانه زنی‌های تازه شد.

رئیس دولت سیزدهم در صحن علنی مجلس در دفاع از لایحه بودجه سال آینده چنین گفت: ایجاد یک میلیون شغل بر اساس مستندات محقق شده است. مستندات بر اساس کد ملی، کد بیمه و محل اشتغال، تحقق نزدیک به یک میلیون شغل را نشان می‌دهد. البته این میزان کافی نیست و همه دستگاه‌ها باید برای اشتغال بیشتر تلاش کنند.

آمار اشتغال زایی رسمی و غیر رسمی چقدر واقعی است؟

برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی، آمار ارائه شده از سوی رئیسی و وزیر کار را غیرواقعی دانسته و از دولت خواستار شفاف‌سازی و ارائه اسناد و مدارک در خصوص این یک میلیون شغل شده‌اند. حتی آمار‌های ارائه شده از سوی مرکز آمار نیز خلاف را ثابت می‌کند.

علیرضا حیدری، نایب رییس اتحادیه پیشکسوتان جامعه‌ کارگری گفت: همواره طبق سنوات گذشته اشتغالزایی در دو بخش رسمی و غیر رسمی ایجاد و در هر دو بخش رقم شاغلین جدید اعلام می‌شود، اما در هر صورت اشتغال ایجاد شده باید قابل رصد باشد تا در هر دو بخش رسمی و غیر رسمی ابهامی به وجود نیاورد.

عضو اصلی هیات مدیره اتحادیه پیشکسوتان جامعه‌ کارگری افزود: اشتغال ایجاد شده در واحد‌های دولتی و غیر دولتی (خصوصی) قابل تفکیک است، اما آنچه مسلم است اگر اشتغال در بخش رسمی ایجاد شده باشد قطعاً با رصد آماری از صندوق‌های بازنشستگی و سایر صندوق‌ها تعداد بیمه شدگان جدید، موضوع اشتغال زایی مطرح و در نهایت تأکید می‌شود.

به گفته حیدری، در بخش رسمی، میزان اشتغالزایی با توجه به تعداد بیمه شدگان صندوق اجتماعی که ترکیبی از بیمه‌های اجباری، حمایتی، خویش فرمایی، رفع مشاغل آزاد، دانشجویان و ده‌ها بیمه دیگر… را نشان می‌دهد در شش ماه نخست سال به ۱۰۰ هزار هم نرسیده است.

وی در خصوص آمار اشتغال زایی در بخش غیر رسمی نیز گفت: در این بخش قاعدتاً سیاست‌های اشتغالزایی دولت خیلی نفوذ ندارد و در این بخش قاعده درستی از سازکار ایجاد شغل وجود ندارد و از درآمد بالای صفر تا حداقل دستمزد کارگر اجباری تا اقشار مختلف در قالب خویش فرما در بخش غیر رسمی اشتغالزایی حضور دارند.

استدلال رئیس جمهور مبنی بر ایجاد یک میلیون شغل چیست؟

نایب رییس اتحادیه پیشکسوتان جامعه‌ کارگری تأکید کرد: اگر آمار‌های غیر رسمی هم در ارائه گزارش ایجاد اشتغال توسط رئیس جمهور آورده شده باشد باز هم رقم اعلامی از سوی آقای رئیسی با خطا روبروست.

حیدری دلیل آمار اشتباه از سوی رئیس دولت سیزدهم را چنین بیان کرد: در دولت‌های گذشته هم مرسوم بود که طرح‌های ضربتی اشتغال با اطلاعات خروجی مانند سرانه پرداخت تسهیلات اشتغالزایی به کارفرمایان با فرصت‌های ایجاد شده شغلی خیلی فاصله داشت.

این فعال حوزه کارگری ادامه داد: ایجاد اشتغال پایدار محل شک و تردید است و دلیل آن هم به آمار‌های رسمی که در تأمین اجتماعی مستند سازی شده باز می‌گردد.

کاهش تولید و خدمات، وضعیت اشتغالزایی را بهتر نشان می‌دهد

عضو اصلی هیات مدیره اتحادیه پیشکسوتان جامعه‌ کارگری در پاسخ به این سوال که این نوع آمار‌های خلاف واقع چقدر به بخش اشتغالزایی کشور آسیب وارد می‌کند؟ گفت: ارائه این نوع آمار‌های غیر واقع بینانه، می‌تواند در تعریف نرخ‌های بیکاری و اشتغال در برنامه ریزی و سیاست‌های اقتصاد کلان نقش آفرین باشد و این نوع آمار دلیلی بر کنترل کاذب بازار‌ها با توجه به دستمزد‌های تعیین شده باشد.

وی تأکید کرد: تعریف ایجاد اشتغال به مفهوم سرمایه گذاری و توسعه رشد تولید و خدمات است و تولید ناخالص داخلی کشور باید به واسطه اشتغال جدید افزایش پیدا کند، اما واقعیت نشان می‌دهد که رشد تولید ناخالص داخلی کشور موید چنین ادعایی نیست و عدم توسعه در بخش تولید و خدمات از ایجاد شغل جدید حکایت ندارد.