اقتصادسنج| اکوپدیا؛ یزد یکی از شهرهای مرکزی و تاریخی ایران است که به نام های دیگری هم‌چون شهر بادگیرها، عروس کویر و شهر دوچرخه ها شهرت دارد. احتمالا شما نیز درباره بادگیرها و بافت تاریخی یزد، شنیده اید و کنجکاو شده اید تا از این شهر دیدن کنید. جاهای دیدنی یزد کجاست؟ برای پاسخ به این سوال باید تا انتهای مطلب همراه ما باشید چرا که به بررسی و معرفی دیدنی های یزد پرداخته ایم. پیشنهاد می کنیم حتما از این شهر تاریخی و جاذبه های آن دیدن کنید.

جاهای دیدنی یزد چند تا هستند؟

در کل شهرستان یزد بالای 100 اثر تاریخی و با قدمت دارد. اطلاعات چند تا از مهم‌ترین آن ها را برایت در این صفحه با توضیحات کامل جمع آوری کردیم.

موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده

اگر کمی از سمت مسجد جامعه به طرف محله فهادان در کوچه‌های آشتی‌کنان قدم بزنید به موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده می‌رسید. این موزه در خانه عرب زاده قرار دارد که یکی از یادگاری‌های قاجاری این شهر است. به محض این‌که وارد بنا می‌شوید اتاق‌ها را می‌بینید که دور تا دور حوض دست به دست هم داده‌اند.

این مجموعه ۱۰ سالن دارد که در آن سکه‌های دوره‌های تاریخی مختلف و هم‌چنین وسایل و سبک زندگی گذشته مردم یزد به نمایش گذاشته شده است. این سکه‌ها به همت استاد حسین حیدرزاده، استاد علم سکه شناسی، در طول سال‌های ۵۵ تا ۸۳ گردآوری شده‌اند و حالا در این خانه تاریخی به نمایش گذاشته شده‌اند.

موزه آب در خانه کلاهدوزها

یکی از کلماتی که چیدن آن کنار کویر کمی سخت به نظر می‌رسد، آب است. حالا این شهر کویری موزه‌ای دارد به نام آب که نشان می‌دهد مردم این شهر چطور آب را به دل این شهر کویری کشانده‌اند. موزه آب یزد در کنار یکی از جاهای دیدنی معروف یزد یعنی میدان امیر چخماق قرار دارد. خانه‌های تاریخی یزد خودشان یک موزه هستند از هنر معماری، گچ‌بری و آینه‌کاری دوره قاجاری و وقتی داخل آن‌ها یک موزه هم برپا ‌شود، موزه در موزه می‌شود.

مسجد جامع یزد

از معروف ترین جاذبه های یزد، مسجد جامع است. این بنای تاریخی در طول ۳ دوره مختلف ساخته شده و در سال ۱۳۱۳ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مسجد جامع برای اولین بار در دوره ساسانیان ساخته شد. اما بنای به جا مانده از مسجد جامع یزد مربوط به دوره های آذری، ایلخانی و تیموری می شود که دارای یک ایوان بلند، صحن بزرگ مستطیلی، دو گرم خانه، گنبدخانه و دو پایاب است.

امیرچخماق ، یادگاری دوران تیموریان

مجموعه‌ی امیرچخماق میراث گسترده‌ای از معماری تیموریان است که در بافت قدیمی شهر یزد قرار دارد. امیر چخماق از معروف‌ترین جاهای دیدنی یزد است که ابتدا بخش تکیه‌ی آن و سپس کل مجموعه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. میدان امیر چخماق شامل تکیه، بازار، آب‌انبار و مسجد که هر کدام در نوع خود دیدنی و قابل توجه‌اند. اثری که به همت امیر جلال الدین چخماق بنا شد در حال حاضر طرفداران بسیاری بین گردشگران دارد.

باغ دولت آباد

باغ دولت آباد یزد در قلب خود بلندترین بادگیر جهان را دارد. این باغ که نمونه‌ای عالی برای باغ‌های ایرانی محسوب می‌شود در بخش مرکزی شهر قرار دارد و از آن جاهای دیدنی یزد است که نباید نادیده بگیرید. باغ دولت آباد شامل عمارت سردر، ساختمان هشتی و بادگیر، عمارت بهشت آیین و تالار آیینه، عمارت تهرانی، آب‌انبار و باغ ناصر است. بنای باغ دولت آباد در دوران افشاریان بنا شد و سپس در دوره‌ی زندیه کامل شد.

