جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روزهای اخیر درباره پرونده هسته‌ای ایران گفت که خروج امریکا از برجام بدون داشتن جایگزین کار اشتباهی بود. به گفته او امریکا به دنبال راه‌حل دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران است. حالا این سوال مطرح می‌شود که آیا پنجره جدیدی پیش روی مذاکرات هسته‌ای ایران باز شده است؟
اقتصادسنج| جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روزهای اخیر درباره پرونده هسته‌ای ایران گفت که خروج امریکا از برجام بدون داشتن جایگزین کار اشتباهی بود. به گفته او امریکا به دنبال راه‌حل دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران است. حالا این سوال مطرح می‌شود که آیا پنجره جدیدی پیش روی مذاکرات هسته‌ای ایران باز شده است؟
مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روزهای اخیر درباره برجام اظهاراتی داشت که به ابهامات این پرونده افزود. حالا سه سناریو برای پرونده هسته‌ای ایران مطرح است. این گزارش سناریوهای احتمالی درباره برجام را بررسی می‌کند.
جیک سالیوان در روزهای اخیر گفت خروج از برجام بدون داشتن جایگزین کار اشتباهی بود. او همچنین گفت که واشنگتن به دنبال راه‌حل دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران و یک توافق طولانی‌مدت است. در حالی مشاور امنیت ملی کاخ سفید از راه‌حل دیپلماتیک می‌گوید که جو بایدن، رئیس جمهور امریکا بارها عنوان کرده که برجام در دستور کار او نیست.
سناریوی اول: توافق موقت
حالا این سوال مطرح می‌شود که آیا پنجره جدیدی پیش روی مذاکرات هسته‌ای ایران باز شده است؟ برای پاسخ به این سوال بد نیست به اظهارات طرفین پرونده در سال جاری بپردازیم. اوایل فروردین‌ماه بود که «اکسیوس» در گزارشی نوشت که امریکا با شرکای اروپایی و اسرائیلی خود درباره توافق موقت با ایران گفت‌وگو کرده است. به عبارتی یکی از سناریوی مطرح شده برای پرونده هسته‌ای ایران، توافق موقت است. اما ماجرای این توافق موقت چیست و آیا جدی‌ست؟
بر اساس این گزارش، دولت امریکا به دنبال توافقی با ایران بوده که در ازای برداشتن برخی از تحریم‌ها، بخشی از برنامه هسته‌ای ایران متوقف شود. البته همان زمان المانیتور به نقل از یک مقام ایرانی که خواست نامش فاش نشود، نوشت که ایران هیچ توافق موقتی را نمی‌پذیرد.
پس از گزارش اکسیوس، رسانه‌ها از دیدار علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران با مقامات وزارتخانه‌های خارجه تروئیکای اروپایی خبر دادند.
باقری کنی درباره این دیدار در توییتی نوشت: «با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی در اسلو نشستی داشتیم. طیفی از موضوعات مورد علاقه و نگرانی متقابل را مورد بحث قرار دادیم. هیچ فرصتی را برای روشن کردن دیدگاه‌های‌مان و هشدار نسبت به برخی سوءمحاسبه‌ها از دست نمی‌دهیم. در پیشبرد منافع ملی خود، از جمله از طریق دیپلماسی مصمم هستیم.»
سناریوی دوم: افزایش تحریم‌ها
مجموع اظهارات طرفین پس از گزارش اکسیوس نشان از این می‌داد که خبری از توافق موقت بین طرفین برجام نیست. حالا این سوال مطرح می‌شود که منظور جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید از راه‌حل دیپلماتیک چه بود؟
از آن‌جایی که گزینه توافق موقت مذاکرات هسته‌ای برداشتن بخشی از تحریم‌ها به تکذیب طرفین رسید، گزینه دیگر، یعنی افزایش تحریم‌ها به عنوان ابزار بازدارنده و فشار مطرح می‌شود.
روز گذشته رویترز در گزارشی از هشدار غرب به ایران برای تشدید تحریم‌ها نوشت. بر اساس این گزارش، بریتانیا، فرانسه و آلمان به تهران هشدار داده‌اند که اگر جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم را به سطح لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای برساند، تحریم‌های سازمان ملل را برمی‌گردانند.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه درباره این هشدار و برگشت تحریم‌ها نیز گفت: «چنانچه طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود، به صورت واضح می‌دانند که واکنش ایران به این موضوع چه خواهد بود و این پیام به نظرم به اندازه کافی گویاست.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین گفت: «ایران با رعایت خطوط قرمز خود، آماده جمع‌بندی مذاکرات است، البته همان طور که قبلا نیز آقای وزیر امور خارجه اشاره کرده‌اند، مسیر مذاکره برای همیشه باز نخواهد بود.»
در کنار واکنش کنعانی، نیز می‌توان به بخش دیگری از گزارش رویترز اشاره کرد که به نقل از یک مقام ایران نوشته: «اگر طرف‌های دیگر به هر بهانه‌ای بخواهند دست به چنین کاری بزنند و تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران فعال کنند، تمام عواقب و مسئولیت‌های آن متوجه خودشان خواهد بود.»
در ادامه این گزارش آمده که واکنش ایران می‌تواند خروج از NPT یا همان معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا سرعت بخشیدن به فعالیت هسته‌ای را در پیش بگیرد.
سناریوی سوم: توافق طولانی‌مدت
اما به جز توافق موقت و افزایش تحریم‌ها، چه سناریوی دیگری مطرح است؟ اظهارات جیک سالیوان، مشاور امنیت کاخ سفید درباره توافق طولانی‌مدت به پرونده هسته‌ای ایران افزود. آیا غرب درصدد باز کرده پرونده دیگری برای توافق در برنامه هسته‌ای ایران است؟
با وجود توافق برجام در سال 94 و خروج امریکا از این توافق در سال 97، مشخص نیست که منظور مشاور امنیت کاخ سفید از توافق طولانی‌مدت چیست. پرداختن به این سناریو نیاز به ارائه جزئیات بیشتر از سوی طرفین درگیر در پرونده است. پیش از این امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه درباره مذاکرات هسته‌ای گفته بود که مسیر دیپلماسی برای این موضوع همچنان باز است و تبادل پیام ادامه دارد اما مسیر مذاکره همیشه باز نیست.
گفتنی است نگرانی غرب برای دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای زمانی بیشتر شد که صحبت از غنی‌سازی 84 درصدی اورانیوم در ایران شد. سال گذاشته بلومبرگ در گزارشی از دستیابی ایران به غنی‌سازی 84 درصد ایران نوشت.
پس از آن نیز رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بررسی این موضوع به ایران سفر کرد. سفری دو روزه که برخی از کارشناسان بر این باور بودند گزارش منفی او می‌توانست به فعال شدن مکانیسم ماشه برسد. پس از آن مقام‌های ایرانی عنوان کردند که ایران قصدی برای غنی‌سازی 84 درصدی ندارد. پس از آن ایران و آژانس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی یک بیانیه از موافقت‌نامه جامع پادمانی خبر دادند.
