اقتصادسنج | اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی و خرید اقلام اساسی سبد مصرفی خانوار از فروشگاهها در حالی سراسری شده است که استقبال چندانی از آن نمی شود و مردم همچنان یارانه نقدی خود را جایی دیگر هزینه می کنند.

حذف ارز ترجیحی مختص به واردات کالاهای اساسی هرچند اقدامی درست در راستای جلوگیری از چپاول منابع ارزی، حذف رانت و …شد اما تبعات آن به دلیل چند برابر شدن قیمت کالاهای اساسی و ضعف مدیران اجرایی در چگونگی شیوه جبران افزایش هزینه ها دامن گیر مردم بخصوص قشر کم درآمد و ضعیف جامعه شده است چرا که دولت برای پوشش مابه التفاوف افزایش قیمت کالاهای اساسی در پی حذف ارز ترجیحی یارانه آن را به مردم داده اما متاسفانه بیش از ۷۰ درصد آنها یارانه نقدی را صرف کالاهای اساسی نمی کنند.

رویکردی که ازهمان ابتدا باید طوری برنامه ریزی می شد که دسترسی مردم به یارانه نقدی محدود و فقط از آن به عنوان خرید کالاهایی که گران شده اند اختصاص می یافت. البته دولت با حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی درابتدای سال جاری دسترسی به یارانه جبران هزینه های اضافی برای تهیه کالاهای اساسی را محدود کرد اما به دلیل عدم تکمیل زیرساختهای این طرح مجبور شد قفل استفاده از یارانه نقدی را باز کند، اقدامی که موجب شد به دلیل افزایش رقم یارانه در دور جدید، مردم روی این پول حساب بازکنند.

با آنکه طرح کالابرگ الکترونیکی سراسری شده است اما فقط بخش کمی از جامعه هم اکنون پول یارانه نقدی را صرف خرید کالاهای مصرفی سبد خانوار کرده و عمده آنها بخصوص کم درآمدها چنین پولی را به عنوان کمک هزینه کرایه خانه، خرید لوازم ضروری منزل و…بکار می گیرند.

کالاهایی اساسی که با کالابرگ خرید نمی شوند

هر چند دولت دست یارانه بگیران را برای دریافت نقدی و یا خرید کالا باز گذاشته است اما در چنین شرایطی فقط بخش کمی از جامعه هم اکنون پول یارانه نقدی را صرف خرید کالاهای مصرفی سبد خانوار کرده و عمده آنها بخصوص کم درآمدها چنین پولی را به عنوان کمک هزینه کرایه خانه، خرید لوازم ضروری منزل و…بکار می گیرند. حال پس از تکمیل زیرساخت های این طرح و اجرای آزمایشی آن در چهار استان هرمزگان، قزوین، ‌ گیلان و مرکزی، دولت از نیمه ماهه جاری تصمیم گرفت تا در راستای تقویت سلامت غذایی و حمایت از معیشت خانوار این طرح را به صورت سراسری در کل کشور اجرا کند.

عملیاتی شدن طرحی که زیرساخت های آن هم اکنون به خوبی تکمیل و فراهم شده و این روزها حتی پیامک خرید کالاهای اساسی سبد مصرفی به سرپرستان خانوارها ارسال می شود از طرفی با اجرای سراسری طرح کالابرگ الکترونیکی اغلب فروشگاه‌های زنجیره ای و خـُرد مجهز به بارکدخوان و متصل به سامانه شده‌اند و پذیرای شهروندان در سراسر کشورهستند.

هرچند امکان خرید اعتباری ۱۰ قلم کالای اساسی شامل ماست، شیر، ‌ پنیر، قند و شکر، ماکارونی، روغن مایع، برنج، مرغ و تخم مرغ تا سقف مبلغ یارانه خانوار فراهم شده است اما متاسفانه خیلی ها همچنان یارانه نقدی خود را به تهیه این کالاها اختصاص نمی دهند آنطور که کارکنان برخی فروشگاهها می گویند؛ مردم استقبال چندانی از خرید کالاهای اساسی با کارت یارانه نمی کنند.

از آنجایی که مشخص است خیلی ها یارانه را به صورت نقدی دریافت کرده و آن را صرف نیازهای ضروری خود می کنند بنابراین حذف یارانه نقدی نارضیاتی هایی را ایجاد می کند اما تاکید ما این است که مردم به جای دریافت یارانه نقدی آن را به خرید کالاهای اساسی اختصاص دهند.

یارانه هایی که همچنان نقدی دریافت می شود

پدرکوپن ایران درباره چگونگی اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی گفت: این طرح زمانی می تواند موثر واقع شود که مردم یارانه ای که مختص به خرید کالاهای اساسی است را صرف چنین کالاهایی کنند اما اکنون بخش عمده یارانه بگیران با وایز یارانه آن را به خرید کالاهای اساسی که پس از حذف ارز ترجیحی قیمت آنها در بازار گران شده است اختصاص نمی دهند زیر طی این چندماهه روز آن حساب بازکرده اند.

