اقتصادسنج | این روز ها رژيم صهیونیستی با حملات وحشیانه خود به بمباران خانه‌های مسکونی، مراکز درمانی و زیربنایی غزه و قتل عام مردم و کودکان مظلوم فلسطین شدت بخشیده  است. در این میان رژيم صهیونیستی از متروی زیر زمینی حماس یا همان تونل های رازآلود حماس احساس وحشت کرده است. تونل هایی که ساختاری پیچیده و شبکه ای غیرقابل تشخیص برای اسرائیلی ها دارند.

در این مطلب، اقتصادسنج، به ابعاد و زوایای پیدا و پنهان این تونل های می پردازد.

کارشناسان می‌گویند، همانطور که اسرائیل درباره حمله زمینی قریب‌الوقوع به غزه هشدار می‌دهد، یکی از چالش‌هایی که در انتظار تهاجم زمینی احتمالی است، سیستم تونل زیرزمینی گسترده‌ای است که برای پنهان کردن و پوشاندن نظامیان حماس و اجرای حملات غافلگیرکننده طراحی شده است.

اساسا رژیم صهیونیستی یکی از اهداف اصلی جنگ علیه غزه را کشف و انهدام این تونل ها قرار داده است. گویا این تونل به کابوس اسرائیلی‌ها تبدیل شده است. به همین دلیل هر وقت سخن از آتش بس شده، ارتش اسراییل اعلام کرده که حتی در صورت پذیرفتن هر نوع آتش بس عملیات کشف و انهدام تونل های زیر زمینی مقاومت را ادامه خواهد داد.

اما معماری این تونل آنچنان پیچده و مبهم است که در این مورد یکی از فرماندهان سابق یگان رزمی مهندسی اسرائیل می‌گوید: نقشه های عملیاتی حماس شگفت زده ام کرده است. تونل ها تبدیل به یک چالش شده اند، پس از سالها تحقیق، همچنان راه حل های علمی برای کشف و نابودی این سیستم باستانی از راه دور وجود ندارد. این هزارتوی زیرزمینی از زیر ساختمان ها می گذرد و ما قادر به دیدن آنها از آسمان نیستیم و مجبوریم خانه به خانه را تفتیش کنیم.

بومن گفت که برخی از بخش های سیستم تونل برای برق و ارتباطات سیم کشی شده اند و بسیاری از معابر به اندازه کافی عریض هستند تا به راحتی مقادیر قابل توجهی از تجهیزات، مهمات و نیرو را جابجا کنند. بر اساس مقاله‌ای در سال ۲۰۱۶ در مجله ژئوپلیتیک، ارتفاع متوسط ​​تونل حدود ۶.۵ فوت و عرض آن کمی بیشتر از یک فوت است.

ساخت تونل های حماس از چه سالی آغاز شد؟

حماس ساخت تونل های تهاجمی به سمت اسرائیل را از سال ۲۰۰۱ میلادی آغاز کرده و تا سال ۲۰۰۸ میلادی نیز شبکه ای از پناهگاه های بتنی را برای مرتبط کردن تونل ها در نوار غزه ساخته است تا از طریق آنها فرماندهی حماس تحت حفاظت قرار گیرد و حمله به یگان های اسرائیل آسان شود.

غزه از سال ۲۰۰۷ در محاصره زمینی، دریایی و هوایی رژیم صهیونیستی و همچنین محاصره زمینی مصر بوده است و گفته می‌شود که ماشین‌های بزرگ برای ساخت این تونل‌های عمیق زیرزمینی را ندارد. کارشناسان می‌گویند که حفاران با استفاده از ابزار ابتدایی احتمالا برای ایجاد این شبکه تونل زدند؛ این شبکه سیم کشی برق دارد و با بتن تقویت شده است.

