اقتصادسنج؛ هوش مالی چیست و چه افرادی معمولا شم اقتصادی بالایی دارند؟ چطور شم اقتصادی‌مان را ارتقا دهیم؟ این مطلب راهنمای شما در آموزش هوش مالی است.

اگر نگاهی به زندگی برخی از افراد پولدار و مشهور بیندازید، می‌بینید که بسیاری از آن‌ها درگذشته سطح زندگی پایینی داشتند. پولدار شدن این افراد به خاطر ارث پدری‌شان نبوده، بلکه فکر و استعدادشان آن‌ها را به این جایگاه رسانده است. این همان چیزی است که هوش مالی بر آن تاکید دارد. در واقع، منظور از آن تفکری است که راه‌های رسیدن به پول و کسب درآمد را تقویت می‌کند. در این مطلب بیشتر در مورد هوش مالی مطالعه می‌کنید.

تعریف هوش مالی

برای هوش مالی یا Financial IQ نمی‌توان تعریف مشخص و واحدی در نظر گرفت، اما می‌توان این گونه بیان کرد که شیوه‌های کسب درآمد در زمان اندک را هو‌ش مالی می‌گویند. به بیان دیگر، دانش، اطلاعات و توانایی‌های هر فرد در کسب درآمد، حل مسائل اقتصادی و مدیریت بحران‌های مالی را به اصطلاح شَم اقتصادی یا هوش مالی یا هوش اقتصادی می‌گویند.

رابرت کیوساکی، سرمایه‌گذار بزرگ و میلیاردر خودساخته، در کتاب هوش مالی خود را افزایش دهید این‌چنین می‌نویسد: «این املاک، سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کسب و کار یا پول نیست که فرد را ثروتمندتر می‌کند. این اطلاعات، دانش، خرد و فوت و فن کار یعنی هو‌ش مالی است که موجب می‌شود فرد ثروتمندتر شود».

کیوساکی معتقد است که پول به تنهایی مشکلات مالی را حل نمی‌کند و به همین علت است که پول دادن به فقرا، مشکل مالی آن‌ها را برطرف نمی‌کند. در بسیاری از موارد، پول دادن به آن‌ها فقط مشکل آن‌ها را طولانی‌تر می‌کند و تعداد فقرا را افزایش می‌دهد. در واقع این هوش مالی است که مشکلات مالی را حل می‌کند. به بیان ساده‌تر، هوش مالی، آن بخش از هوش کلی ما است که از آن برای حل کردن مشکلات مالی استفاده می‌کنیم.

تفاوت بین هوش مالی و ضریب هوش ما‌لی چیست؟

هوش ما‌لی آن بخش از هوش ذهنی است که از آن برای حل مشکلات مالی استفاده می‌کنیم. ضریب هوش مالی ما، مقدار آن هوش است. ما با آن، هوش مالی خود را اندازه‌گیری می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر من 10 میلیون تومان به دست بیاورم و 20 درصد مالیات پرداخت کنم، هوش ما‌لی بالاتری نسبت به کسی دارم که 10 میلیون تومان به دست می‌آورد و ۵۰ درصد مالیات می‌پردازد.

انواع ضریب هوش مالی

به طور کلی ۵ ضریب هوش ما‌لی وجود دارد:

ضریب هوش مالی شماره ۱: بیشتر پول در آوردن

ما اکثرا به اندازه کافی هوش ما‌لی داریم تا پول در بیاوریم. هر چه پول بیشتری در بیاوریم ضریب هوش ما‌‌لی شماره ۱ ما بالاتر است. به عبارت دیگر، ضریب هوش مالی شماره 1 کسی که سالی 200 میلیون تومان پول در می‌آورد بیشتر از کسی است که سالی ۸۰ میلیون تومان در می‌آورد.

