اقتصادسنج| خریدخدمت سربازی موضوع پراهمیت جامعه مشمولان غایب است؛ راهکاری که داشت به فراموشی سپرده می‌شدکه با اعلام خبری ازسوی کمیسیون تلفیق بودجه، بارقه امید را در دل مشمولان غایب برانگیخت.

قانون خرید خدمت سربازی

قانون خرید خدمت سربازی، برای اولین بار در سال در دهه هفتاد مطرح شد، در آن زمان مشمولان می‌توانستند با پرداخت مبلغی اقدام به خرید مدت زمان خدمت سربازی اجباری خود کنند. این قانون به مرور به دلیل نیاز مبرم کشور به سربازان جهت تامین امنیت کشور لغو شد. اما در واپسین روزهای سال ۱۴۰۰ دوباره طرح قانون خرید خدمت سربازی در مجلس شورای اسلامی مطرح و جهت بررسی و تصویب به کمیسیون تلفیق مجلس ارائه شده است. شایان توجه است که مطالب ارایه شده هنوز به تصویب نهایی نرسیده و در حال طی مراحل قانونی است.

برای اولین بار در آذر سال ۷۷ بود که طرح خرید خدمت برای مشمولان غایب مطرح شد ؛ آن هم برای ۳ سال؛ طرحی که هم شامل مشمولان غایب مقیم خارج و هم داخلی بود و مبلغ برآورد شده برای پرداخت جریمه غیبت سربازی برای ساکنان داخل کشور ارزان تر بود که در نهایت این طرح به مرحله اجرا گذاشته شد و در ادامه آنهایی که پولدارتر بودند توانستند خدمت سربازی را خریده و به سربازی نروند و آنهایی که توانایی پرداخت مبلغ جریمه را نداشتند اجباراً به سربازی رفتند.

اجرای این طرح در ادامه انتقاد و اعتراض مشمولان را در پی داشت چراکه خیلی ها  اجرای آن را مغایر با عدالت اجتماعی و در ادامه ایجاد تبعیض بین جوانان ذکور در خانواده‌های فقیر و مرفه می دانستند.

در سال ۹۴، دولت قانونی را تحت عنوان «جریمه غیبت خدمت سربازی» وضع کرد، که بر اساس آن مشمولانی که ۸ سال و یا بیشتر در سربازی غیبت کرده باشند، می توانستند با پرداخت جریمه به صورت نقدی و یا اقساط، کارت پایان خدمت سربازی خود را دریافت نمایند.

بعد از اجرای‌این طرح و توقف آن بعد از سه سال، در ادامه در دولت یازدهم دوباره مبحث خرید سربازی مطرح شد که درنهایت برای مشمولان با غیبت بیش از ۸ سال به مرحله اجرا گذاشته شد که این طرح هم از سال ۹۵ تا ۹۷ اعمال شد.

از سال ۹۷ هم تاکنون طبق اعلام مسوولان ستادکل و نظام وظیفه عمومی ناجا طرح خرید خدمت سربازی منتفی شده و اجرا نخواهد شد اگرچه هرازگاهی اخباری مبنی بر فروش خدمت سربازی به گوش می رسد.

قانون جدید برای خرید خدمت سربازی

در لایجه بودجه سال ۱۴۰۱ موضوع خرید خدمت سربازی بار دیگر مطرح شد در واپسین روزهای دی ماه سال ۱۴۰۰ حجت‌الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی  از طرح خرید خدمت سربازی خبر داد و اظهار داشت: در جلسه اعضای کمیسیون مصوب کردند تا مشمولان سربازی که به دلیل حضور در خارج از کشور محسوب می‌شوند بتوانند سربازی خود را بخرند؛ بر اساس این مصوبه کسانی که از پیش از زمان مشمولیت‌ در خارج از کشور بوده و چند سال است از زمان مشمول بودن برای خدمت سربازی می‌گذرد به منظور اینکه برای تردد به کشور با مشکلی مواجه نشوند می‌توانند خدمت سربازی خود را با قیمت ۱۵ هزار یورو بخرند.

اگر چه در ابتدا مطرح شد که  خرید خدمت سربازی مشمولان غایب ساکن در کشور به دلیل مبالغ بالای درنظر گرفته شده رای نیاورده اما به یکباره سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ از موافقت کمیسیون تلفیق با خرید سربازی برای سربازان غایب خبر داد و گفت: خرید سربازی با رعایت اصل ۱۱۰ قانون اساسی و در راستای توجه به امر مقدس استحکام خانواده و فرزندآوری و تعیین تکلیف مشمولین غایب بیش از ۵ سال با اولویت افراد متأهل و بالاتر از ۳۵ سال سن که ضریب انجام وظایف مقدس سربازی تحت تاثیر تحلیل قوای جسمانی برای آنها امکانپذیر نیست، امکانپذیر خواهد بوده و براین اساس افراد با پرداخت مبالغ مشخص شده، کارت معافیت از خدمت در زمان صلح را دریافت می‌کنند.

زارع افزوده بود: به موجب این مصوبه، دارندگان مدرک تحصیلی کاردانی و کمتر از آن با پرداخت ۲۵۰ میلیون تومان، دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد با پرداخت مبلغ ۴۰۰ میلیون تومان و دارندگان مدرک پزشکی عمومی و دکترای تخصصی و بالاتر از آن در تمامی رشته ها با پرداخت مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان به حساب خزانه کل کشور قادر به خرید سربازی خود خواهند بود.  همچنین مشمولان متاهل به ازای هر فرزند از ۲۰ درصد تخفیف تا سقف حداکثر ۶۰ درصد برخوردار خواهند بود و افراد متاهل تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی از تخفیف ۵۰ درصدی برخوردار شدند.

خرید خدمت سربازی چه شد؟

در نهایت طرح خرید خدمت سربازی لغو شد پس از آن نیز به گفته رییس سازمان وظیفه عمومی هیچ طرحی برای خرید خدمت وجود ندارد. سردار مهری گفته بود: همانطور که بارها اعلام شده است چند سالی است که خرید خدمت سربازی دیگر در دستور کار نیست و همه افرادی که به سن مشمولیت رسیده اند باید وضعیت  خدمت سربازی خود را تعیین تکلیف کنند؛ همچنین کسانی که جزو مشمولان غایب هستند به امید خرید خدمت سربازی نباشند چرا که برنامه‌ای در این خصوص در دستور کار نیست. مشمولان عزیز دقت داشته باشند که غیبت از سربازی، محرومیت‌های اجتماعی از جمله عدم استخدام در سازمان ها و دستگاه های خصوصی و دولتی، نداشتن اجازه ادامه تحصیل و خروج از کشور و همچنین برخوردار نشدن از یکسری تسهیلات قانونی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت.

بنابراین موضوع خرید خدمت سربازی به هیچ عنوان وجود ندارد و همه افرادی که مشمول یا غایب هستند باید به خدمت سربازی اعزام شوند هر چند در برنامه هفتم توسعه طرحی تصویب شده است که بر اساس آن افراد بالای ۳۰ سال دارای دو فرزند از خدمت سربازی معاف شوند اما طرحی برای خرید وجود ندارد.