جواد اسماعیلی، به اقدام دولت و مجلس در خصوص در اختیاری بودن استفاده از یارانه اشاره کرد و افزود: از آنجایی که مشخص است خیلی ها یارانه را به صورت نقدی دریافت کرده و آن را صرف نیازهای ضروری خود می کنند. بنابراین با حذف یارانه نقدی این احتمال وجود دارد که نارضیاتی هایی را ایجاد کند اما تاکید بر این است که مردم به جای دریافت یارانه نقدی آن را به خرید کالاهای اساسی اختصاص دهند زیرا با توجه به تورم موجود و کم ارزش شدن پول، بی تردید ارزش یارانه ها نیز افت خواهد کرد ولی در مقابل خرید کالاها با کارت یارانه و استفاده از کالا برگ الکترونیکی، طوری است که دولت مجبور می شود چنانچه کالاهای اساسی در بازار نیز گران شوند مابه التفاوت آن را خود بپردازد.

چنانچه شیوه اجرای طرح کالا برگ الکترونیکی که هم اکنون زیرساخت های آن در سراسر کشور تامین شده است به درستی عملیاتی شود و مردم نیز یارانه ها را به خرید کالاهای اساسی تعریف شده اختصاص دهند اثرات آن را در معیشت و زندگی خود خواهند دید.

یارانه ها را به خرید کالا های اساسی اختصاص دهید

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: برخی ها روی افزایش رقم یارانه به مردم مانور می دهد در حالی که با حذف ارز ترجیحی، گرانی کالاهای اساسی فشار زیادی را بر اقتصاد خانوارها تحمیل کرد. البته حذف ارز ترجیحی اقدامی مثبت و ضروری بود چرا که بخش عمده ای از این نوع ارزبه جای خرید کالاهای اساسی و توزیع آن در بازار متاسفانه معلوم نبود کجا می رود و چگونه صرف می شود. با این وجود چنانچه شیوه اجرای طرح کالا برگ الکترونیکی که هم اکنون زیرساخت های آن در سراسر کشور تامین شده است به درستی عملیاتی شود و مردم نیز یارانه ها را به خرید کالاهای اساسی تعریف شده اختصاص دهند اثرات آن را در معیشت و زندگی خود خواهند دید.

وی با بیان اینکه چنانچه دولت بخواهد یارانه نقدی را مسدود کند مردم به سمت خرید کالاها با استفاده از کالابرگ الکترونیکی بناچار روی می آورند افزود: البته باید شرایط جامعه را نیز برای اتخاذ چنین تصمیمی درک کرد. در هر صورت اقدام دولت در حذف ارز ترجیحی هر چند راهکاری درست بود اما این کار موجب گرانی کالاها دربازار نه فقط کالاهای اساسی بلکه همه کالاها شد. حال به نظر می رسد که دولت با برنامه ریزی طوری عمل کند که حداقل کالاهای اساسی سفر خانوارها بیش از این دچار افزایش قیمت نشوند.

استفاده از اعتبار کالابرگ الکترونیکی کاملا اختیاری است و یارانه هیچ کسی قطع نمی‌شود. خانوارها می‌توانند یک ماه زودتر از مبلغ یارانه خودشان خرج کنند و چنانچه تمایل به خرید کالای الکترونیکی نبود، همچنان امکان برداشت نقدی یارانه واریزی ماه‌های آینده وجود دارد.

اختیاری بودن استفاده از کالا برگ الکترونیکی

بنا به این گزارش، هر چند اکنون طرح استفاده از کالابرگ الکترونیکی در همه استانها مهیا شده است اما طبق بررسی ها خیلی از یارانه بگیران راغب به اختصاص یارانه های خود به خرید این کالاها نیستند. این در حالی است که به موجب این طرح امکان خرید اعتباری ۱۰ قلم کالای اساسی شامل ماست، شیر، ‌ پنیر، قند و شکر، ماکارونی، روغن مایع، برنج، مرغ و تخم مرغ تا سقف مبلغ یارانه خانوار یک ماه زودتر از تاریخ واریز نقدی فراهم شده است.

ارزش ریالی سبد مذکور ۵۳۰ هزار تومان است ولی سهم پرداختی مردم برای خرید ۱۰ قلم کالا ۲۳۵ هزار و ۷۵۰ هزار تومان است و در صورت تورم احتمالی و افزایش قیمتها این سهم تغییر نمی‌کند. از طرفی استفاده از اعتبار کالابرگ الکترونیکی کاملا اختیاری است و یارانه هیچ کسی قطع نمی‌شود. خانوارها می‌توانند یک ماه زودتر از مبلغ یارانه خودشان خرج کنند و چنانچه تمایل به خرید کالای الکترونیکی نبود، همچنان امکان برداشت نقدی یارانه واریزی ماه‌های آینده وجود دارد.

به هر حال استفاده از اعتبار کاملا اختیاری بوده و از طریق تمامی کارت های بانکی به نام سرپرست خانوار امکانپذیر است. در مورد کالاهای مشمول طرح هم الزامی به خرید یک نشان تجاری خاص نیست و افراد می‌توانند از گروه‌های کالایی اعلام شده از هر نشان تجاری دلخواه خرید خود را انجام دهند.

بازار/