جهان در ۲۰۲۳ با حداقل ۸ تحول در حوزه اقتصاد، سلامت و گردشگری روبهرو میشود. رکود خرید ناشی از تورم و ادامه سیاست افزایش نرخ بهره در غرب، شاهبیت اقتصاد۲۰۲۳ خواهد بود؛ اما شاید مهمتر از معادلات اقتصادی، چشمانداز کرونایی جهان باشد که چین در آن نقش دارد. در حوزه تجارت الکترونیکی و خردهفروشی نیز «کلیک کن و تحویل بگیر» در کشورهای ثروتمند فراگیر میشود.
اقتصادسنج؛ سال ۲۰۲۲ با فراز و نشیبهای فراوان به پایان رسید: سالی که در آن، جنگی در اروپا سر گرفت، میلیونها اوکراینی از کشور خود گریختند، زنجیرههای تامین جهانی مختل شدند، شرکتهای بزرگ تکنولوژی، هزاران کارمند خود را اخراج کردند، بحران آب و هوایی باعث سیل، موج گرمای بیسابقه، توفانها و آتشسوزیهایی در اقصی نقاط جهان شد، ملکه الیزابت دوم درگذشت، لیز تراس، نخست وزیر بریتانیا پس از چند هفته، استعفا کرد و کوتاه ترین دولت بریتانیا را به نام خود رقم زد، ریشی سوناک جای او را گرفت، انتخابات میان دوره آمریکا برگزار شد، نرخ تورم در بسیاری از کشورها سر به فلک کشید و دورنمای اقتصاد جهان را در هالهای از ابهام فرو برد.
به بهانه آغاز سال ۲۰۲۳، نشریه اکونومیست، ترندهای حوزه کسب و کار و صنایع را به تفکیک بررسی کرده. در جهانی که به سرعت در حال تغییر و تحول است، آگاهی از این ترندها به شرکتها در اقصی نقاط جهان کمک میکند که برای مقابله با بحرانهای غیرمنتظره، آمادگی بیشتری داشته باشند.
هشت ترند حوزه کسب و کار در سال ۲۰۲۳
۱. فدرال رزرو آمریکا و سایر بانکهای غربی برای مقابله بیشتر با تورم، نرخ بهره را بالا میبرند اما چین، کماکان سیاستهای پولی انبساطی را پیش خواهد برد.
۲. بحران تورم به خریداران و خردهفروشان آسیب وارد خواهد کرد. حتی رشد تجارت الکترونیکی روند کندتری خواهد داشت.
۳. کرونا جانهای بیشتری را خواهد گرفت. چین سیاست سختگیرانه کووید-صفر را تعدیل خواهد کرد، ریسک افزایش شمار مبتلایان بالا خواهد رفت.
۴. تقاضای جهانی نفت تا ۵/ ۱درصد افزایش خواهد یافت و به میزان پیش از کرونا خواهد رسید.
۵. ریسک رکود اقتصادی و افزایش نرخ بهره، مانع از افزایش خرید محصولات تکنولوژی نخواهد شد.
فروش دستگاهها امیدوارکننده نیست اما بازار هوش مصنوعی تا ۵۰۰ میلیارد دلار گسترش خواهد یافت.
۶. شرکتهای استریمینگ همزمان با تلاش برای جذب مشترکان جدید و کنار زدن رقبا، سرمایههای بیشتری را به حوزه محتوا سرازیر خواهند کرد. این رقم در مورد نتفلیکس، ۱۷ میلیارد دلار است.
۷. فروش جهانی خودروهای صفر تنها یک درصد افزایش خواهد یافت اما فروش خودروهای برقی تا ۲۵درصد رشد خواهد داشت.
۸. همزمان با افزایش ۳۰ درصدی سفرهای خارجی، سفرهای هوایی به سودآوری خواهند رسید. اما میزان آن هنوز هم کمتر از دوران پیش از کروناست. بسیاری از آنها کارمندانی بودند که به سفرهای کاری میرفتند اما حالا دورکاری را انتخاب کردهاند.
محیط کسب و کار
جنگ اوکراین و پاندمی کرونا کماکان ادامه خواهند داشت. افزایش بهای کالاها به نفع تولیدکنندگان خواهد بود اما بحران نا امنی غذایی را تشدید خواهد کرد و به بسیاری از اقتصادها ضربه خواهد زد.
گرچه رشد تولید ناخالص داخلی به ۶/ ۱درصد کاهش خواهد یافت، افزایش نرخ تورم، بسیاری از بانکهای مرکزی را به افزایش بیشتر نرخ بهره وادار خواهد کرد.
