به گزارش «اقتصادسنج»، دکتر بهرام دارایی در مراسم افتتاحیه هفدهمین دوره نمایشگاه ایران فارما از افزایش 70 درصدی مصرف سِرم در سال جاری سخن گفت.

دارایی گفت: صنعت داروسازی یک صنعت راهبردی برای کشور است که بعد از انقلاب آن را حفظ کرده و توسعه دادیم و به معنای واقعی صنعتی بومی برای کشور تلقی می‌شود. صنعت داروسازی کشور، صنعتی است که حلقه اتصال بین علم، دانشگاه، جوانان، اشتغال و تولید است. در این صنعت ظرافت و اقتدار داخلی و خارجی وجود دارد که توانایی زیادی هم در منطقه دارد.

وی افزود: مسوول سازمان جهانی بهداشت چند روز قبل بازدیدی از آزمایشگاه مرجع غذا و دارو داشتند، باتوجه به تجربه‌ای که در ماموریت‌هایش در دنیا داشت، می‌گفت که صنعت داروسازی و وزارت بهداشت ایران امید WHO در این منطقه است. امید منطقه به ویژه در حوزه غذا باتوجه به بحران‌هایی که در منطقه داریم، با شماست.

کشورهایی مانند افغانستان و عراق و … مشکل حاد در تهیه مواد غذایی دارند. بعد از جنگی که در اروپا راه افتاد، مشکلات عدیده‌ای خودش را نشان داد. همانطور ‌که در کرونا بسیاری از معادلات تغییر کرد و نقطه عطفی در حوزه سلامت بود و بسیاری از پروتکل‌ها، شیوه‌های درمانی، رفتارها و حتی مسیر تولید داروسازی را هم تغییر داد. این جنگ هم در دنیا روی سلامت و تامین غذا تاثیر گذاشت. آنچه که در کشورمان به صورت بالقوه موجود است، هرجایی به دست نمی‌آید. این وضعیت بر پایه دانشمندان جوان و نهضت دانش‌بنیان در کشور، ایجاد شده است.

دارایی افزود: نمایشگاه ایران فارما تجلی واقعی از داشته‌های ما در کشور در حوزه داروسازی است که در منطقه هم می‌درخشد. در چند ماهه اخیر رفت و آمدهای زیادی بین کشورهای منطقه از شمال تا شرق و غرب وجود داشته است و امکانات زیادی برای صادرات محصولات دارویی ما به اقصی نقاط دنیا فراهم شده است.

یک زمانی فکر می‌کردیم که ثبت داروی ایرانی در دنیا دشوار است، اما اکنون این اتفاق به سهولت دارد اتقاق می‌افتد. ما سراغ داروهای ژنریک و معمولی نرفتیم، بلکه در داروهای با فن‌آوری بالا اقدام کردیم.

وی با بیان اینکه در سال گذشته بازار دارویی دنیا حدود ۱۳۵۰ میلیارد دلار بود، گفت: نزدیک ۵۰ میلیارد دلارش ماده اولیه بود. در عین حال بازار دارویی کشور ما در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۶۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. با طرحی که امسال در حوزه دارو اجرا کردیم، بازار دارویی کشور به حالت عادی خودش بازمی‌گردد. بازاری که تحت تاثیر یک ارز به حالت خلسه رفته بود و بازار واقعی نبود، زیرا با ارزی پیش می‌رفت که وجود نداشت.

دارایی ادامه داد: باید توجه کرد که چیزی به اسم ارز ترجیحی وجود خارجی ندارد، باید در این ارز اقدامات زیادی انجام دهیم تا به ارز ۴۲۰۰ تومانی تبدیل شود و بنابراین مشکلات زیادی برای ما وجود داشت.

دارایی با بیان اینکه تا قبل از سال ۱۳۹۷ مشکل خاصی با دارو نداشتیم، گفت: البته کمبودهای مقطعی و تحریم‌ها تاثیراتی داشت، از سال ۱۳۹۷ شروع افت صنعت داروسازی بود و این قضیه تا بی‌اثر کردن این صنعت در کشور پیش می‌رفت که می‌توانست خطرناک باشد.