ضریب هوش ما‌لی شماره ۲: محافظت از پول خود

یک حقیقت ساده این است که دنیا منتظر است تا پول‌تان را از شما بگیرد. اما این‌طور نیست که همه کسانی که پول‌تان را می‌گیرند کلاهبردار و مجرم هستند. یکی از بزرگ‌ترین شکارچیان مالی پول‌هایمان مالیات است. دولت‌ها به طور قانونی پول ما را می‌گیرند.

اگر ضریب هوش ما‌لی شماره ۲ کسی پایین باشد او مالیات بیشتری پرداخت می‌کند. یک مثال درباره درباره ضریب هوش ما‌لی شماره ۲ این است که یک نفر ۲۰ درصد مالیات پرداخت کند اما یک نفر دیگر ۳۵ درصد پرداخت کند. کسی که مالیات کمتری پرداخت می‌کند ضریب هو‌ش ما‌‌لی بالاتری دارد.

ضریب هوش مالی شماره ۳: بودجه‌بندی پول خود

بودجه‌بندی پول مستلزم هوش مالی بالایی است. بسیاری از مردم، پول را مثل فقرا بودجه‌بندی می‌کنند نه مثل ثروتمندان. بسیاری از مردم پول زیادی را به دست می‌آورند اما نمی‌توانند پول زیادی را نگه دارند، که علت آن ضعف بودجه‌بندی است. مثلا کسی که سالی ۲۰۰ میلیون به دست می‌آورد و تمام آن را خرج می‌کند ضریب هوش ما‌لی شماره ۳ پایین‌تری نسبت به کسی دارد که سالی ۱۲۰ میلیون تومان به دست می‌آورد و با ۱۰۰ میلیون آن خوب زندگی می‌کند و ۲۰ میلیون تومان هم پس‌انداز می‌کند. این که بتوانید صرف نظر از درآمد خود، خوب زندگی کنید و سرمایه‌گذاری هم کنید مستلزم میزان زیادی هوش ما‌لی است. داشتن پول اضافی چیزی است که باید برای آن فعالانه بودجه‌بندی کرد.

ضریب هوش مالی شماره ۴: ایجاد اهرم برای پول خود

پس از این که فرد، مازاد پولش را بودجه‌بندی می‌کند چالش مالی بعدی که با آن مواجه است این است که برای مازاد پولش اهرم ایجاد کند. اکثر مردم پول اضافی خود را در بانک پس‌انداز می‌کنند. امروزه با وجود موقعیت‌های مناسب‌تر، این کار عاقلانه به نظر نمی‌رسد.

اگر آدم صادقی باشید باید قبول کنید که سرمایه‌گذاری در بانک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیاز به هوش مالی زیادی ندارند. چون هر فردی با هر سطح سواد و اطلاعاتی می‌تواند این کار را انجام بدهد. در واقع، به همین علت است که بازده این دو موقعیت سرمایه‌گذاری همیشه پایین است.

ضریب هوش مالی شماره 4 با بازده سرمایه‌گذاری اندازه‌گیری می‌شود. برای مثال، کسی که از سرمایه‌گذاری خودش 50 درصد سود به دست می‌آورد ضریب هوش ما‌لی شماره ۴ بالاتری نسبت به کسی دارد که ۵ درصد سود به دست می‌آورد.

ضریب هوش ما‌لی شماره ۵: ارتقا اطلاعات مالی

این سخن بسیار خردمندانه است: «قبل از دویدن باید راه رفتن را آموخت». این امر برای هوش مالی هم صدق می‌کند. قبل از این که مردم یاد بگیرند چگونه بازده‌های استثنائی از پول خود به دست بیاورند (ایجاد اهرم برای پول خود) باید راه رفتن را بیاموزند؛ یعنی باید اصول و مقدمات هوش ما‌لی را بیاموزند.