اما چین کماکان این نرخها را پایین نگه خواهد داشت و سیاستهای کووید صفر را کاهش خواهد داد. این به افزایش تجارت جهانی منجر خواهد شد.
صنعت خودرو
فروش خودروهای صفر تا یک درصد افزایش خواهد یافت اما همچنان ۱۴درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ خواهد بود. فروش خودروهای تجاری که از کرونا آسیب کمتری دیده بودند، کاهش خواهد یافت.
انسداد زنجیره تامین ادامه خواهد یافت اما کمبود قطعات فروکش خواهد کرد. کمبود انرژی و افزایش بهای سوخت، بیشترین آسیب را به اروپا وارد خواهند کرد.
همزمان با تاثیر تورم بر درآمد و پسانداز مصرفکنندگان، خودروسازان سعی خواهند کرد افزایش قیمتها را بر دوش مشتریان بیندازند. سودها کاهش خواهند یافت. حتی فروش خودروهای برقی با آن شیب تند همیشگی افزایش نخواهد یافت. فروش جهانی که در سال ۲۰۲۱ دو برابر شده بود، تا ۲۵درصد افزایش خواهد یافت که این میزان، ۲۰درصد کل بازار خودروهای صفر است.
بیش از نیمی از این افزایش، در دستان چین خواهد بود. علاوه بر عقبنشینی از لغو معافیتهای مالیاتی از ترس کاهش تقاضا، این کشور قرار است سختگیرانهترین استانداردهای کاهش انتشار کربن توسط ماشینهای دارای سوختهای فسیلی در دنیا را اعمال کند.
سرگرمی
همزمان با کاهش ترس از کرونا، بسیاری از فیلمبازها بهجای لم دادن روی مبل خانه و تماشای فیلم، به سینماها خواهند
رفت. درآمد باکس آفیس در سال ۲۰۲۳ از درآمد سال ۲۰۱۹ نیز فراتر خواهد رفت. از سوی دیگر، به دلیل افزایش حق اشتراک، شرکتهای استریمینگ بسیاری از مشترکان خود را از دست خواهند داد اما در عین حال، ناچار به تولید محتوایی هستند که مخاطب را پای تلویزیون میخکوب کند. نتفلیکس که بزرگترین شرکت استریمینگ دنیاست، ۱۷میلیارد دلار را صرف محتوا خواهد کرد اما همزمان سعی میکند از هر مشترک، پول بیشتری بگیرد.
انبوه پولی که این شرکتها به دست آوردهاند، کمک میکند در حوزه خبر از بنگاههای خبری سنتی پیشی بگیرند و عرصه را بر آنها تنگ کنند.
خدمات مالی
روند کند اقتصاد، ثبات مالی را در سال۲۰۲۳ به چالش خواهد کشید. با توجه به ذخایر بالای بانکها و استانداردهای سختگیرانهتر در رابطه با ریسک، احتمال بحرانی در مقیاس سال ۲۰۰۸، بعید است.
تحریمهای گسترده مالی علیه روسیه، اختلالات و خسارات بیشتری را به شرکتهای مالی تحمیل خواهند کرد.
در سریلانکا و احتمالا بسیاری از بازارهای نوظهور، مثل مغولستان و پاکستان و مصر و تونس، بدهیهای دولتی قطعا رخ خواهند داد. بازارهای سهام، استانداردهای خود را سختتر خواهند کرد. آمریکا اوراق بهادار شرکتهایی که قوانین حسابرسی را نقض میکنند از لیست بورس حذف خواهد کرد (بسیاری از این شرکتها چینیاند).
این به نفع شانگهای و هنگکنگ خواهد بود. چین با خطراتی، مخصوصا در حوزه املاک و مستغلات، مواجه خواهد شد. شرکت «اورگرند» که غول ساختوساز چین است، تا سپتامبر ۲۰۲۳ وقت دارد که بدهی خود را پرداخت کند. در غیراین صورت از لیست بورس خارج خواهد شد.
شرکتهای مالی در اقصی نقاط جهان به کانالهای آنلاین و موبایل روی خواهند آورد و با شرکتهای فینتک، رقابت و همکاری خواهند کرد.
پرداختهای فرامرزی، رواج بیشتری خواهند یافت. علتش، گسترش رمزارزها و اخراج روسیه از شبکه انتقال پول سوئیفت (SWIFT) است.