آتشکده ورهرام 

آتشکده ورهرام شعله‌ای ۱۵۰۰ ساله را در قلب خود نگهبانی می‌کند. این آتشکده از جاهای دیدنی یزد است که ورود به آن آداب خاص خود را دارد. زنان و مردان باید در نهایت پاکیزگی و با کلاه و شال سفید در آتشکده ورهرام حاضر شوند. در معماری بنا از جزئیات معماری و فرهنگ زرتشتی الهام گرفته شده است. نقش فروهری بزرگی که در ورودی آتشکده ورهرام نصب شده است، با انعکاس در آب حوض مقابل، شکوهی خاص به این محیط بخشیده است.

خانه هنر یزد

خانه هنر یزد که با نام مهدی ملک زاده ثبت شده است، یکی از جاهای دیدنی استان یزد است که می توانید همراه با خانواده خود از آن دیدن کنید. این خانه، تصویری از معماری و هنر یزدی را به نمایش گذاشته است. هم اکنون خانه هنر یزد به یک مجموعه فرهنگی تبدیل شده اما در گذشته، چهار نسل از خاندان ملک زاده در آن زندگی می کردند. بخشی از این خانه، به کافه تبدیل شده و در قسمتی دیگر می توانید صنایع دستی یزد را مشاهده و خریداری کنید. در سفر به یزد حتما از خانه هنر یزد دیدن کنید.

موزه آیینه و روشنایی یزد

موزه آیینه و روشنایی یزد یکی از لطیف‌ترین جاهای دیدنی یزد است که به تاریخ نور و روشنایی در ایران می‌پردازد. این موزه تنها مرکز تخصصی در ایران است که به این موضوع پرداخته و در خانه صراف زاده قرار دارد. در موزه آیینه و روشنایی یزد می‌توانید انواع پیه‌سوز، شمع‌سوز، نفت‌سوز و اشیای برقی را ببینید. اشیایی از جنس سفال، شیشه، برنج، مس و برنز که روایان تاریخ چند صدساله‌ی روشنایی هستند.

حمام خان

حمام خان یزد که به آن گرم‌خانه نور نیز می گویند، در سال ۱۱۷۰ هجری شمسی، به دستور میرزا محمد خان بافقی ساخته شد. این حمام که یکی از مکان های دیدنی یزد به حساب می آید، به سبک معماری دوره ناصرالدین شاه ساخته شده و مخصوص بزرگان بوده است. این حمام هم‌چنان پابرجاست و در طول تاریخ فقط یک بار مورد بازسازی قرار گرفته است. در گذشته از حمام خان به منظور استحمام، گفتگو، رفع خستگی و غیره استفاده می کردند اما اکنون با تبدیل شدن به رستوران و چایخانه، گردشگران را به سوی خود جذب می کند.

خانه لاری‌ها

یکی از زیباترین جاهای دیدنی یزد که در محله فهادان و در نزدیکی بقعه دوازده امامی و زندان اسکندر قرار دارد، خانه تاریخی لاری‌هاست. یزد خانه‌های تاریخی زیادی دارد که متعلق به تجار و افراد سرشناس دوره قاجار و یادگاری از شکوه معماری آن دوران هستند. خانه لاری‌ها متعلق به یکی از همین افراد سرشناس است که بیش از ۲۷۰ سال پیش از فارس به یزد آمدند.

تا پایان دوره حکومت رضاشاه این خانه هم‌چنان یک خانه اعیان‌نشین بود، اما بعدها متروکه ماند. بعد از آنکه این بنا مدتی هم خانقاه نعمت‌اللهی بود، میراث فرهنگی یزد آن را خریداری  و مرمت کرد. حالا درهای این خانه تارخی به عنوان نمادی از معماری باشکوه قاجاری به روی مردم باز است.

دخمه زرتشتیان، آرامگاه بدون خاک

در آیین زرتشت اجساد را دفن نمی‌کنند بلکه آن‌ها را در دخمه یا برج خاموشان می‌گذارند تا گوشت آن‌ها غذای پرنده‌ها شود. بعد استخوان‌ها را به چاهی منتقل می‌کنند. آدرس دخمه زرتشتیان یزد در ۱۵ کیلومتری یزد و در نزدیکی منطقه صفائیه قرار دارد. به محوطه دخمه‌ها که برسید دو بنا می‌بینید که یکی قدیمی‌تر از دیگری است. دخمه‌های زرتشتیان به سه بخش مردان، زنان و کودکان تقسیم شده است. در انتهای دخمه اجساد آقایان قرار می‌گرفت، دایره میانی متعلق به خانم‌ها بوده و در نوار بعد از این دایره میانی اجساد کودکان را قرار می‌دادند.

