اقتصادسنج | بررسی رشد نقطه به نقطه تولیدات و فروش صنایع دارویی بورسی در دو سال گذشته حاکی از عدم همسویی تولیدات با فروش در بازار دارو بوده است. تولیدکننده‌ها در مقاطعی با توجه به انتظارات خود از بازار، اگرچه تولید خود را افزایش می‌دهند اما با کاهش فروش در این مقطع منتظر قیمت‌گذاری دارو می‌شوند و در نتیجه فروش دارو به شدت افت می‌کند.

بررسی آمار و داده‌های تولید و فروش سال گذشته صنایع دارویی بورسی، از این موضوع حکایت دارد که تولیدات ماهانه دارو در اسفند 1401، شاخص تولید رشته فعالیت دارو بر مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل 19 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که شاخص فروش آن  نسبت به ماه مشابه سال قبل 16 درصد کاهش پیدا کرده است.

با استفاده از آمار و داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس از پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران به ارزیابی روند دوساله تولید و فروش صنعت دارو پرداخته‌ایم. نکته برجسته تحلیل و بررسی روند نقطه‌ای تولیدات و فروش دارو در دو سال گذشته حاکی از اختلاف عمده بین رشد تولید و فروش بوده است. در ادامه می‌توان به ریشه‌یابی این موضوع پرداخت.

بررسی روند تولید و فروش رشته فعالیت دارو در صنایع بورسی در سال 1401

بررسی روند نقطه به نقطه تولیدات رشته فعالیت دارو از ابتدای فروردین 1400 تا پایان اسفند سال گذشته حاکی از نوسانات عمده در این بخش است.

بررسی آمار و داده‌های سال گذشته صنایع دارویی بورسی، حکایت از این موضوع دارد که روند نقطه به نقطه تولیدات ماهانه دارو (صنایع بورسی) که در فروردین سال1401 پرقدرت شروع شده بود و حدود 20 درصد به تولیدات دارو افزوده شد، تداوم نیافت و در مرداد سال گذشته کاهش یافته است.

با این حال روند افزایشی تولیدات دارو از اواخر تابستان مجددا آغاز شد و در آذر ماه سال گذشته با رشد 25 درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل، به بالاترین سطح طی یک سال گذشته رسیده است. این در حالی است که در دی‌ماه تولید نقطه به نقطه صنایع دارویی به منفی 2 درصد رسید. رشد نقطه به نقطه تولید دارو در بهمن و اسفند سال گذشته نیز به ترتیب 19 و 20 درصد رشد داشته است.

در کنار این موضوع، مقایسه روند نقطه‌ای فروش صنایع دارویی (بورسی) طی سال گذشته نیز نشان می‌دهد در سه ماه ابتدایی سال اگرچه فروش دارو رشد مثبتی را رقم زده است، اما از تیر تا پایان اسفند فروش دارو کمتر از سال قبل بوده و رشد منفی داشته است؛ بطوریکه محاسبات صورت گرفته از کاهش 16 درصدی فروش دارو در اسفند سال گذشته خبر می‌دهد.

عدم همسویی رشد نقطه‌ای تولید و فروش دارو

این بررسی نشان می‌دهد در اغلب ماه‌های مورد بررسی طی دو سال گذشته، روند نقطه‌ای تولیدات و فروش کاملا خلاف هم حرکت کرده‌اند. به عبارتی در مقاطعی روند نقطه‌ای تولید و فروش همسو با هم رشد نکرده است.

بر اساس مطالعات صورت گرفته، تولید و فروش صنایع دارویی کشور تحت تاثیر مولفه‌‌های مختلفی بوده و واکنش صنایع تولیدی دارو (تولید و فروش) در مواجهه با شرایط اقتصادی متفاوت عمل می‌کند.

طبق مطالعات انجام شده، تولید و عرضه یک فرآورده دارویی به بازار، نیازمند انواع مختلف ماده دارویی، بسته‌بندی و ظروف شیشه و … است و تمام مولفه‌ها تحت اختیار صنعت داروسازی نیست. در واقع صنعت داروسازی به صنایع متعدد دیگری وابسته است که هرکدام از آن صنایع وقتی مختل شوند یا با افزایش هزینه مواجه می‌شوند، خود به خود اثرات خود را روی تولید دارو می‌گذارند. در نتیجه تولیدکنندگان را دچار مشکلات متعددی می‌کند و عرضه دارو به بازار را با تاخیر مواجه می‌کند.

به بیان کلی، مشکلات اصلی صنعت داروسازی در ایران، کمبود نقدینگی، مشکل تامین منابع مالی، عدم تناسب هزینه‌های تولید دارو و قیمت نهایی دارو است و همگی روی چرخه تولید دارو تاثیر زیادی می‌گذارد.

اگر به آمارهای سال گذشته نگاهی بیاندازیم؛ در تیر ماه سال گذشته، با حذف ارز دولتی و شروع  طرحی تحت عنوان «دارویار»، پیامدهایی چون افزایش هزینه‌های تولید، کاهش تولید شرکت‌های داروسازی و کمبودهای دارویی را به دنبال خود داشته است.

در واقع کارشناسان این حوزه بیان داشتند، با وجود گران شدن دارو پس از اجرای طرح دارویار و حذف ارز ترجیحی، تولید دارو دیگر برای شرکت‌ها به‌صرفه نبوده است. برخی شرکت‌ها تولید خود را متوقف کرده‌اند و حتی ماده اولیه خود را به دیگر شرکت‌ها هم تحویل نداده‌اند.

به اعتقاد کارشناسان، حذف ارز ترجیحی و عدم همسان‌سازی قیمت‌های جدید با افزایش ناشی از تغییر نرخ ارز جهت تهیه مواد اولیه و نیز افزایش هزینه‌های مرتبط با تولید محصولات، در نهایت منجر به کاهش  شدید فروش محصولات دارویی صنایع بورسی شد.

علاوه بر آن تولیدکننده‌ها در مقاطعی با توجه به انتظارات خود از بازار، اگرچه تولید خود را افزایش می‌دهند اما با کاهش فروش خود در این مقطع منتظر قیمت‌گذاری دارو می‌شوند. در نهایت با تأخیر در قیمت‌گذاری دارو و پذیرفته نشدن قیمت توسط شرکت‌ها، فروش دارو به شدت افت می‌کند.