اقتصادسنج | وقتی صحبت از ازدواج می‌شود، اول‌ازهمه عشق و خوشبختی به ذهن همه افراد می‌آید. این در حالی است که خیلی از افراد بعد از ازدواج دچار پشیمانی می‌شوند.

ازدواج مهم‌ترین مرحله زندگی است و تصمیم‌گیری برای آن می‌تواند آینده فرد را به‌طورجدی تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل، افراد اغلب سعی می‌کنند در ازدواج کمال دقت و عاقبت‌اندیشی را انجام دهند. بااین‌وجود گاهی شاهدیم که بعضی افراد باوجودآنکه از روی آگاهی همسرشان را انتخاب کرده‌اند و حتی مشاوره پیش از ازدواج رفته‌اند، اما بعد از ازدواج دچار احساس پشیمانی می‌شوند. اینکه چرا بعضی از افراد دچار چنین احساسی می‌شوند و چطور باید با آن مقابله کرد، موضوعی است که درباره آن با دکتر سیما قدرتی، روانشناس خانواده و استاد دانشگاه به گفتگو پرداختیم.

تغییر سبک زندگی می‌تواند عاملی بر پشیمانی بعد از ازدواج شود

دکتر قدرتی یکی از دلایل پشیمانی از ازدواج را تغییر سبک زندگی افراد پس از ازدواج می‌داند و می‌گوید: «واقعیت این است که زندگی مجردی و متأهلی به لحاظ سبک زندگی تفاوت‌های زیادی دارند و افراد بعد از ازدواج عملاً با موقعیت‌هایی مواجه می‌شوند که شاید قبل از ازدواج خیلی تجربه‌ی چنین موقعیت‌هایی را نداشتند؛ به‌عنوان‌مثال، بعد از ازدواج نوع ارتباطات و مسئولیت‌های فرد دچار تغییر می‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «بعد از ازدواج، فرد باید با افراد جدید ازجمله خانواده، اقوام و دوستان همسرش ارتباط مناسبی برقرار کند و شاید این شرایط قبل از ازدواج به این شدت نبوده باشد. مثلاً، فرد در دوران مجردی می‌توانست در حد ضرورت با افراد تعامل برقرار کند، اما بعد از ازدواج به‌عنوان یکی از اعضای اصلی خانواده لازم است با اطرافیان همسرش نیز ارتباط برقرار کند. از طرف دیگر، مسئولیت‌های بعد از ازدواج به‌مراتب خیلی بیشتر از دوران مجردی است و بعد از ازدواج شما مجبورید بخشی از امور خارج و داخل منزل را خودتان به عهده بگیرید؛ لذا این تفاوت سبک زندگی و میزان مسئولیتی که بعد از ازدواج به دوش فرد می‌افتد، می‌تواند یکی از عوامل پشیمانی بعد از ازدواج باشد.»

آگاهی قبل از ازدواج شرط کافی برای پشیمان نشدن از ازدواج نیست

گاهی شاهدیم که برخی افراد باوجودآنکه از روی آگاهی همسرشان را انتخاب کرده‌اند و حتی مشاوره پیش از ازدواج رفته‌اند، اما بعد از ازدواج پشیمان می‌شوند؛ قدرتی درباره دلیل این نوع پشیمانی توضیح می‌دهد: «آگاهی قبل از ازدواج شرط کافی برای پشیمان نشدن از ازدواج نیست. ما در زندگی ممکن است نسبت به خیلی چیز‌ها آگاهی داشته باشیم؛ مثلاً افراد سیگاری می‌دانند که مصرف سیگار به بدن آسیب می‌زند یا مثلاً ما باوجود آگاهی از برخی رفتار‌های مخرب آن‌ها را انجام می‌دهیم؛ این به این دلیل است که ما برای به مرحله عمل درآوردن آگاهی نیازمند مهارت‌هایی هستیم.»

این روانشناس اظهار می‌کند: «لازمه عدم پشیمانی بعد از ازدواج و داشتن ازدواج موفق، تمرین رفتار‌های جدید و آموزش مهارت‌هایی مثل مهارت مهرورزی، حل مسئله، گوش دادن و همدلی است؛ این‌ها مهارت‌هایی هستند که افراد برای ایجاد یک رابطه مستحکم بعد از ازدواج به آن‌ها نیاز دارند.»

