اقتصادسنج | سالانه حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند. برخی از آنها راهی کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌شوند و برخی دیگر کشورهای اروپایی را به عنوان مقصد مهاجرتی خود انتخاب می‌کنند. اما چرا پرستاران ایرانی، رفتن را به ماندن در کشور ترجیح می‌دهند؟

روز جهانی پرستار، بهانه‌ای است برای بررسی دوباره مشکلات این گروه از کادر درمان. مشکلاتی که پرستاران را یا خانه‌نشین کرده است یا راهی کشورهای دیگر.

نقش پررنگ پرستاران در روزهای سیاه همه‌گیری کرونا فراموش شدنی نیست. برخی از آنها سه یا چهار روز نه خانه را می‌دیدند نه خانواده را. اما همین‌که موج کرونا فروکش کرد، بسیاری از آنها از کار بیکار و خانه‌نشین شدند.

دردشان یکی نیست. بسیاری از آنها بیکار هستند. آنها هم که جایی مشغول به کار هستند، از فشار کاری زیاد، حقوق و تعرفه پایین و قراردهای شرکتی گلایه دارند. پیش از این بارها مقامات حوزه بهداشت و درمان کشور از وضعیت نابسامان پرستاری گفتند. با این حال هنوز گرهی از کار آنها باز نشده است.

کوچ پرستاران به کشورهای همسایه

اخیرا حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران از مهاجرت پرستاران به کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت. او با اشاره به حقوق ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ دلاری این کشورها برای پرستاران ایرانی، گفت: کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپایی مثل آب خوردن پرستاران را جذب می‌کنند. (مهر)

این اولین باری نیست که صحبت از مهاجرت پرستاران به کشورهای همسایه و اروپا می‌شود. سال‌هاست که موضوع مهاجرت پرستاران از کشور عنوان می‌شود. حالا اما با توجه به وضعیت اقتصاد، کمبود بودجه و بی‌انگیزه شدن افراد، نگرانی‌ها برای افزایش مهاجرت آنها و کمبود پرستار در کشور بالا رفته است.

آنچه که در کشورهای مبدا مهاجرتی اتفاق می‌افتد، فرصتی است برای کشورهای مقصد. به این صورت که نیروهای آموزش‌دیده و آماده را با صرف هزینه کمتر جذب می‌کنند. این برنامه‌ای است که کشورهای توسعه‌یافته برای جذب کادر درمان دارند.

پیش از این بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران به تجارت‌نیوز گفت: « با همه‌گیری کرونا علی‌رغم اینکه کشورهای مهاجرپذیر، مهاجرت‌های تحصیلی و کاری را تا حدی زیادی محدود کرده بودند، برای جذب کادر بهداشت و درمان برنامه ویژه گذاشته بودند.»

به عبارتی کرونا اهمیت جذب و نگهداشت کادر درمان را بار دیگر گوشزد کرد. با این حال باز شرایط و سیاست‌ها در کشور به گونه‌ای پیش می‌رود که همچنان این گروه از کادر درمان مهاجرت را یکی از گزینه‌های اصلی برنامه زندگی می‌دانند.

مهاجرت سالانه ۱۵۰۰ پرستار از ایران

پیش از این محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری کشور درباره مهاجرت پرستاران از ایران گفته بود: «روزانه پنچ تا ۶ پرستار و ماهانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند.»

به عبارتی آنطور که رئیس سازمان نظام پرستاری گفته، سالانه ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند. آماری قابل تامل که نشان می‌دهد کشور چندان در جذب و نگهداشت این گروه از کادر درمان چندان موفق نبوده است.

میل ۵۴ درصدی پزشکان و پرستاران برای مهاجرت

بر اساس پیمایشی که سال گذشته، رصدخانه مهاجرت ایران انجام داد، ۵۴ درصد از پزشکان و پرستاران میل به مهاجرت داشتند.

نکته مهمی که در این پیمایش به چشم می‌خورد تمایل افراد به کار در مشاغل دیگر بود. به عبارتی افراد کار در مشاغل غیرتخصصی و حتی در رده‌های پایین‌تر در خارج از کشور را به ماندن در ایران ترجیح می‌دادند.

آنطور که این موسسه گزارش داده، ۲۹ هزار ایرانی فقط در کشور امریکا و تا سال ۲۰۱۸ در بخش بهداشت و درمان این کشور فعال بودند. چهار هزار نفر این نیروی کار ایرانی را پرستاران تشکیل می‌دهند.

علت مهاجرت پرستاران

آنطور که در سالنامه مهاجرتی آمده، عوامل مرتبط با مسائل اقتصادی و شغلی-رفاهی بر مهاجرت کادر درمان موثر است. بر اساس این گزارش، در میان شاغلان عدم تناسب درآمد و هزینه‌های زندگی در افزایش انگیزه آنها برای مهاجرت موثر است.

از سوی دیگر شرایط کاری و آموزشی بهتر در مقاصد مهاجرتی و امنیت شغلی پایین در ایران نیز مهم‌ترین عامل شغلی-رفاهی موثر بر مهاجرت آنهاست.
اخیرا محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستاری به تجارت‌نیوز از شرایط دشوار کاری پرستاران در ایران گفت که آنها را نسبت به ادامه کار بی‌میل می‌کند.

دبیرکل خانه پرستاری گفت: «به دلیل شرایط بد کاری، برخی از پرستاران به مشاغل دیگر از جمله رانندگی اسنپ روی آورده‌اند. تعدادی هم مهاجرت و خانه‌نشینی را انتخاب می‌کنند چراکه برای آنها صرفه ندارد با این فشار کاری زیاد و حقوق کم کار کنند.»

به گفته او کمبود نیروی پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت و درمان باعث شده که هر پرستار به جای دو نفر کار کند و فشار کاری زیادی را متحمل شود.