اقتصادسنج؛ روند کاهش مصرف دیتا در کشور که از ابتدای مهر ماه آغاز شده بود در آذر ماه متوقف شده است و گزارش‌های درآمدی اپراتورها و شرکت‌های PSP بیانگر افزایش درآمد از محل مصرف دیتا است هرچند این ارقام هنوز فاصله زیادی تا شهریور ماه دارند.

اختلال اینترنت در پاییز امسال و مسدود شدن پلتفرم‌های کاربردی مانند اینستاگرام، واتس‌اپ، گوگل استور و… منجر به کاهش شدید مصرف اینترنت در کشور شد که تاثیرات خود را در گزارش‌های درآمدی همراه اول و اپراتورهای ثابت خود را نشان داد. همچنین ایرانسل، مبین‌نت، شاتل و رایتل در نامه‌هایی جداگانه به وزیر ارتباطات از کاهش شدید درآمدهای خود خبر دادند.

در همین حال کاهش مصرف اینترنت منجر به کاهش خرید بسته‌های اینترنتی و شارژ تلفن همراه اعتباری شد که تاثیر خود را در گزارش‌های درآمدی شرکت‌های پرداخت الکترونیکی نشان داد.

اکنون با گذشت بیش از ۳ ماه از آغاز اختلال اینترنت، آمارهای از توقف روند کاهش مصرف حکایت دارند و گزارش‌های مالی اپراتورها و شرکت‌های پرداخت الکترونیکی این موضوع را نشان می‌دهد؛ اما در اغلب این شرکت‌ها، تا رسیدن به سطح درآمدی شهریور ماه، فاصله زیادی دیده می‌شود.

بازگشت همراه اول

همراه اول که بیشترین تعداد مشترکان تلفن همراه در کشور را دارد در دو ماه مهر و آبان نزدیک هزار میلیارد تومان کاهش درآمد به دلیل اختلال اینترنت داشت. این کاهش در درآمد حاصل از کارکرد خطوط اعتباری و دائمی خود را نشان داد به گونه‌ای که در آبان درآمد خطوط اعتباری از ماه مشابه سال قبل نیز کمتر شده بود اما در گزارش درآمدی آذر ماه دیده می‌شود این روند متوقف شده و بیش از ۲۲۰ میلیارد تومان افزایش درآمد نسبت به آبان داشته است.

مجموع درآمدهای همراه اول از کارکرد خطوط تلفن همراهش در ماه آخر پاییز به بیش از ۲۵۳۷ میلیارد تومان رسیده که در هر دو نوع سیم‌کارت اعتباری و دائمی ایجاد شده است.

با وجود این افزایش، مقایسه درآمد ماهانه اپراتور اول نشان می‌دهد هنوز تا رسیدن به سطح شهریور ماه فاصله زیادی وجود دارد و درآمد ماهانه این اپراتور از محل سیم‌کارت‌ها فقط از فرودین امسال بیشتر شده است. همین الگو در جمع درآمدی این اپراتور نیز دیده می‌شود.

امیدواری ثابت‌ها

درآمد اپراتورهای ثابت از محل خدمات دیتا برخلاف اپراتور همراه، به شکل متحد افزایش نیافته است.
شرکت مخابرات ایران که بیشترین تعداد مشترکان اینترنت ثابت را دارد در مهر ماه با کاهش درآمد دیتا روبرو شده بود؛ اما این درآمد در آبان افزایش یافته و مجددا در آذر ماه کاهشی شده است. به گونه‌ای که درآمد این شرکت از این محل حتی از مهر هم کمتر شده است.

برخلاف مخابرات، آسیاتک پس از یک کاهش نسبتا شدید در مهر ماه، آبان و آذر را با افزایش تمام کرده و سطح درآمدی این اپراتور ثابت از فروش دیتا در آذر ماه به شهریور رسیده است. در مورد آسیاتک باید به افزایش درآمدهای ناشی از خدمات دیتاسنتر در ماه‌های اخیر اشاره کرد که می‌تواند نشان‌دهنده افزایش مصرف دیتای داخلی باشد.