قدرتی می‌گوید رفتار‌های سمی خانواده‌ها می‌تواند عامل دیگری بر پشیمانی بعد از ازدواج باشد: «اگرچه مشاوره پیش از ازدواج باعث شناخت بیشتر طرفین از یکدیگر می‌شود، اما واقعیت این است که بعد از ازدواج نقش خانواده‌ها هم اثرگذار است و معمولاً افرادی موفق‌ترند که علاوه بر مدیریت روابط دونفره خود، بتوانند ارتباط با خانواده‌ها را نیز مدیریت کنند.»

او ادامه می‌دهد: «گاهی رفتار‌های سمی از طرف خانواده‌ها می‌تواند باعث از بین رفتن استحکام رابطه دو نفر شود. بنابراین، نوع برخورد خانواده‌ها هم می‌تواند یکی از عوامل بروز پشیمانی بعد از ازدواج باشد. البته مسائل دیگری مثل مشکلات مالی نیز می‌تواند اثراتی بر روی رابطه داشته باشد.»

این افراد بعد از ازدواج بیشتر پشیمان می‌شوند

به گفته قدرتی، معمولاً افرادی بعد از ازدواج بیشتر احساس پشیمانی می‌کنند که انتخاب ناآگاهانه داشته و در دوران آشنایی به برخی معیار‌های مهم و اصولی بی‌توجه باشند. به‌عنوان‌مثال، گاهی افراد بر اساس ویژگی ظاهری عاشق طرف مقابل می‌شوند و این باعث می‌شود تا معیار‌های دیگر را نادیده بگیرند. همچنین گاهی افراد تصور می‌کنند که عشق و علاقه به‌تن‌هایی می‌تواند تمام مشکلات را حل کند. ازاین‌رو، به امید تغییر دادن طرف مقابلشان دست به انتخاب می‌زنند و نشانه‌های هشدار در طرف مقابل را نادیده می‌گیرند. نپرسیدن سؤالات کافی در دوران آشنایی، تسلیم نیاز جنسی یا زرق‌وبرق‌های مادی شدن از عوامل دیگری است که باعث می‌شود تا افراد از اهمیت دوران آشنایی غافل شده و از روی ناآگاهی دست به انتخاب بزنند؛ این در حالی است که بی‌توجهی به برخی مسائل مهم در دوران آشنایی می‌تواند احتمال پشیمانی بعد از ازدواج را افزایش دهد.

پشیمانی بعد از ازدواج در برخی از مقاطع زندگی طبیعی است

قدرتی بابیان اینکه احساس پشیمانی از ازدواج در برخی از مقاطع زندگی طبیعی است، می‌گوید: «پشیمانی مثل ناراحتی، شادی و سایر احساسات، یک احساس است و در نوسان قرار دارد؛ در یک دوره‌هایی شدتش بالا می‌رود و در یک دوره‌هایی شدتش کم می‌شود. به‌عنوان‌مثال، مشکلات مالی، مسئولیت‌های بچه‌دار شدن، محدودیت‌های دوران متأهلی نسبت به مجردی و… باعث می‌شود تا فرد تحت‌فشار قرار بگیرد و به همین دلیل در برخی از برهه‌های زندگی احساس پشیمانی کند، اما اگر فرد بتواند به‌موقع بر این احساسات غلبه کند، حس پشیمانی زیاد طولی نخواهد کشید.»

قدرتی طولانی شدن احساس پشیمانی از ازدواج را خطری برای سلامت فرد و رابطه می‌داند و می‌گوید: «طولانی شدن احساسات منفی و بی‌توجهی به کاهش یا مدیریت آن احساسات می‌توانند به‌سلامت فرد و سلامت رابطه و حتی سلامت روان طرف مقابل آسیب برساند؛ بنابراین، چنانچه این احساس فروکش نکرد یا ما اقدامی برای از بین بردن و مقابله با این احساس انجام ندادیم، اینجاست که باید احساس خطر کنیم و درصدد این باشیم که حتماً از کمک‌های تخصصی استفاده کنیم.»

پشیمانی از ازدواج اثرات مخربی بر روی فرد، رابطه و طرف مقابل می‌گذارد

قدرتی می‌گوید پشیمانی از ازدواج اثرات مخربی بر فرد می‌گذارد: «پشیمانی از ازدواج به‌مرورزمان این حس را در فرد ایجاد می‌کند که رابطه را ازدست‌داده است لذا این احساس می‌تواند باعث استرس، اضطراب، احساس غم و احساس خشم در فرد شود.»

