اعمال امتیازبندی در صدور پروانه طبابت، موجب گسترش فعالیت‌های غیررسمی پزشکان جوان در درمانگاه‌ها و مطب‌های خصوصی کلان‌شهر‌ها و یا تشدید انگیزه مهاجرت شده است.
اقتصادسنج | اعمال امتیازبندی در صدور پروانه طبابت، موجب گسترش فعالیت‌های غیررسمی پزشکان جوان در درمانگاه‌ها و مطب‌های خصوصی کلان‌شهر‌ها و یا تشدید انگیزه مهاجرت شده است. این در حالی است که ظرفیت پایین بخش دولتی که اصلی‌ترین بستر اخذ امتیاز است برای فعالیت بیش از ۵ هزار پزشک جوان که سالانه دانش‌آموخته می‌شوند، نمی‌تواند پاسخگو باشد.
این روز‌ها با یک جستجوی ساده در گروه‌های تلگرامی کاریابی پزشکان، می‌توان به‌راحتی درخواست درمانگاه‌های خصوصی برای به‌کارگیری پزشکان جوان بدون پروانه طبابت را مشاهده کرد. این موقعیت‌های شغلی برای پزشکان تازه فارغ‌التحصیلی که به هر دلیلی نمی‌توانند برای کسب امتیاز از خانواده خود دور شده و به شهر‌های محروم عزیمت کنند، تنها انتخاب ممکن است.
اگرچه فعالیت غیررسمی پزشکان جوان در درمانگاه‌های خصوصی درآمد بهتری نسبت به بخش دولتی برای آن‌ها به همراه دارد، اما برنده این وضعیت صرفاً درمانگاه‌های خصوصی هستند؛ چرا که بعد از مدتی به سوءاستفاده از پزشکان بدون پروانه روی می‌آورند.
مانعی بنام قانون تأسیس مطب
اعمال امتیازبندی در صدور پروانه طبابت که برگرفته از «قانون تأسیس مطب» و آیین‌نامه اجرایی آن بوده، موجب گسترش فعالیت‌های غیررسمی این قشر در درمانگاه‌ها و مطب‌های خصوصی کلان‌شهر‌ها و یا تشدید انگیزه مهاجرت شده است. طبق ماده ۱ این آیین‌نامه که در سال ۱۳۶۳ به تصویب هیأت وزیران رسید، مطب به محلی اطلاق می‌گردد که پزشک در آن محل اعم از بخش خصوصی یا خیریه یا آزاد به طبابت می‌پردازد.
بنابراین “طبابت” در مراکز درمانی موجود منوط به اخذ مجوز “تأسیس” نیست. بااین‌وجود در طول سال‌های بعد از تصویب این آیین‌نامه، وزارت بهداشت، مفاد آن را به هرگونه طبابت پزشک در بخش خصوصی تعمیم داده است. در سازوکار طراحی شده، عملاً فعالیت در مراکز درمانی دولتی، اصلی‌ترین بستر اخذ امتیاز است. این در حالی است که ظرفیت پایین بخش دولتی برای فعالیت بیش از ۵ هزار پزشک جوان که سالانه دانش‌آموخته می‌شوند، نمی‌تواند پاسخگو باشد.
حذف امتیاز پروانه طبابت و تسهیل اشتغال پزشکان جوان
مسأله انحصار در صدور پروانه طبابت به شکل مستقیم پزشکان جوان را تحت تأثیر قرار داده و مانع اشتغال مستقل آن‌ها بلافاصله بعد از گذراندن تعهدات آموزشی خود شده است. باتوجه‌به روند افزایشی تعداد فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی نسبت به چند دهه پیش و تأمین تدریجی بخش عمده نیاز مراکز دولتی مناطق محروم از طریق به‌کارگیری پزشکان تعهد بومی، محدودسازی امکان فعالیت آزاد پزشکان جوان آسیب گسترده‌تری در وضعیت فعلی ایجاد می‌کند.
به دنبال نامه رئیس مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب‌و‌کار به رئیس سازمان نظام‌پزشکی در شهریور سال گذشته، موضوع شرایط انحصاری صدور مجوز طبابت بعد از ۴ دهه مورد بازبینی قرار گرفت. در نهایت بعد از چند ماه، وزارت بهداشت و سازمان نظام‌پزشکی به کاهش نسبی امتیازبندی این مجوز اکتفا کردند. اگرچه کاهش امتیاز صدور مجوز طبابت موجب تسریع نسبی فرایند اخذ مجوز برای پزشکان جوان خواهد شد، اما همچنان بستر کسب امتیاز در بخش دولتی پاسخگوی تعداد افزایشی فارغ‌التحصیلان این رشته نمی‌تواند باشد.
باتوجه‌به اینکه وابستگی “فعالیت طبابت پزشکان” (و نه تأسیس مطب) به اخذ امتیاز فاقد پشتوانه قانونی است، بایستی آن دسته از پزشکان که تعهدات قانونی خود از قبیل خدمت نظام‌وظیفه و طرح نیروی انسانی را گذرانده‌اند، برای فعالیت طبابت در هر نقطه از کشور اعم از درمانگاه‌ها و بیمارستان-های خصوصی، نیازی به جمع‌آوری امتیاز نداشته باشند.
حال باید منتظر ماند که آیا وزارت بهداشت و هیئت مقررات‌زدایی وزارت اقتصاد مسیر اشتغال پزشکان جوان را جهت افزایش دسترسی بهتر و بیشتر مردم در اقصی‌نقاط کشور، تسهیل و هموارتر از گذشته می‌کنند یا خیر؟
