اقتصادسنج؛ بزرگراه فروش خودرو در بورس کالا پرتردد شده است. پس از صف طولانی عرضه خودرو‌های تولید داخل، حالا خودروهای وارداتی نیز پشت در بورس پارک شده‌اند.

در جلسه هیات پذیرش بورس کالای ایران، ۱۹ هزار دستگاه از محصولات چانگان (خودروسازی سایپا) و دو هزار و ۱۴۰ دستگاه از محصولات کیا به عنوان نخستین خودروهای وارداتی در بورس کالا پذیرش شدند.

چند روز قبل محصولات گروه «دنا» (شرکت ایران خودرو) برای عرضه در بورس کالا پذیرش شد. با این حجم عرضه خودرو در بورس کالا عملا قرعه کشی خودرو برچیده شده است.

به گفته سخنگوی وزارت صمت، قرعه کشی خودرو همچنان‌ طبق روال گذشته برای خودروهایی که هنوز در بورس عرضه نشده‌اند انجام خواهد شد و حذف نشده است. اما خودروهای زیادی برای قرعه‌کشی باقی نمانده است.

خودرو از دست مردم پرید

به نظر می‌رسد فقط کسانی می‌توانند امیدوار به خرید خودرو با قیمت قرعه‌کشی باشند که جزو مشمولان طرح فرسوده یا جوانی جمعیت هستند. تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در قرعه‌کشی‌های خودرو چند میلیونی بود، اما تعداد محدودی خودرو فروخته می‌شد.

در واقع شانس برنده شدن در قرعه‌کشی تا حدی پایین بود که ثبت‌نام در آنها توجیه‌پذیر نبود. اما قیمت پایین خودروهای قرعه‌کشی، مردم را برای ثبت‌نام جذب می‌کرد.

به طور مثال، در قرعه‌کشی ابتدای شهریورماه چهار میلیون و ۷۹۴ هزار و ۱۶۶ نفر برای ۴۰۰۰ دستگاه خودرو اعلام تقاضا کردند. براین اساس شانس برنده شدن هر نفر، یک به ۱۲۴۳ برآورده شد. در حقیقت برای هر یک خودرو بالغ بر ۱۲۰۰ تقاضا وجود دارد.

اما حالا با عرضه خودرو در بورس کالا، آن شانس حداقلی هم برای گروهی از مردم از بین رفته است. در حالی قیمت پژو ۲۰۷ در قرعه کشی ۳۲۵ میلیون تومان بود، اما در بورس کالا به قیمت ۴۶۰ میلیون تومان فروخته می‌شود. ( این خودرو در بورس با قیمت ۴۰۰ میلیون تومان معامله شد که با هزینه‌های جانبی و مالیات برای خریدار ۴۶۰ میلیون تومان تمام می‌شود.)

در واقع کسانی که قصد خرید پژو ۲۰۷ دارند، می‌توانستند در قرعه کشی آن را ۱۳۵ میلیون تومان ارزانتر بخرند. چرا که قیمت بورسی آن از قیمت قرعه کشی ۴۱ درصد گرانتر است.

حالا قرار است دنا پلاس هم به جمع خودروهای بورسی اضافه شود. در طرح فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو ویژه مهر ۱۴۰۱، قیمت دنا پلاس ۳۹۸ میلیون تومان بود. اگر قرار باشد طبق فرمول پژو ۲۰۷ در بورس کالا قیمت‌گذاری شود، احتمالا با قیمت ۵۶۰ میلیون تومان معامله شود.

بورسی‌شدن خودروها اگرچه برای خودروساز بیشترین سود را ایجاد می‌کند، اما دست مردم و به خصوص مصرف‌کننده‌ها از خرید خودرو کوتاه می‌شود.

شرایط بسیار سخت خرید خودرو

یک خودرو بورسی حداقل ۳۵۰ میلیون تومان قیمت دارد. اگر فردی با حقوق کارگری ۶ میلیون تومانی بخواهد از بورس کالا خودرو بخرد، باید حقوق ۵۸ ماه خود را ذخیره کند. یعنی ۵ سال زمان می‌برد که این فرد صاحب خودرو شود آن هم در صورتی که طی این ۵ سال قیمت خودرو ثابت مانده باشد که تقریبا بعید است!

۵ سال قبل قیمت پراید ۲۲ میلیون تومان بود اما امروز ۲۶۵ میلیون تومان است، یعنی در این مدت ۱۱۰۰ درصد (معادل ۲۴۳ میلیون تومان) رشد کرده است.

پژو ۲۰۷ اتوماتیک نیز از ۵ سال قبل تا به امروز ۱۱۸۵ درصد داشته، یعنی از قیمت ۵۶ میلیون تومان به ۷۲۰ میلیون تومان رسیده است. اما حقوق وزارت کار از ۹۰۰ هزار تومان به ۶ میلیون تومان رسیده، یعنی ۵۶۶ درصد افزایش یافته است.

بنابراین امید صاحب خودرو شدن این روزها برای بسیاری از مردم از بین رفته است.

سیگنال افزایشی بورس کالا به بازار

از سوی دیگر قرار بود با عرضه خودرو در بورس کالا، دلالان از بازار خودرو کنار بروند و قیمت‌ها واقعی شود. به همین دلیل هم از ابتدای مهرماه عرضه خودرو در بورس شدت گرفت و در دو هفته گذشته به چندین هزار دستگاه رسید. اما این بورسی شدن فروش خودرو برای بازار هم گران تمام شد. چرا که از اواسط پاییز قیمت خودرو در بازار نیز شروع به رشد کرد.

توقف فعلی افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو نیز به نظر می‌رسد متاثر از عوامل دیگری مانند کنترل قیمت دلار در بازار ارز و ورود اولین محموله‌های خودروهای خارجی باشد.