وی با بیان اینکه ما حدود ۳۰ دانشکده داروسازی در کشور تاسیس کردیم، گفت: سال گذشته مجلس دو میلیارد دلار برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی کشور مصوب کرد. این بودجه همان شهریور پارسال تمام شد. این درحالیست که صنعت پویا داریم و سال گذشته حدود ۵۰ میلیون عدد واحد دارو تولید کردیم. این مقدار نصف ظرفیت داروسازی ما است و نیمی از ظرفیت دارویی ما خالی است. باید توجه کرد که به دلیل سیاست‌های ارزی ما افت ۸۰ درصدی در صادرات داشتیم. پیش از این صادرات‌مان به کشور افغانستان ۲۰ میلیون دلار به صورت رسمی بود که از بین رفت.

در عین حال افت کیفیت هم داشتیم. وقتی محدودیت ارزی ایجاد کرده و نوع ارز را هم تعیین می‌کنید، منبع مواد اولیه‌تان دیگر در اختیارتان نیست، زیرا ممکن است ارز فلان کشور را در اختیار نداشته باشید و در نتیجه منبع همیشگی را در اختیار ندارید.

دارایی گفت: وقتی روی دارو و کیفیت بحث می‌کنیم، باید ملاحظات زیادی را در نظر بگیریم. هر کشوری برای ذخایر داخلی خودش حد مشخصی را می‌گذارد و این حد مشخص برای یکسال به تولیدکننده برای کنترل مسائل مالی، تبادلات خارجی، ثابت نگه داشتن مواد اولیه و جانبی و در نتیجه تولید پایدار، یکنواخت و با کیفیت قابل قبول کمک می‌کند، اما ما با محدودیت ارزی همه این موارد را از بین بردیم و فقط کاری کردیم که بتوانیم دارو را تامین کنیم.

وی با بیان اینکه سال قبل حدود ۱۳ درصد از سبد دارویی ما داروهای بیولوژیک بود، گفت: امیدواریم در این زمینه به سرعت به حد قابل قبولی برسیم. این به ما این انرژی را می‌دهد که بتوانیم منابع لازم را جذب کنیم. حدود ۱۲ درصد از سهم بازار هم داروهای OTC بود. در عین حال آنچه به شدت در آینده به آن نیاز داریم، داروهای مشتق از پلاسما و صنعت پلاسما است. چراکه کرونا بسیاری از رفتارها را تغییر داد و مصرف بسیاری از داروها بالا رفت.

علاوه بر آن بیماری‌های نوظهور و بیماری‌هایی که تشدید شده و گسترش می‌یابند، به ما نشان می‌دهد که باید در این حوزه خودکفا باشیم. بحث داروهای مشتق از پلاسما هم می‌تواند نقطه قوت و هم نقطه آسیب‌پذیر ما باشد.

دارایی اظهار کرد: در سال گذشته سهم عجیبی برای داروهای کرونا به ویژه رمدسیویر داشتیم. به طوری که ۶ هزار میلیارد تومان سهم این دارو در سبد دارویی کشور شد. درباره داروهای فاویپراویر، هپارین و …هم همین شرایط بود.

وی با بیان اینکه امسال نزدیک ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش مصرف سرم در کشور داشتیم، گفت: با اینکه ۵ تولیدکننده عمده سرم در کشور داریم که با تمام ظرفیت کار می‌کردند، باز پاسخگو نبود. البته تا حدی از آن هم طبیعی است. زیرا کرونا کاهش یافته و اعمال جراحی و .‌.. افزایش یافته است. در زمینه داروهای بیهوشی هم ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش مصرف داشتیم که فشار زیادی به صنعت وارد کرد، اما کنترل آن با اصلاح سیاست غلط ارزی همراه شده است.