غذا و کشاورزی
به دلیل جنگ اوکراین و تغییرات آب و هوایی، احتمال کمبود غذا در سال ۲۰۲۳ وجود دارد. سازمان ملل پیشبینی کرده که ۱۹ میلیون نفر دیگر دچار سوء تغذیه خواهند شد. تعداد گرسنگان در سراسر جهان، حدود ۸۳۰ میلیون نفر خواهد بود.
برداشت محصول در بسیاری از نقاط کمتر خواهد بود. به دلیل کمبود کود صادراتی از روسیه، افزایش بهای انرژی و پیامدهای خشکسالی سال ۲۰۲۲، کاشت جهانی آسیب خواهد دید.
تولید گندم و ذرت کاهش خواهد یافت اما برنج افزایش خواهد داشت. صادرات غلات از اوکراین به آرامی صورت خواهد گرفت، چرا که این کشور در محاصره است. مصر از این قضیه آسیب خواهد دید. اما با این وجود، بهدلیل کاهش تقاضا، قیمتهای سر به فلک کشیده مواد خوراکی به مرور کاهش خواهند یافت.
مصرفکنندگان برای آنکه مخارج خود را کنترل کنند، ذائقه خود را تغییر داده و از گندم به ارزن، یا از روغن آفتابگردان به سایر روغنهای گیاهی روی خواهند آورد.
بهدلیل ریسک تامین و کمبود مواد خوراکی، بعضی از کشورها ممکن است محدودیتهایی برای صادرات غذا اعمال کنند. این باعث افزایش بیشتر قیمتها خواهد شد.
خدمات درمانی
در سال ۲۰۲۳، کرونا میلیونها نفر دیگر را مبتلا خواهد کرد اما با توجه به عدمپیدایش سویههای خطرناک جدید، آمار مرگ و میرها باید کاهش یابد. چین ممکن است سیاستهای کووید-صفر خود را تعدیل کند. در نتیجه، ریسک موارد ابتلا افزایش خواهد یافت. برای جلوگیری از این اتفاق، ممکن است واکسیناسیون را افزایش دهند. محققان انگلیسی و آمریکایی، واکسنهای «تمامسویهای» را تست خواهند کرد.
واکسنهای مالاریا و آبله میمون، بیش از پیش مورد توجه قرار خواهند گرفت.
با توجه به کاهش مرگ و میرهای کرونا، سازمان ملل معتقد است که میانگین طول عمر فرد در بدو تولد در سال ۲۰۲۳، احیا شود. لازم به ذکر است که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱، این میانگین حدود ۸/ ۱ سال کاهش یافته بود. همزمان با شرایط نامساعد اقتصادی و افزایش هزینهها، دولتها برای تامین مالی سیستمهای خدمات درمانی با مشکل مواجه خواهند شد.
فروش دارو و هزینه برای خدمات درمانی هر فرد، بر اساس «دلار اسمی»، ۵ درصد افزایش خواهد یافت اما در واقع به دلیل هجوم تورم، کاهش خواهد داشت (دلار اسمی به دلاری اطلاق میشود که با تورم تنظیم نشده اما دلار واقعی، دلاریست که با تورم تنظیم شده).
کشورها از هند تا نیجریه، خدمات درمانی جهانی را گسترش خواهند داد. فنلاند، اصلاحات گستردهای اعمال خواهد کرد.
از آنجا که اختراع دارو، تاریخ انقضا دارد و پس از ۲۰ سال، ممکن است شرکت داروسازی، بخش اعظمی از درآمد خود را به دلیل گرایش مشتری به داروهای جایگزین، از دست بدهد، شرکتهای داروسازی برای مدیریت انقضا و رقابت کلی، اقدام به تملک سایر شرکتها خواهند کرد.
IT
ریسک رکود و افزایش نرخ بهره، مانع از خرید محصولات و خدمات IT در سال ۲۰۲۳ نخواهند شد. شرکتها کماکان از تکنولوژی به عنوان ابزاری برای پیشبینی تقاضای مشتریان، ردیابی منابع و حفاظت از دادهها استفاده خواهند کرد.
گارتنر پیشبینی میکند که هزینه برای تکنولوژی در قیاس با سال قبل، ۶درصد افزایش یابد که این ناشی از نیاز شرکتها به نرمافزارها و خدمات IT است. اما فروش دستگاههای تکنولوژی، اعم از موبایلها و لپتاپها نا امیدکننده خواهد بود چون مشتریان به دلیل قیمتهای بالا، خرید این اقلام را به آینده موکول میکنند. از سوی دیگر، همزمان با تلاش شرکتها برای مدیریت دستمزدها و معضلات تامین، اتوماسیون با سرعت بیشتری گسترش خواهد یافت. ارزش بازار هوش مصنوعی به ۵۰۰میلیارد دلار خواهد رسید.