آب انبار شش بادگیری

آب انبار شش بادگیری یزد که نامش در فهرست آثار ملی هم ثبت شده  دردوران قاجار ساخته شده است. ۳ بادگیر این بنا قدیمی هستند و ۳ بادگیر دیگر جدید. این آب‌انبار هم مانند تمام آب انبارهای دیگر، خزینه، گنبد، پاشیر و بادگیر دارد. هر کدام از این بخش‌ها کارکردهای مختلف داشته‌اند: خزینه برای نگهداری آب در دل زمین، بادگیر برای خنک نگه داشتن آب در خزینه، گنبد روی خزینه برای تمیز نگه داشتن آب و پاشیر راهرویی بوده است.

بازار مسگری

یکی از صنایع دستی قدیمی یزد علاوه بر ترمه و داری‌بافی مسگری بوده است. بازار قدیمی مسگرهای یزد که تاریخ آن به دوره تیموری برمی‌گردد، نشان دهنده قدمت صنعت مسگری در این شهر است. بنای بازار از خشت و گل و آجر ساخته شده است و سقف‌های ضربی دارد.

زندان اسکندر یزد

زندان اسکندر یزد یا همان مدرسه ضیائیه در حقیقت مدرسه‌ای است با حدود ۸ قرن قدمت که در محله فهادان شهر یزد، از کهن ‌ترین محله‌های این شهر قرار گرفته است. گفته می شود، این ساختمان زندان اسکندر یزد در ابتدا به وسیله اسکندر مقدونی با کاربری زندان بنا شده است و بعدها با تغییر کاربری به صورت مدرسه مورد استفاده قرار گرفته است.

در عین حال گفته می شود این مدرسه در سال 631 هجری قمری توسط ضياء الدين حسين رضی بنا گرديده و در سال 705 هجری قمری توسط پسرانش مجدالدين حسن و شرف الدين علی تكميل شده است.

کاروان‌سرای عباسی

کاروان‌سرای شاه عباسی میبد یزد از جمله کاروان‌سرهای سبک صفوی است که در میبد استان یزد واقع شده است. این بنا با شیوه معروف چهار ایوانی و با آجر ساخته شده است. ساختمان کاروان‌سرا شامل ساباط، ایوان های بیرونی، هشتی ورودی، حیاط مرکزی، حوضخانه و مهتابی و چهار هشتی زیبا و فضاهای سرپوشیده شرقی و غربی و یک صد ایوان و اتاق و اجاق برای استفاده کاروانیان بوده است. کاروان‌سرای شاه عباسی از جمله کاروان سراهای بین راهی عصر صفویه به شمار می آید و از لحاظ فضایی، سبک معماری و موقعیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این بنا بر پلان مربع شکل و با شیوه حیاط مرکزی احداث شده است.

یخچال خشتی میبد یزد

یکی از قدیمی ترین یخچال های استان یزد، یخچال خشتی شهر میبد است. که قدمت آن به دوران صفویه باز می گردد. در فاصله 50 کیلومتری یزد، شهر میبد و در کنار راه کاروان‌سرا به چاپارخانه قرار گرفته است. این یخچال از خشت و گل ساخته شده و دارای چهار قسمت است. که عبارتند از: دیواره های سایه انداز، حوض یخ بند، مخزن یخچال و گنبد و یکی از شگفتی های دیدنی های یزد است که یادآور علم گذشتگان ما است؛ که چطور به راحتی با گرمای آن زمان مقابله می کردند و اسباب راحتی خود را با یاری خداوند بی نهایت مهربان فراهم می کردند.

هتل‌های سنتی از جاهای دیدنی یزد

هتل‌های سنتی یزد در واقع خانه‌های قاجاری هستند که به هتل تبدیل شده‌اند. اغلب کسانی که به یزد سفر می‌کنند سعی می‌کنند در این هتل‌های سنتی که حال و هوای زندگی‌های قدیمی و باصفا در آن‌ها جاری است اقامت داشته باشند. در هتل‌های سنتی از جاهای دیدنی یزد معماری و فضای خانه‌های قدیمی حفظ شده است اما امکانات زندگی امروزی در اختیار مهمان‌ها قرار می‌گیرد. بیشتر غذاهای ایرانی و سنتی یزد هم در رستوران‌های این هتل‌ها سرو می‌شود. هتل شرق، هتل فهادان، هتل ملک‌التجاراز جمله هتل‌های یزد هستند که در روزگار گذشته خانه اعیان و تجار بودند و حالا میزبان گردشگران شهر یزد هستند.

جمع بندی

شهر یزد دارای جاذبه های زیادی است، در این مطلب سعی کردیم تعدای از معروف‌ترین این آثار را معرفی کنیم. زمانی که قدم به این شهر می‌گذارید در هر گوشه‌ی از آن ردپایی از گذشته می‌بینید. در شهرهای اطراف استان یزد نیز آثار بسیار مهم تاریخی وجود دارند که دیدن آن‌ها خالی از لطف نیست.

سهیلا حسن وند|