اقتصادسنج | در فرانسه میانگین درآمد در پایتخت حدود ۲۵۰۰ دلار است و مبلغ ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار جریمه برای “رانندگی در حالت مستی” تعیین شده که معادل یک‌پنجم تا تمام درآمد ماهانه‌ یک شهروند فرانسوی است! جریمه همین تخلف در کشورمان ۲۰۰هزار تومان است!

“آیا جریمه‌‌های رانندگی، بازدارنده است؟” این سؤالی است که سال‌ها از سوی کارشناسان امور انتظامی مطرح شده است اما تا به امروز پاسخ روشنی به آن داده نشده است تا جایی که بارها پلیس راهور خواستار افزایش مبلغ جریمه‌های رانندگی شده اما با مخالفت دیگر مسئولان مواجه شده است، این مخالفان البته دلایل مخصوص خود را نیز دارند.

اگرچه اقداماتی نظیر فرهنگ‌سازی و ارتقای اجتماعی رفتار رانندگان کنار جرائم رانندگی، می‌تواند زمینه را برای کاهش وقوع تخلفات فراهم کند اما با این حال، به‌نظر می‌رسد که وضعیت تورمی در کشور کار را به جایی رسانده است که مبالغ قبوض جریمه، دیگر کارکرد و جنبه بازدارندگی حداقلی خود را از دست داده‌اند و جریمه‌های 30 و 50 هزار تومانی دیگر نمی‌توانند برای برخی رانندگان بازدارنده باشند یا سهمی در کاهش تخلفات ایفا کنند.

بازدارندگی یا کسب درآمد؛ مسئله کدام است؟

همین مسئله باعث شده است مجدداً بحث افزایش مبالغ جریمه، تبدیل به موضوع داغ این روزهای کشور شود، موافقان این طرح معتقدند که جریمه‌های رانندگی قرار بوده به‌عنوان یکی از ابزارهای بازدارنده‌ تخلف استفاده شوند که با وضعیت اقتصادی این روزهای کشور، این مسئله به‌طور کامل از بین رفته است. از طرف دیگر، مخالفان معتقدند که این اقدام نه‌تنها زمینه را برای کاهش تخلفات فراهم نمی‌کند، بلکه صرفاً موجب افزایش نارضایتی مردم به‌دلیل فشارهای اقتصادی می‌شود.

در همین راستا، چندی پیش سردار سید تیمور حسینی، جانشین پلیس راهور دراین‌باره با تأکید بر اینکه “جرائم رانندگی در زمان حاضر به هیچ عنوان بازدارنده نیست”، گفت: از وزارت دادگستری خواسته‌ایم مبلغ 7 تخلف از 120 تخلفی که برای آنها کد جریمه وجود دارد، بیش از صددرصد افزایش پیدا کند.

وضعیت جرائم رانندگی در جهان

در چنین شرایطی، نگاهی به مبالغ جرائم رانندگی در کشورهای مختلف جهان می‌تواند نوعی از مقیاس برای سنجش را در اختیار ما قرار دهد؛ در ادامه به مبالغ برخی از جرائم رانندگی در کشورهای استرالیا، فرانسه، انگلستان و آلمان اشاره شده است:

جدول خلاصه میزان جرایم نقدی چهار کشور مختلف در پنج تخلف رانندگی”

نقره‌داغ‌شدن رانندگان متخلف در کشورهای غربی

با مقایسه‌ ارقام جریمه در کشورهای غربی فوق و میزان میانگین درآمد در این کشورها، مشخص می‌شود که کشورهای توسعه‌یافته از مبالغ بسیار بالای جریمه به‌عنوان اهرم جدی بازدارندگی در زمینه تخلفات رانندگی استفاده می‌کنند،
به‌عنوان مثال در فرانسه که میانگین درآمد در پایتخت حدود 2500 دلار است، مبلغ 500 تا 3000 دلار جریمه برای رانندگی در حالت مستی، یک جریمه‌ بسیار سنگین و معادل یک‌پنجم تا تمام درآمد ماهانه‌ یک شهروند فرانسوی است!

با تبدیل این درصد به ریال در ایران، مبلغ جریمه‌ رانندگی در حالت مستی باید بین یک‌ونیم تا 6 میلیون تومان باشد؛ مبلغی که در زمان حاضر حدود 200 هزار تومان است! و در صورت تأیید پیشنهاد پلیس مبنی بر افزایش برخی جرائم رانندگی این مبلغ جریمه به 2 میلیون تومان می‌رسد!

اگرچه وضعیت اقتصادی کشور، فشار زیادی به مردم وارد کرده است و پلیس باید این مسئله را درنظر داشته باشد و باید تلاش‌ها برای کاستن از سایر عوامل تصادفات در کشور “مانند ایمنی خودروها و وضعیت جاده‌ها” نیز روند پرشتابی به خود بگیرد اما به‌نظر می‌رسد باید در مورد مبالغ جریمه برخی تخلفات خطرناک مانند “رانندگی در حالت مستی” یا سبقت غیرمجاز که به‌شدت می‌تواند جان سایر رانندگان و شهروندان را به خطر اندازد، بازنگری جدی صورت گیرد.