وی با بیان اینکه دولت سیزدهم در حوزه دارو اقدامات بزرگی انجام داد، در حالی که می‌توانست طی چند سال انجام دهد تا فشار کمتری به دولت وارد شود، گفت: اما منطقی‌ترین کار این بود که این دندان لق کشیده شود و مشکل اساسی رفع شود. این اتفاق افتاد و تقریبا دیگر در زمینه داروهایمان از ارز ترجیحی استفاده نمی‌کنیم. مقداری در حوزه تجهیزات پزشکی است که آن هم به تدریج با کمک بیمه‌ها رفع می‌شود.

دارایی ادامه داد: در ۲۴ تیرماه ۱۰ هزار IRC را تغییر دادیم و بعد از آن ۳۰۰۰ IRC دیگر در حال تغییرند. هیچ اتفاقی برای مردم رخ نداد و مردم از مسیر نسخه الکترونیک داروهایشان را تامین کردند. اتفاقی که برای ما افتاد این بود ‌که با این طرح اقدامات بزرگ دیگری هم انجام شد.

هماهنگ کردن تمام بخش‌های حوزه سلامت، هماهنگی بیمه‌ها، زیرساخت‌های الکترونیک و… نیز اتفاق افتاد. اجرای این طرح همه را پشت سر خود آورد.

دارایی با بیان اینکه وظیفه و اولویت اول سازمان غذا و دارو، تأمین دارو است، گفت: آن هم تامین داروی باکیفیت، پایدار و همراه با توزیع عادلانه است، اما این وظیفه بدون حمایت از تولیدکنندگان دارو امکان‌پذیر نیست. ۶۵ درصد تولیدکنندگان ما بخش خصوصی هستند که امیدوارم این درصد هر روز بالاتر رود.

وی ادامه داد: در زمینه کرونا شاهد بودیم که صنعت ما در مدت زمان کوتاهی توانست نیازهای کشور را تامین کند. در اسفند ۱۳۹۸ مردم برای خرید برخی از این داروها که می‌دانستیم احتمالا خیلی موثر هم نیستند، به بازار سیاه رفته و مبالغ عجیب و غریبی می‌پرداختند، اما برخی شرکت های ما وارد عمل شدند. متاسفانه از آنجایی که مشکلی داریم که شیوه نامه‌های درمانی به درستی اجرا نمی‌شد و به فهرست دارویی توجه نمی‌کنند و مردم دنبال این داروها بودند. ما تولید کردیم تا مردم مستاصل نشده و به سمت بازار سیاه نروند.

رییس سازمان غذا و دارو افزود: در حوزه تولید واکسن هم به خوبی عمل کردیم و به اندازه کافی تولید شد. واکسن‌های سویه امیکرون را در ظرف یک ماه تولید کردیم. واکسن های جدید مانند انفلوانزا، پنوموکوک و اچ پی وی و … نیز انجام شده یا در حال انجام است.

وی با بیان اینکه تنها چالش ما در حوزه دارو، گردش نقدینگی است، گفت: اصلاح قیمت ها دارو هم انجام می‌شود. اصلاحات بعد از دارویار به تدریج انجام می‌شود تا صنعت دارویی ما سودده باشد. صنعت باید بداند که این بازار محدود است و باید چشم‌مان به بازارهای منطقه و صادرات باشد.

وی گفت: به هر حال طرح دارویاری کار بزرگی بود و ما ارز توهم آمیز را برداشتیم. دیگر تکانه‌های ارزی نخواهیم داشت و امیدواریم در شش ماه آتی بتوانیم سایر اقدامات بر زمین مانده را انجام دهیم. مطمئنم تا شش ماه آینده صنعت داروسازی به دوران خوب خود بازگشته و از سال آینده با شتاب روزافزون پاسخگوی نیازهای کشور خواهد بود. مذاکرات زیادی با کشورهای منطقه مانند روسیه و … داریم.