هرچند وزارت آموزش‌وپرورش تمایلی به ارائه آمار به‌روز خود را ندارد اما آمار منتشرشده توسط سایر بخش‌ها نشان می‌دهد ۱۱درصد دانشآموزان ابتدایی در کل کشور در این دوره تحصیلی موفق به قبولی نشده‌اند و این وضعیت همواره در استان‌های محروم وخیم‌تر بوده است.
اقتصادسنج | هرچند وزارت آموزش‌وپرورش تمایلی به ارائه آمار به‌روز خود را ندارد اما آمار منتشرشده توسط سایر بخش‌ها نشان می‌دهد ۱۱درصد دانشآموزان ابتدایی در کل کشور در این دوره تحصیلی موفق به قبولی نشده‌اند و این وضعیت همواره در استان‌های محروم وخیم‌تر بوده است.
کنار نشانگرهایی همچون عملکرد دانشآموزان ایرانی در آزمون‌های بین‌المللی یا تحلیل نتایج کنکور که می‌تواند نمایی از وضعیت عملکرد تحصیلی دانشآموزان و کیفیت یادگیری در مدارس را نمایش دهد، وضعیت قبولی دانشآموزان در دوره‌های تحصیلی مختلف، عملکرد نظام آموزشی را بهتر عیان می‌کند.
این مسائل از آن حیث حائز اهمیت است که کاهش کیفیت آموزش و به‌تبع آن اُفت توان یادگیری، ابتدا مدارس دولتی عادی را قربانی می‌کند چرا که مدارس خاص و غیردولتی با شهریه دریافتی و پس از آن حمایت مسئولان، سطحی از کیفیت را برای خود حفظ می‌کنند حتی به‌اعتراف مسئولان، کیفیت آموزش در مدارس غیردولتی و خاص بیشتر است.
قاسم احمدی لاشکی؛ معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش به‌وضوح تأیید می‌کند که مدارس غیردولتی و خاص برای اختصاص معلمان توانمند و امکانات و تجهیزات بیشتر در اولویت قرار دارند!
حذف دانشآموزان مدارس دولتی عادی از گردونه برترین‌ها!
نتایج آشکار این بی‌عدالتی را می‌توان در نتایج کنکور هر سال مشاهده کرد، آن‌جایی که دانشآموزان مدارس دولتی عادی از چرخه رقابت حذف می‌شوند و بین رتبه‌های یک تا 20 ردی از آنها وجود ندارد! همچنین 85 درصد رتبه‌های زیر سه‌هزار کنکور در قبضه مدارس خاص و غیردولتی است.
و تأییدی دیگر بر این بی‌عدالتی، تمرکز امکانات و توجه آموزش و پرورش به 3.5 میلیون دانشآموز حاضر در مدارس خاص و غیردولتی است آن هم در شرایطی که بیش از 80 درصد یا به‌عبارتی حدود 12 میلیون دانشآموز سطح کشور در مدارس دولتی عادی حضور دارند.
ابهام برای فرار از آمار
هرچند وزارت آموزش و پرورش و 12 مجموعه اجرایی تابعه آن، آمار کامل، دقیق و به‌روز خود را به مردم اعلام نمی‌کنند و کمافی‌السابق اجرای استراتژی حفظ ابهام را در دستور کار دارند اما با توسل به اطلاعات ارائه‌شده توسط سازمان برنامه و بودجه سعی کردیم با استناد به آمار بخشی از واقعیت تلخ این روزهای مدارس دولتی عادی و بی‌عدالتی را نمایش دهیم.
در این گزارش به بررسی وضعیت قبولی دانشآموزان متمرکز شدیم و با توجه به اینکه طبق قانون، تحصیل تا پایان پایه نهم الزامی است، آمار ارائه‌شده توسط مسئولان نیز معطوف به دوره ابتدایی و متوسطه اول است.
ردپای محرومیت‌ها در قبولی امتحانات
تعداد دانشآموزان دوره ابتدایی ابتدایی در سال تحصیلی 1401 ـ 1400، 8783361 نفر است که تعداد 968225 دانشآموز یا به‌عبارتی 11 درصد دانشآموزان ابتدایی در کل کشور در این دوره تحصیلی، موفق به قبولی نشده‌اند!
تعداد دانشآموزان قبول‌نشده دوره ابتدایی در استان‌هایی که محرومیت بیشتری دارند، افزایش می‌یابد.
جدول آمار دانشآموزان پذیرفته‌نشده دوره ابتدایی
تعداد دانشآموزان دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 1401ـ1400، 3655827 نفر است که تعداد 299115 دانشآموز یا به‌عبارتی 8 درصد دانشآموزان دوره متوسطه اول در کل کشور در این دوره تحصیلی موفق به قبولی نشدند!
جدول آمار دانشآموزان پذیرفته‌نشده دوره متوسطه اول
وضعیت محرومیت استان سیستان و بلوچستان در شاخص‌های مختلف از جمله آموزش در ماجرای قبولی دانشآموزان قابل مشاهده است به‌گونه‌ای که در دوره ابتدایی و متوسطه اول بیشترین درصد قبول نشدن دانشآموزان را در این استان شاهد هستیم.
دانش‌آموزانی که بعد از ابتدایی ترک‌تحصیل می‌کنند
در سال تحصیلی 91ـ90 رفتن دانشآموزان از آخرین پایه ابتدایی به اولین پایه دوره متوسطه اول 97 درصد بود. در سال تحصیلی 98ـ97 با افزایش به 98 درصد رسید اما در سال تحصیلی 99ـ98 مجدداً کاهش پیدا کرد و به 96 درصد رسید و هم‌اکنون حدود 4 درصد دانشآموزان پس از اتمام دوره ابتدایی از جریان آموزش خارج می‌شوند که این وضعیت در مناطق روستایی بیشتر مشاهده می‌شود.
8درصد دانشآموزان به دبیرستان نمی‌روند
بخشی از دانشآموزان و عمدتاً پسران در مناطق محروم و حاشیه شهرها پس از پایان تحصیلات دوره متوسطه اول برای ادامه تحصیل به دبیرستان نمی‌روند، شاخص گذر از دوره متوسطه اول به دوره متوسطه دوم در سال تحصیلی 96ـ95، 98 درصد بود و در دو سال تحصیلی بعد با روند کاهشی به 91 درصد رسید و در سال تحصیلی 99ـ98 مجدداً با مقداری افزایش به 92 درصد رسید اما همچنان حدود 8 درصد از دانشآموزان با اتمام دوره متوسطه اول به دوره متوسطه دوم وارد نمی‌شوند.
چنددرصد دانشآموزان ترک‌تحصیل می‌کنند؟
سالنامه آماری وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی 98ـ97 که آخرین سالنامه آماری منتشرشده توسط این وزارتخانه برای دسترسی عموم بود، جزئیاتی از وضعیت ترک‌تحصیل دانشآموزان را ارائه داده است.
تعداد دانشآموزان دوره ابتدایی در کل کشور 6873673 نفر بود که 73817 دانشآموز ترک‌تحصیل کردند یعنی معادل یک درصد.
جمعیت دانشآموزان دوره متوسطه اول 2984782 نفر بود که 1280133 نفر ترک‌تحصیل کردند یعنی معادل 4 درصد.
جمعیت دانشآموزان دوره متوسطه دوم 1475715 نفر بود که 34834 نفر ترک‌تحصیل کردند یعنی معادل دو درصد.
