قطر اخیرا شرکت فرانسوی توتال انرژیز را به عنوان بزرگ‌ترین شریک خارجی خود برای توسعه بزرگترین میدان گاز طبیعی جهان معرفی کرد. در همین راستا، خردادماه امسال بود که قطر و شرکت فرانسوی توتال، توافق ۳۲ ساله ای برای تسریع توسعه میدان گازی مشترک با ایران امضا کردند که زنگ خطری برای منافع گازی ایران نیز تلقی می شود.

به گزارش «اقتصادسنج» به نقل از الجزیره، لازم به ذکر است، تخمین زده می‌شود که میدان گنبد شمالی که با ایران مشترک است و به پارس جنوبی شهرت دارد، حدود ۱۰ درصد از ذخایر شناخته شده گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد.

وزیر انرژی قطر سه ماه پیش توافق با توتال انرژی را آغاز یک همکاری بلندمدت تا سال ۲۰۵۴ عنوان کرد. او همچنین تصریح کرد که سهم سایر شرکت‌های خارجی مشارکت کننده در این پروژه ۲۸ میلیارد دلاری کمتر از توتال انرژی خواهد بود.

هنوز سه ماه از سرمایه گذاری قبلی توتال نگذشته بود که این غول انرژی فرانسوی، حدود ۱.۵ میلیارد دلار دیگر سرمایه گذاری در پروژه توسعه عظیم میدان گازی قطر اعلام کرد.

سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر، اعلام کرد شرکت توتال انرژیز حدود ۹.۳۷۵ درصد سهم در پروژه “نورت فیلد ساوت” خواهد شد. این پروژه ظرفیت گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) قطر را به ۱۲۶ میلیون تن در سال افزایش می دهد.

وزیر انرژی قطر گفت: توتال و سایر شرکتهای نفتی بین المللی، ۲۵ درصد سهم در این پروژه خواهند داشت و باقی آن در اختیار قطر خواهد بود. سرمایه گذاری‌های دیگر هم ممکن است طی هفته‌های آینده اعلام شود.

قطر در بحبوحه افزایش تقاضای جهانی برای گاز طبیعی، در حال افزایش تولید گاز و ظرفیت مایع‌سازی گاز طبیعی است. محدودیت عرضه گاز که پیش از آغاز جنگ روسیه در اوکراین در فوریه هم وجود داشت، قیمت‌ها را به میزان سرسام‌آوری بالا برده است.

پاتریک پویانه، مدیرعامل توتال انرژیز، در مراسم امضای قرارداد در قطر گفت: سرمایه‌گذاری توتال انرژیز در پروژه جدید، حدود ۱.۵ میلیارد دلار خواهد بود.

همزمان با سفر آخر هفته اولاف شولتس، صدراعظم آلمان برای امضای قراردادهایی در زمینه تامین ال‌ان‌جی و هیدروژن، کعبی گفت: مذاکره با شرکت‌های انرژی آلمانی یونیپر و RWE ادامه دارد.

توتال انرژیز نخستین شرکت خارجی بود که در ژوئن، سهامی در پروژه “نورت فیلد ایست” خریداری کرد. این شرکت ۶.۲۵ درصد از این پروژه سهم دارد که ظرفیت آن ۳۳ میلیون تن است و ۲۹ میلیارد دلار هزینه ساخت خواهد داشت. توتال حدود دو میلیارد دلار در این فاز سرمایه گذاری کرده است.

اگرچه این طرح‌های توسعه به قطر امکان می دهد تقاضای جهانی رو به رشد برای ال‌ان‌جی را برآورده کند اما تکمیل هر دو پروژه چند سال طول خواهد کشید و در این فاصله، شرکتهای نیازمند گاز در اروپا برای تامین انرژی مورد نیازشان به سختی تقلا می کنند.