یکی از دلایلی که بسیاری از مردم با ضریب هوش مالی شماره 4 دست و پنجه نرم می‌کنند این است که آن‌ها آموخته‌اند پول خود را به کارشناسان مالی مانند بانکداران و یا مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری بدهند. ایراد دادن پول خود به کارشناسان مالی این است که شما موفق به یادگیری نمی‌شوید، هوش ما‌لی خود را افزایش نمی‌دهید و خودتان کارشناس مالی نمی‌شوید. اگر یک نفر دیگر پول شما را مدیریت کند و مشکلات مالی‌تان را حل کند، شما نمی‌توانید هوش ما‌لی خود را افزایش دهید. در واقع شما به جای این که به خودتان پاداش بدهید، دارید با پول خودتان به دیگران پاداش می‌دهید.

اگر بنیان اطلاعات مالی‌تان قوی باشد به آسانی می‌توانید هوش مالی خود را افزایش دهید. اما اگر ضریب هوش مالی‌تان ضعیف باشد اطلاعات ما‌لی شما را گیج می‌کنند و ظاهرا ارزش چندانی ندارند.

اگر این ۵ هوش ما‌لی را در خود پرورش دهید شانس بهتری برای موفقیت در دنیای به سرعت در حال تغییر خواهید داشت. می‌توانید بهتر مسائل خود را حل کنید و هوش مالی خود را افزایش دهید.

چگونه هوش اقتصادی خود را تقویت کنیم؟

برای تقویت و افزایش هوش اقتصادی راهکارهایی وجود دارد. برای این منظور می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:

۱. مسائل مالی را پیگیری کنید: به طور روزانه روزنامه‌ها و مجلات اقتصادی را مطالعه کنید. نکاتی که در این مجلات می‌بینید را یادداشت کنید و از آن‌ها بهره ببرید.

۲. از کلاس‌های هوش مالی استفاده کنید: البته، این موضوع در ایران هنوز جا نیفتاده است. اما استفاده از کلاس‌های هوش اقتصادی که افراد باتجربه در آن تدریس می‌کنند می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین شما می‌توانید در یک دوره آنلاین خارجی نیز شرکت کنید.

۳. از سرمایه‌گذاری نترسید: برای تقویت و افزایش هوش اقتصادی خود فقط به خواندن تئوری‌ها اکتفا نکنید، سرمایه‌گذاری را شروع کنید یا موفق می‌شوید یا شکست می‌خورید. برای شروع می‌توانید از سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک کمتری دارند شروع کنید.

۴. به یک درآمد ثابت و مشخص اکتفا نکنید: بسیاری از افراد به افزایش 5 درصدی یا 10 درصدی حقوق خود در یک سال راضی هستند. اما اگر این گونه پیش بروید نمی‌توانید با تورم مقابله کنید. اگر می‌خواهید به عنوان یک فرد با هوش مالی بالا شناخته شوید لازم است که درآمد خود را افزایش دهید.

۵. طرز فکر خود را تغییر دهید: تا زمانی‌که افکار خود را در مورد راه‌های رسیدن به پول تغییر ندهید نمی‌توانید به آن برسید. فراموش نکنید که شم اقتصادی به معنای تفکر عاقلانه مالی است.

۶. خرج و مخارج خود را کنترل کنید: برای شروع تقویت هوش اقتصادی لازم است که هزینه‌ها و مخارج خود را تا حد امکان کاهش دهید. یک لیست خرید تهیه کنید، وسایل ضروری را در آن بنویسید و به آن پایبند باشید. به همین شکل بدهی‌های کوچک خود را پرداخت کنید. تا زمانی که آن‌ها را پرداخت نکرده‌اید از گرفتن وام و قرض جدید خودداری کنید.

جمع‌بندی: اگر کسی می‌خواهد ثروتمند شود، ثروتمند بماند و ثروت خود را به چند نسل بعد از خود انتقال دهد به بی‌نقصی این 5 ضریب هوش اقتصادی نیاز دارد. اگر این فرد یک یا چند مورد از این هوش‌ها را نداشته باشد مثل این است که تلاش می‌کند اتومبیلی که ترمز ندارد و به جای بنزین، آب در مخزن سوختش است را روشن کند. وقتی کسی گرفتار مشکلات مالی است، یک یا چند مورد از این هوش‌های مالی را ندارد و بی‌نقصی مالی او ایراد دارد.