برنامه‌ریزی نظام سلامت کشور بر مبنای درمان است، نه پیشگیری. برنامه‌ای که به گفته کارشناسان سلامت هزینه اقتصادی و غیراقتصادی بیشتری برای کشور به دنبال دارد.
اقتصادسنج| برنامه‌ریزی نظام سلامت کشور بر مبنای درمان است، نه پیشگیری. برنامه‌ای که به گفته کارشناسان سلامت هزینه اقتصادی و غیراقتصادی بیشتری برای کشور به دنبال دارد.
زمانی‌که نظام سلامت کشورها برای پیشگیری از انواع بیماری‌ها، برنامه‌ریزی و جذب نیرو دارند، ایران در جذب و نگهداشت نیروی انسانی فعال در حوزه درمان دچار چالش شده است. تعدیل نیرو و پایین بودن حقوق، بخشی از مشکلاتی است که پرستاران به آن اشاره می‌کنند.
مهاجرت بیش از 2500 پرستار در سال
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستاری کشور در این مورد می‌گوید: «بیشترین خدماتی که مردم در حوزه سلامت می‌گیرند، توسط پرستاران است. پرستاران، سرمایه انسانی کشور هستند.»
او ادامه می‌دهد: «آمار دقیق مهاجرت پرستاران را نمی‌توان اعلام کرد. پرستاران به روش‌های مختلف مهاجرت می‌کنند. برخی از آنها گواهی گوداستندینگ دریافت می‌کنند.»
اخیرا یک مقام وزارت بهداشت گفت که سالانه 1250 نفر از پرستاران درخواست گوداستندینگ (گواهی مورد نیاز برای مهاجرت) دارند.
شریفی مقدم در این مورد می‌گوید: «برخی از کشورها نیاز به گوداستندینگ ندارند و بسیاری از پرستاران بدون دریافت این گواهی اقدام به مهاجرت می‌کنند. آمار مهاجرت پرستاران حداقل 2 برابر این میزان است. به عبارتی سالانه حداقل 2500 پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند.»
درآمد پرستاران در کشورهای دیگر 12 برابر ایران
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر پرستاران در ایران حدود 12 میلیون تومان در ماه حقوق دریافت می‌کنند. یعنی حدود 300 دلار دریافتی دارند. در حالی‌که در کشورهای اروپایی، حداقل چهار هزار دلار درآمد دارند.» به عبارتی پرستاران در کشورهای دیگر حدود 13 برابر ایران درآمد دارند.
شریفی مقدم می‌گوید: «پرستاران مهاجرت را به ماندن در ایران ترجیح می‌دهند، زیرا منزلت اجتماعی و درآمد بیشتری در کشورهای مقصد دارند. استاندارد کاری هم در مقاصد مهاجرتی کادر درمان بالاتر است. شرایط کاری این کشورها مانند ایران نیست که یک پرستار کار 10 نفر را انجام می‌دهد.»
به گفته او جذابیت کشورهای مقصد و دافعه‌ها و تبعیض‌ها در داخل کشور موجب مهاجرت پرستاران می‌شود.
اما پرستاران، کدام کشورها را برای مهاجرت انتخاب می‌کنند؟ شریفی مقدم در این مورد می‌گوید: «مقاصد مهاجرتی پرستاران هم بیشتر کشورهای اروپایی است. برخی از آنها به کشورهای حوزه خلیج فارس می‌روند. البته این کشورها مقصد اصلی پرستاران نیست، بلکه سکوی پرتابی است که بعدا به کشورهای اروپایی بروند.»
پرستاران فعال در ایران، نصف حداقل مقیاس جهانی
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستاری کشور می‌گوید: «پرستاران در کشورهای دیگر در سه سطح فعالیت دارند. پیشگیری، درمان و بازپروری. بسیاری از کشورها به سمت پیشگیری حرکت می‌کند. زیرا هزینه تخت و درمان برای نظام سلامت بیشتر است.»
او ادامه می‌دهد: «در ایران پیشگیری و بازپروری نقش بسیار کمرنگی دارند. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی به ازای هر هزار نفر جمعیت باید حداقل سه پرستار و به طور متوسط 6 پرستار فعالیت داشته باشند. در کشورهای اروپایی به ازای هز هزار نفر، 10 پرستار فعالیت دارند.
دبیرکل خانه پرستاری کشور می‌گوید: «در ایران به ازای هر هزار نفر 1.6 پرستار فعالیت دارند. یعنی پرستاران ما هر چقدر هم تلاش کنند، مردم نصف خدماتی که باید بگیرند را هم نمی‌گیرند. این شرایط موجب خسارت و مرگ‌ومیر می‌شود.»
بنا بر گفته‌های دبیرکل خانه پرستاری کشور نصف حداقل مقیاس جهانی در ایران پرستارِ فعال داریم.
شریفی مقدم می‌گوید: «بنا بر شاخص‌های سازمان بهداشت جهانی، اگر تعداد پرستاران از سه نفر کمتر شود، به همان میزان خسارت به‌ویژه مرگ‌ومیر به دنبال دارد. به عبارتی تعداد پرستاران به صورت مسقیم با سلامتی و جان مردم در ارتباط است.»
100 هزار پرستار بیکار در ایران
در حالی‌که این آمارها نشان از کمبود نیروی پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌دهد، بسیاری از پرستاران بیکار هستند و برخی نیز به مشاغل دیگر روی آورده‌اند.
دبیرکل خانه پرستاری کشور با اشاره به این‌که کمبود شدید نیروی پرستار در بیمارستان‌ها داریم، می‌گوید: «در حال حاضر 100 هزار پرستار بیکار داریم. نیاز به استخدام 100 هزار پرستار داریم تا به حداقل مقیاس جهانی برسیم.»
او می‌گوید: «علت استخدام نکردن پرستاران را کمبود بودجه اعلام می‌کنند؛ در حالی‌که بودجه وزارت بهداشت در صدر بودجه وزارت‌خانه‌هاست.»
فساد در ساختار نظام سلامت
شریفی مقدم ادامه می‌دهد: «ساختار نظام سلامت ما معیوب و فساد در آن نهادینه است. جایی‌که نظارت نباشد، فساد اجتناب‌ناپذیر است. هیچ کجای دنیا اینگونه نیست که قانون‌گذار، مجری و نظارت‌کننده از یک گروه خاص باشد.»
گفتنی است بودجه پیشنهادی دولت در لایحه بودجه 1402 برای وزارت بهداشت، حدود 273 هزار میلیارد تومان است. بنابراین بودجه پیشنهادی نظام سلامت 29 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
شریفی مقدم در پایان می‌گوید: «سلامت، حق بدیهی مردم است. اگر سلامت جامعه نادیده گرفته شود، سیستم در همه زمینه‌ها دچار مشکل می‌شود.»