بر اساس گزارش بلومبرگ، طبق برنامه هایی که پیش از این اعلام شده، نخستین محموله پروژه “نورت فیلد ایست” در اواخر سال ۲۰۲۵ یا اوایل سال ۲۰۲۶ از قطر ارسال خواهد شد. این پروژه از سال ۲۰۲۷ ارسال محموله ال‌ان‌جی را آغاز می کند.

همزمان با ادامه تحریم بخش انرژی ایران و افزایش شتابان مصرف داخلی گاز در این کشور، قطر در پی بروز بحران انرژی در اروپا تا کنون با بریتانیا و آلمان برای افزایش صدور گاز به توافق‌های جدیدی دست یافته است.

قطر در کنار ایالات متحده و استرالیا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز طبیعی مایع یا ال‌ان‌جی در جهان است.

فرصت های از دست رفته ایران در میادین مشترک با قطر

میدان گازی پارس جنوبی که در قطر به نام میدان گنبد شمالی شناخته می‌شود، میدانی مشترک بین ایران و قطر در آن از ایران پیش افتاده است. تحریم، مانع از جذب سرمایه گذاری کافی و همچنین جذب فناوری شرکتهای بین المللی برای توسعه فازهای فارس جنوبی شده و به جز پنج فاز اول که توسط شرکتهای بین المللی توسعه پیدا کرده، سایر فازها را شرکتهای ایرانی در زمانهای طولانی تر توسعه داده اند. قرارداد توسعه فاز یازده، به عنوان مرزی ترین فاز پارس جنوبی که به دلیل نیاز به سکوهای فشارافزا نیازمند تکنولوژی خارجی است، پنج سال پیش در همین روزها با توتال منعقد شد که آن هم پس از خروج آمریکا از برجام، به بن بست خورد. ایران روی کاغذ با دارا بودن دومین ذخایر گازی جهان پس از روسیه، می‌تواند مهمترین تامین کننده گاز کشورهای متقاضی باشد اما تحریم از یک سو و سیاستهای نادرست مصرف از سوی دیگر، موجب شده ایران صرفا قادر به تامین مصرف گاز داخلی باشد و صادرات محدودی هم به ترکیه و عراق دارد. حالا در شرایطی که مذاکرات احیای برجام در بن بست گرفتار شده و خبری از رفع تحریم نیست، قطر از فرصت عقب ماندگی ایران و تحریم روسیه برای سرعت دادن به توسعه میادین گازی خود استفاده می‌کند تا کم کم به منبع جایگزین گاز روسیه برای اروپا تبدیل شود.

جالب اینجاست که قطر برای برداشت حداکثری از میادین گازی خود، با چین هم قرارداد می‌بندد. شرکتهای دولتی CNPC و سینوپک چین قصد دارند در بزرگترین پروژه گاز طبیعی مایع جهان LNG در قطر و خرید این سوخت، قراردادهای بلندمدت منعقد کنند. انتظار می‌رود شرکتهای دولتی CNPC و سینوپک هر کدام پنج درصد در دو واحد صادرات LNG جداگانه که بخشی از پروژه توسعه ۳۰ میلیارد دلاری میدان گازی نورت فیلد هستند، سرمایه گذاری کنند. این طرح هم مکمل سایر طرح‌های قطر برای افزایش تولید گاز طبیعی مایع این کشور به 126 میلیون تن است.البته قطر تنها همسایه ایران نیست که از میادین مشترک نفت و گاز، از ما سبقت می‌گیرد. عراق هم در غرب ایران در برداشت از منابع مشترک نفتی سرعت گرفته و تولید خود را تقریبا به دو برابر تولید ایران افزایش داده است. کویت و عربستان هم در میدان مشترک با ایران، بدون حضور ایران توافق کرده اند و در دریای خزر هم کشورهای دیگر نفت و گاز استخراج می‌کنند و ما نظاره گر هستیم. ایران همچنان درگیر تحریم است و نظاره گر رشد و پیشرفت کشورهای منطقه در توسعه میادین نفتی و گازی!