های‌وب، دیگر اپراتور ثابت حاضر در بازار سرمایه در آذر ماه با افزایش درآمدهای خدمات اینترنتی روبرو شده هرچند این درآمدها هنوز به مهر هم نرسیده است. با این وجود در مورد های‌وب باید به درآمدهای حاصل از ارائه خدمات عمده‌فروشی پروانه FWA و استفاده از امکانات توسط سایر شرکت‌های دارنده پروانه اشاره کرد که در مهر و آبان کاهش وحشتناکی داشت و در آذر دوباره افزایش داشته است. افزایش درآمدی های‌وب از این محل می‌تواند نشان‌دهنده افزایش مصرف در شبکه اپراتورهایی باشد که امکانات این شرکت را اجاره می‌کنند.

در نهایت افرانت که تعداد مشترکان کمتری نسبت به آسیاتک و های‌وب دارد، در پاییز امسال کمتر با افت درآمد مواجه شده و با افت‌وخیزهای اندکی، بیش از شهریور درآمد دارد. این شرکت نیز مانند آسیاتک، خدمات دیتاسنتری ارائه می‌دهد و در ماه‌های اخیر با افزایش درآمد از این محل روبرو شده است.

اپراتورهای ثابت معتقدند روند کاهش مصرف دیتا در کشور تمام شده و ادامه پیدا نمی‌کند. مدیرعامل آسیاتک  بر این موضوع تاکید کرده بود.

بازگشت پرداختی‌ها

یکی از محل‌های درآمدی شرکت‌های پرداخت الکترونیکی، فروش شارژ سیم‌کارت‌های اعتباری و بسته‌های اینترنتی است. این درآمدها در دو ماه اول پاییز با کاهش چشمگیری روبرو شده بودند؛ اما مجموع درآمد ۶ شرکت پرداخت الکترونیکی حاضر در بازار سرمایه از محل فروش شارژ در آذر ماه، افزایش یافته است. هرچند تمامی این شرکت‌ها به صورت یکسان در این افزایش سهم ندارند.

آسان پرداخت پرشین (آپ) که در میان شرکت‌های PSP بیشترین درآمد را از فروش شارژ دارد در آذر ماه همچنان کاهش درآمد داشته است. درآمد این شرکت از فروش شارژ در مهر ماه نزدیک ۶۲۰ میلیارد تومان بوده که در آذر به کمتر از ۵۳۶ میلیارد تومان رسیده است.

شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) که در دو ماه اول پاییز به شدت از اختلال اینترنت متاثر شده بود در آذر ماه توانسته است اندکی از کاهش درآمدهای خود از فروش شارژ را جبران کند. درآمد سپ از فروش شارژ نزدیک ۴۹ میلیارد تومان بیش از آبان است و با سطح خرداد ماه، برابری می‌کند.

تجارت الکترونیک پارسیان (تاپ) که دیگر شرکت PSP‌ بازار سرمایه است، زودتر از دیگر شرکت‌ها از شک اختلال اینترنت خارج شده بود. درآمدهای این شرکت از فروش شارژ که در آبان نیز روند افزایشی داشت در آذر همچنان صعودی است هرچند هنوز به سطح تابستان امسال نرسیده است.

پرداخت الکترونیک پاسارگاد نیز مانند تاپ در دو ماه اخیر با افزایش فروش شارژ روبرو شده و درآمد پی‌پاد از این محل در آذر امسال از کل ماه‌های سال به جز مرداد و شهریور، بیشتر است. همچنین به‌پرداخت ملت در آذر ماه روند کاهشی را کنار گذاشته و با افزایش درآمد همراه شده است.

تنها شرکتی که روند متفاوت از دیگر PSPها دارد، کارت اعتباری ایران کیش است که در مهر و آبان، افزایش درآمد داشت؛ اما در آذر با افت روبرو شده است.

در مجموع این ۶ شرکت پرداختی که براساس گزارش‌های شاپرک، بیش از ۷۵ درصد بازار پرداخت الکترونیکی کشور را در اختیار دارند، در آذر ماه بیش از ۵۲ میلیارد تومان بیشر از آبان از محل فروش شارژ، درآمد داشته‌اند که البته هنوز به سطح خرداد ماه امسال نرسیده است.

گزارش‌های درآمدی اپراتورها و شرکت‌های PSP‌ نشان می‌دهد روند کاهش مصرف دیتا در کشور متوقف شده است؛ اما تا رسیدن به سطح پیش از دور جدید فیلترینگ، فاصله معناداری دارد.

پیوست/