طول و ارتفاع تونل ها چقدر است؟

مصر و اسرائیل پس از کنترل حماس در سال 2007، محاصره گسترده‌ای را بر این منطقه تحمیل کردند و شبکه زیرزمینی راه‌های قاچاق و حمل‌ونقل را بیش از پیش مهم کرد. هنوز دقیقاً مشخص نیست که تونل‌ها چقدر گسترده هستند، اما کارشناسان می‌گویند که آنها در مقیاس بزرگتر شده‌اند و در دو دهه گذشته، با تجهیز به برق و روشنایی پیچیده تر شده اند.

پیچیدگی در دو دهه گذشته، با تجهیز برخی از آنها به برق، روشنایی و ریل‌های راه‌آهن. آنها احتمالاً بخش‌های بزرگی از نوار را در بر می‌گیرند و در برخی مکان‌ها به بیش از ۱۰۰ فوت زیر سطح می‌رسند و به ده‌ها نقطه دسترسی پنهان ختم می‌شوند. یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه، در سال 2021 ادعا کرد که این گروه شبه نظامی حدود 310 مایل تونل در غزه دارد.

فلسطینیان برای حفر تونل این گذرگاه های زیر زمینی را در عمق ۲۵ تا ۳۰ متری زیر نوارغزه حفر می کنند، هر گذرگاهی بیش از یک منفذ خروجی یا ورودی دارد که طول هر تونل هم بین ۳ تا ۴ کیلومتر امتداد دارد. ارتفاع این تونل ها هم در حدود ۱۷۰ سانتیمتر است عرض آن هم در حدود ۷۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود. دیوارهای این تونل ها بتنی و سقف آن از بتن آرمه است. در طول این شبکه های تونلی شبکه برق و شبکه تلفن در نظر گرفته شده است.

استراتژی اسرائیل برای برداشتن تونل ها

همانطور که تونل ها پیچیده تر شده اند، استراتژی اسرائیل برای مهار آنها نیز پیچیده تر شده است.

علاوه بر انجام عملیات‌های زمینی و هوایی متعدد برای فروریختن تونل‌ها یا مهر و موم کردن نقاط دسترسی طی سال‌ها، اسرائیل یک مانع ضد تونل زیرزمینی مجهز به حسگر در زیر حصاری ساخت که سراسر مرز خود با غزه را در بر می‌گیرد.

به گفته شرکت رند، در طول جنگ 2014، اسرائیل یک حمله زمینی به غزه را برای از بین بردن بخش‌هایی از سیستم تونل آغاز کرد، اما با چالش‌هایی در شناسایی، جنگیدن و تخریب آنها مواجه شد.

اسرائیل با درس گرفتن از آن جنگ و عملیات 2018 خود علیه حزب الله، آموزش جنگ تونلی را برای سربازان خود افزایش داده است.  همچنین فناوری‌های جدیدی را برای شناسایی و فروریختن تونل‌ها و همچنین سکوهای روباتیک برای نقشه‌برداری و مبارزه در محیط‌های زیرزمینی توسعه داده است.

تلاش‌های اسرائیل برای از بین بردن تونل‌ها از طریق هوا، از جمله با بمب‌های عظیم «بنکر باستر»، اغلب منجر به تلفات غیرنظامیان شده است.

جایی که تونل ها از آنجا آمده اند

حداقل از اوایل دهه 1980، پس از تقسیم شهر رفح توسط مرز جدیدی که در معاهده صلح 1979 بین مصر و اسرائیل به رسمیت شناخته شده بود، از تونل ها در غزه استفاده می شد.

تنها با داشتن یک گذرگاه در امتداد مرز تقویت‌شده جدید، خانواده‌ها در رفح از هم جدا شدند و اقتصاد شهر به شدت دچار آسیب شد؛ بنابراین باعث ساخت تونل‌های زیرزمینی شد که اعضای خانواده می‌توانستند از طریق آن ارتباط برقرار کنند و مردم می‌توانستند کالاها را جابجا کنند.

استفاده از این تونل ها توسط مبارزان در جریان انتفاضه اول فلسطین که در سال 1987 آغاز شد، آشکار شد.