این روانشناس درباره تأثیر احساس پشیمانی بر رابطه می‌گوید: «اگرچه بعد از ازدواج هرکدام از طرفین در تداوم رابطه مهم هستند، اما عامل سومی به اسم رابطه وجود دارد که به منظره یک موجود زنده بین دو نفر قرار دارد لذا طولانی شدن احساس پشیمانی باعث می‌شود تا فرد کار زیادی برای رابطه انجام ندهد و همین باعث می‌شود تا رابطه به‌مرورزمان از بین برود.»

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «پشیمانی یکی از طرفین باعث احساس سرخوردگی، احساس گناه و پایین آمدن اعتمادبه‌نفس طرف مقابل می‌شود، چون فرد خودش را در ایجاد این احساس پشیمانی مقصر می‌داند.»

قدرتی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «افراد در ازدواج معمولاً سعی می‌کنند به شناخت کافی از طرف مقابلشان دست یابند درحالی‌که قبل از هر چیزی ما باید خود، ویژگی‌ها، اهداف، نقاط قوت و ضعف، خواسته و انتظاراتمان را بشناسیم. درواقع، خودشناسی به ما کمک می‌کند که اگر انتظارات غیرواقع‌بینانه‌ای داریم در درجه اول آن‌ها را تعدیل کنیم.»

این استاد دانشگاه اهمیت به دوره آشنایی را یکی دیگر از راه‌های مقابله با پشیمانی دانست و افزود: «دوره آشنایی فرصتی برای شناخت ویژگی‌های طرف مقابل است. رعایت استاندارد‌های رابطه در دوره آشنایی به ما کمک می‌کند تا شناخت بیشتری از طرف مقابلمان به دست آوریم و ببینیم که آیا در کنار همدیگر می‌توانیم تفاوت‌ها را مدیریت کنیم و به این رابطه ادامه دهیم یا خیر؛ بنابراین، دقت لازم در دوره آشنایی کمک می‌کند تا ما در آینده دچار پشیمانی نشویم.»

قدرتی تأکید می‌کند: «لازم است زوجین برای ایجاد یک رابطه پایدار، تحت نظر یک متخصص قرار بگیرند، زیرا متخصص به ما کمک می‌کند تا نیاز‌های خود و طرف مقابلمان را بهتر بشناسیم.»

با این راهکار‌ها احساس پشیمانی را از خود دور کنید

قدرتی بابیان اینکه احساسات خاستگاه‌های متفاوتی دارند، می‌گوید: «افکار و رفتار، دوعاملی هستند که در بروز و شدت احساسات ما تأثیر دارند. به‌عنوان‌مثال، اگر شما در زمان غمگینی یک کار شادی‌بخش انجام دهید، می‌بینید که احساس غم در شما کاهش می‌یابد. در مورداحساس پشیمانی هم این‌گونه است. اگر ما در رابطه، با رفتار‌های متعهدانه به‌طرف مقابلمان نشان دهیم که برای او ارزش قائل هستیم، به‌مرورزمان می‌بینیم که احساس پشیمانی کاهش می‌یابد.»

این روانشناس توصیه می‌کند: «به‌جای آنکه دنبال رفتار‌هایی باشیم که نباید انجام دهیم باید به دنبال این باشیم که چه‌کار‌هایی انجام دهیم تا شدت پشیمانی کاهش یابد؛ مثل وقت گذاشتن برای رابطه، احساس ارزش دادن به‌طرف مقابل و متعهدانه رفتار کردن.»

قدرتی یکی دیگر از راهکار‌های کاهش احساس پشیمانی را رصد افکار خود می‌داند و می‌گوید: «گاهی افتادن در تله‌های فکری باعث می‌شود تا احساس پشیمانی افزایش یابد، لذا رصد افکار کمک می‌کند تا این تله‌ها را شناسایی و از خود دور کنیم. یکی از این تله‌ها، تله کمال‌گرایی است که باعث می‌شود تا ما فکر کنیم که با فرد بهتری می‌توانستیم ازدواج کنیم؛ این درحالی است که بهترین فرد و بهترین رابطه وجود ندارد و هر فردی که ما انتخاب می‌کنیم مجموعه‌ای از ویژگی‌های مثبت و منفی است لذا ما باید یاد بگیریم که چطور خودمان را با این ویژگی‌ها تطبیق دهیم.»

او ادامه می‌دهد: «یکی دیگر از تله‌هایی که ممکن است گرفتار آن شویم، تعمیم دهی افراطی است؛ مثلاً یک ویژگی منفی در طرف مقابلمان می‌بینیم و آن را به تمام ویژگی‌ها و موقعیت‌های دیگر نسبت می‌دهیم و همین باعث می‌شود تا به احساس پشیمانی خود دامن بزنیم.»