رایانش ابری نیز رشد خواهد کرد که روشی است برای حمایت از دورکاری و گرایش شرکتها به جمعآوری و آنالیز اتوماتیک حجم بالایی از دادهها. گارتنر تخمین میزند که خرید خدمات ابری از غولهایی مثل آمازون و مایکروسافت به حدود ۶۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. همه اینها شرکتها را تشویق به راهاندازی شبکههای خصوصی موبایل خواهد کرد تا ارتباط میان کارکنان و امنیت را ارتقا دهند. هزینهها برای این حوزه به ۱۲ میلیارد دلار خواهد رسید و بیشتر در شرکتهای تولید، معدن و انرژی خواهد بود. اما دیجیتالسازی، ریسکهای امنیت سایبری و نزاعهای ژئوپلیتیکی را افزایش خواهد داد.
خردهفروشی
بحران هزینههای زندگی به خریداران و همچنین خردهفروشان آسیب وارد خواهد کرد. حتی رشد تجارت الکترونیکی روند کندتری خواهد گرفت، بهخصوص در غرب که مشتریان محتاط و مقتصد و نرخ بهره بالا، مانعی برای برنامههای گسترش خردهفروشان شدهاند.
در چین که بزرگترین بازار خرید آنلاین است، بحران اقتصادی، مانع از رشد خواهد شد. غولهای خردهفروشی چینی، علیبابا و پیندودو، هراز گاهی قیمتها را پایین خواهند آورد تا مشتریان غربی را وسوسه کنند. در آسیای جنوبی و آمریکای لاتین، همزمان با دیجیتالی شدن مغازههای کوچک و خانوادگی، تجارت الکترونیکی گسترش خواهد یافت. انتظار میرود که سه کشور در حال توسعه کلمبیا، نیجریه و آفریقای جنوبی، از جمله پنج بازاری باشند که آمازون قصد دارد در ۲۰۲۳ به آنها ورود کند. گسترش خردهفروشی آنلاین، روندی آرام خواهد داشت و تنها ۱۴درصد خردهفروشی جهانی را تشکیل خواهد داد که این، کمی بالاتر از رقم سال ۲۰۲۲ است.
دنیاهای مجازی و واقعی، بیش از پیش در هم ادغام خواهند شد. در کشورهای ثروتمندتر، روش «کلیک کن و تحویل بگیر»، به روش مورد علاقه مشتریان تبدیل خواهد شد (در این روش، فرد سفارش را آنلاین ثبت میکند و سپس به فروشگاه رفته و اجناس را در پارکینگ فروشگاه تحویل میگیرد).
این روش برای بریتانیا، حدود ۹/ ۱۱ میلیارد پوند درآمد ایجاد خواهد کرد که سه برابر سال ۲۰۱۳ خواهد بود.
خردهفروشان، از طریق اتوماسیون انبارها و سایر عملیاتهای بکاند(Back-End)، هزینههای مربوط به نیروی کار را کاهش خواهند داد. در یکی از قطبهای توزیع، شرکت «مایر استرالیا» ۲۰۰ روبات راهاندازی خواهد کرد که از هر ۱۰ سفارش آنلاین شرکت، توانایی رسیدگی به هفت مورد را دارند. برندهای لوکس و فشن، متاورس را تجربه و آزمایش خواهند کرد. هدف، جذب نسل Z است که پس از سال ۱۹۹۷ بهدنیا آمدهاند و در حال حاضر، نوجوانند.
سفر و گردشگری
صنعت هوانوردی که دیگر زمینگیر نیست، در سال ۲۰۲۳ باید به سودآوری برسد چراکه سفرهای خارجی توریستی تا ۳۰ درصد افزایش مییابد (۶/ ۱میلیارد) اما توریسم جهانی به حد نرمال نخواهد رسید و کماکان کمتر از دوران پیش از کرونا خواهد بود (۸/ ۱ میلیارد). دلیلش، افزایش هزینههای زندگی و سیاستکووید- صفر چین است.
هزینههای گردشگری به همان مقداری خواهد رسید که در سال ۲۰۱۹ بود اما دلیلش، افزایش سفرها نیست بلکه هزینه بالای انرژی، نیروهای کار و غذاست.
کرونا باعث کمبود نیروی بیشتر بهویژه در آمریکا و اروپا خواهد شد و به دلیل ادامه دورکاری و جلسات آنلاین، سفرهای کاری کماکان کم خواهند بود.