اقتصادسنج؛ بررسی‌های دلاری از دستمزد کارگران حکایت از این دارد که دستمزد کارگران طی ۱۵ سال گذشته نسبت به دلار نوسان ۵۰درصدی داشته و این به‌معنی کوچکتر شدن سفره کارگران است.

بررسی ارزش دلاری دستمزد کارگران از سال 84 تا 1401 بیانگر این است که قدرت خرید کارگران حدود 40درصد کاهش یافته است و اگر بخواهیم این مقایسه را بسط دهیم نسبت به سال‌هایی که کشور با التهابات ارزی و تورم بالا روبه‌رو نبوده است, قدرت خرید کارگران حدود 55درصد کاهش یافته است.

در سال‌های 1384 و 1385 رقم دلاری دستمزد کارگران به‌ترتیب 183 و 220 دلار و در سال 1386 حدود 264 دلار بوده است.

این رقم در سال‌های 1387 تا 1389 به‌ترتیب به 307، 356 و 358 دلار در ماه رسیده است. در سال 1390 این رقم به 211 دلار و در سال 1391 که همزمان با تشدید تورم بود، این رقم به 148 دلار رسید.

با کاهش تورم در سال‌های 1393 تا 1396 ارزش دلاری دستمزد ماهانه کارگران به 260 تا 300 دلار رسیده اما این مقدار بار دیگر با شروع التهابات ارزی و تشدید تورم، بین سال‌های 1397 تا اسفند 1401 حول‌وحوش 115 تا 163 دلار در نوسان بوده است.

پرواضح است یکی از تبعات کاهش ارزش پول ملی، کاهش قدرت خرید اغلب حقوق‌بگیران و به‌ویژه حداقل‌بگیران و کارگران است.

سمیه گلپور، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری کشور با اشاره به کاهش قدرت خرید کارگران گفت: به‌طور مثال طبق آمارها از سال 94 قدرت خرید مردم برای خرید یک سکه تمام‌بهار آزادی از 76درصد به 17.2 درصد رسیده است. در زمان حاضر حداقل دستمزدی که برای کارگران در سال 1402 تعیین شده است, کمتر از قیمت یک ربع‌سکه بهار آزادی است.

گلپور با تأکید به اینکه با کاهش قدرت خرید کارگران نرخ مشارکت آنها در رونق تولید کاهش می‌یابد گفت: کارگران زمانی که از درآمد خود در امورات تولیدی, صنعتی و… ناراضی باشند به‌سمت مشاغل کاذب می‌روند تا بتوانند درآمد بهتری را جایگزین حقوق خود کنند.

اکبر شوکت، رئیس انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور نیز با اشاره به اینکه سفره کارگران حدود یک‌سوم طی سه دهه اخیر کوچکتر شده است گفت: دولت در محاسبه تورم باید دو قلم اساسی مسکن و مواد غذایی را محاسبه کند. در مسکن و در مواردی در بحث خوراک و اقلام مصرفی روزانه طی هفت سال اخیر با افزایش 1000درصدی قیمت مواجه بودیم و این درحالی است که از سال 1395 تاکنون حداقل دستمزد تنها 5 برابر افزایش حقیقی داشته و به این ترتیب در برابر افزایش 10برابری قیمت‌ها، ما هرساله شاهد فقیرتر شدن جامعه کارگری هستیم. تنها در بحث گوشت قرمز طی یک سال اخیر ما افزایش بیش از 100درصدی داشتیم.

وی ادامه داد: برخی تعاریف و استانداردهای مصرفی برای دولت دستکاری شده است؛ در سبد مصرفی استاندارد ما عملاً گوشت قرمز حذف شده است و صراحتاً گفته می‌شود کارگران پروتئین خود را از گوشت سفید تأمین کنند! مواردی که امسال در تعیین حداقل کالری و مواد مورد نیاز بدن کارگر در شورای‌عالی کار بحث شد، در هیچ استاندارد جهانی‌ وجود ندارد.

شوکت تأکید کرد: ما در بحث مزایای جانبی نیاز به حمایت در دو حوزه بهداشت و آموزش داریم، زیرا تعرفه بخش دولتی و خصوصی درحال افزایش (حدود 10برابر) است و پزشکان نیز رغبتی برای کار ندا و به دنبال آوردن بیماران خود به بیمارستان‌های خصوصی هستند.

وی گفت: در شرایطی که امکانات مراکز درمانی و ملکی سازمان تامین اجتماعی در شرایط بحرانی قرار دارد، در بحث آموزش نیز دیگر با مدارس دولتی پولی یا مدارس غیر انتفاعی بسیار گران مواجه هستیم و امکان جهش طبقاتی از خانوار کارگری نیز به مدد تبعیض در نظام گرانقیمت آموزشی گرفته شده است، زیرا رتبه‌های کنکور عملاً همه از مدارس غیرانتفاعی هستند.

شوکت بیان کرد: مسئله این است که هرچه گذشته به نسبت هزینه‌ها (مسکن، آموزش، بهداشت و درمان، معیشت) بالا رفته، مزد کارگران کوچک و کوچک‌تر شده و اکنون مزد حدود 300دلاری ما در دهه‌های گذشته امروز به ارزش حدود 100دلاری نزدیک می‌شود و این یعنی سفره کارگران حدود یک سوم طی سه دهه اخیر کوچکتر شده است.