گزارش شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور که دربرگیرنده اطلاعاتی از قبیل آخرین اطلاعات سالانه، فصلی یا ماهانه در زمینه حساب‌های ملی، شاخص‌های قیمت، وضع مالی دولت، متغیرهای پولی و اعتباری، بورس، بودجه خانوار و توزیع درآمد، جمعیت و نیروی انسانی، صنعت و معدن، تجارت خارجی، ساختمان مسکن، انرژی و کشاورزی است، در ماه جاری به‌روزرسانی شد
اقتصادسنج؛ گزارش شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور که دربرگیرنده اطلاعاتی از قبیل آخرین اطلاعات سالانه، فصلی یا ماهانه در زمینه حساب‌های ملی، شاخص‌های قیمت، وضع مالی دولت، متغیرهای پولی و اعتباری، بورس، بودجه خانوار و توزیع درآمد، جمعیت و نیروی انسانی، صنعت و معدن، تجارت خارجی، ساختمان مسکن، انرژی و کشاورزی است، در ماه جاری به‌روزرسانی شد.
آنطور که این گزارش نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی زنان طی چهار سال یعنی از سال 97 تا پایان تابستان 1401، به میزان چهار درصد کاهش یافته است. بر اساس اطلاعات این گزارش، نرخ مشارکت اقتصادی زنان از 13.7 درصد به 17.6 درصد رسیده است؛ آن‌هم پس از شیوع پاندمی کرونا.
گزارش اخیر مرکز آمار حاوی آخرین و جدیدترین نرخ مشارکت اقتصادی است. نسبت جمعیت فعال (بیکار و شاغل) به کل جمعیت در سن کار که یکی از شاخص‌های سنجش وضعیت جنسیتی بازار کار، تعریف ساده نرخ مشارکت اقتصادی است.
بر اساس جداول گزارش مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در پایان تابستان ۱۴۰۱ حدود ۱۳.۷ درصد بوده است. این نرخ در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۷.۶ درصد بوده است. علت سقوط مشارکت زنان، شیوع پاندمی کرونا عنوان شده است.
افزایش ناامیدان در بازار کار
دیگر اطلاعات منتشر شده از بازار کار ایران نشانگر این مطلب است که جمعیت غیرفعال در نیمه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. افزایش جمعیت غیرفعال به معنای ناامیدی افراد در یافتن شغل است.
اما جمعیت شاغل، بیکار و غیرفعال چه تعریفی دارند؟ براساس اطلاعات موجود، جمعیت شاغل به تمام افراد ۱۰ ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع (یعنی هفته قبل از آمارگیری) طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کارشان را ترک کرده باشد، گفته می‌شود. جمعیت بیکار به کسانی گفته می‌شود که جویای کار هستند ولی موفق به یافتن شغل نشده‌اند. جمعیت غیرفعال کسانی هستند که نه شاغل هستند و نه جویای کار.
براساس گزارش مرکز آمار، جمعیت غیرفعال در شش ماه نخست سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان ۳.۰ درصد افزایش داشته است. این اطلاعات یعنی نرخ مشارکت اقتصادی به همین میزان با کاهش مواجه شده است.
همچنین نسبت اشتغال ۲.۰ درصد و نسبت بیکاری ۱.۰ درصد کاهش را تجربه کرده‌اند. علت کاهش نرخ بیکاری چیست؟ افزایش جمعیت غیر فعال
آخرین داده‌های آماری از بازار کار
آخرین آمار بیکاری مربوط به تابستان است. داده‌های مرکز آمار از وضعیت اشتغال و بیکاری بیانگر این مطلب است که نرخ بیکاری با ۰.۷ واحد درصد کاهش نسبت به تابستان سال گذشته و ۰.۳ واحد درصد نسبت به بهار سال جاری، به رقم ۸.۹ درصد رسیده است.
اما، نرخ بیکاری در استان‌ها چگونه بوده است؟ بررسی وضعیت نرخ بیکاری در تابستان ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در هفت استان تک‌رقمی شده است؛ همچنین استان هرمزگان با ۲۲.۶ درصد در صدر بیکارترین استان قرار دارد. این گزارش نشان می‌دهد نرخ بیکاری هفت استان که در تابستان ۱۴۰۰، دو رقمی بود در تابستان سال جاری تک رقمی شده است.
بر همین اساس، نرخ بیکاری استان بوشهر از ۱۰.۵ به ۷.۹ درصد، چهارمحال و بختیاری از ۱۲.۴ به ۸ درصد، خراسان شمالی از ۱۱.۴ درصد به ۹.۲ درصد، کرمان از ۱۱.۱ درصد به ۸.۱ درصد، کهگیلویه و بویراحمد از ۱۰.۲ به ۸.۷ درصد، گیلان از ۱۱.۶ درصد به ۷.۸ درصد و یزد از ۱۳.۶ درصد به ۷.۷ درصد کاهش یافته و تک‌رقمی شده است.
با اینحال، کارشناسان می‌گویند در بخش داده‌های مرکز آمار از وضعیت اشتغال و بیکاری چالش‌ها و اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد که برای سال‌ها ادامه داشته است. در همین زمینه، حمید حاج‌اسماعیلی- کارشناس حوزه کار- به تجارت‌نیوز گفته بود: «جمعیت فعال کشور رشد کافی نمی‌کند و کوچک در نظر گرفته می‌شود، به همین دلیل نرخ بیکاری ما بالا نیست. در حالی که طبق برآوردهای ما، نرخ واقعی بیکاری دو رقمی است. با اینحال، مرکز آمار نرخ بیکاری را یک‌رقمی اعلام کرده است.»
در مقابل نرخ بیکاری دو استان یعنی کردستان و اردبیل که تک رقمی بود، دو رقمی شده و به ترتیب از ۹.۶ درصد به ۱۰.۲ درصد و از ۶.۴ درصد به ۱۱.۷ درصد افزایش یافته است.
