اقتصادسنج | فصل گرما به زودی از راه می‌رسد و آتش‌سوزی‌های سریالی در جنگل‌های ایران هم بار دیگر شروع می‌شود. بلایی که هر ساله با گرم شدن هوا در نقاط مختلف کشور به جان مراتع و جنگل‌ها می‌افتد.

شمال و جنوب ندارد، یکبار آتش در جنگل‌های آستارا شعله‌ور می‌شود، بار دیگر در جنگل‌های مرودشت استان فارس. هر بار هم از پهنه سبز ایران کم می‌شود، سرزمینی که در کمربند خشک و نیمه خشک جهانی قرار دارد و سه دوره متوالی است که در خشکسالی به سر می‌برد.

بررسی آمارها نیز حکایت از این دارد که سرعت بیابان‌زایی در ایران بیش از بیابان‌زدایی است. آنطور که پیش‌تر وحید جعفریان، مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت 88 درصد از مساحت کشور تحت تاثیر بیابان‌زایی قرار دارد.

رتبه کدام استان‌ها در تخریب جنگل بالاتر است؟

مرکز آمار در گزارش جایگاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان‌ها از وضعیت جنگل‌ها و مراتع در مناطق مختلف کشور نوشت. بر اساس این گزارش در سال‌های اخیر روند تخریب جنگل در برخی از استان‌ها شتاب بیشتری داشت.

به طور کلی سه استان کردستان، قم و فارس به ترتیب رتبه اول تا سوم تخریب جنگل در کشور را در سال 1400 داشتند.

رتبه تخریب جنگل در استان قم از 29 در سال 96 به رتبه 2 در سال 1400 رسید. به عبارتی طی چهار سال 27 پله تغییر رتبه داده است. نرخ تخریب جنگل در استان فارس از 023/. در سال 96 به 513/. در سال 1400 رسید. رتبه تخریب جنگل در این استان نیز از 19 به رتبه 3 رسید.

همچنین رتبه استان کردستان برای تخریب جنگل از 6 در سال 96 به رتبه یک در سال 1400 رسید. رتبه تخریب جنگل در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از 12 در سال 96 به رتبه 6 در سال 1400 رسید. رتبه تخریب جنگل در استان چهارمحال و بختیاری از 18 در سال 96 به رتبه 9 در سال 1400 رسید.

نسبت مساحت جنگل‌ به مساحت استان‌ها

اما چقدر از مساحت این استان‌ها را جنگل شکل می‌دهد؟ مرکز آمار ایران در این مورد نیز آمارهایی منتشر کرده که می‌توان با استناد به آن، از وضعیت پوششی استان‌ها مطلع شد. البته گزارش مرکز آمار از سال 96 تا 99 را بررسی کرده و از وضعیت مساحت جنگل‌های کشور در 2 سال گذشته، آماری منتشر نکرده است.

از میان 31 استان در لیست مرکز آمار در سال 99، نسبت مساحت جنگل به مساحت استان قم 1.1 اعلام شد. از این منظر قم در جایگاه 29 قرار دارد. استان فارس و کردستان نیز به ترتیب در جایگاه 9 و 14 قرار گرفتند.

همچنین در سال 99، استان کهگیلویه‌وبویراحمد در جایگاه یک و استان مازندران در جایگاه سه قرار گرفتند.

طرح کاشت یک میلیارد درخت کمکی می‌کند؟

در حالی‌که جنگل‌های ایران از سوی قاچاقیان چوب یا آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی در حال نابودی است، طرح کاشت یک میلیارد درخت در دولت سیزدهم در دستور کار قرار دارد. طرحی که واکنش بسیاری از فعالان محیط زیست را به دنبال داشت.

یکی از انتقادات فعالان محیط زیست، بی‌توجهی به وضعیت فعلی جنگل‌های کشور بود. برخی هم طرح کاشت یک میلیارد درخت را غیرکارشناسی و تامین آب برای اجرای آن را دشوار دانستند.

در روزهای اخیر نیز مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در بیانیه‌ای نسبت به این طرح واکنش نشان داد. در بخشی از این بیانیه آمده که جنگل‌های هیرکانی در 50 سال گذشته تقریبا به نصف کاهش یافته و جنگل‌های مهم و حیاتی زاگرس به طور مستمر در جریان تخریب، تبدیل یا نابودی قرار دارند.

همچنین وسعت جنگل‌های دریایی در ناحیه رویشی جنگل‌های حرا در 25 سال گذشته سالانه 2500 هکتار کاهش یافته است. با توجه به اهمیت اکولوژی مجموع جنگل‌های طبیعی گفته شده، حفظ، احیا و توسعه این منابع ارزشمند دارای اولویت و اهمیت خاصی نسبت به نهال‌کار در مکان‌های جدید است.

در بخش دیگری از این بیانیه به تامین آب برای طرح کاشت یک میلیارد درخت اشاره شده است. مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نوشته: «با توجه به بحران آب و بیلان منفی آب‌های سطحی و زیرزمینی و همچنین در نظر گرفتن اولویت تامین تقاضای آب شرب بهداشتی، تعادل‌بخشی و حقابه‌های زیست محیطی، تخصیص آب تجدیدپذیر برای این برنامه دور از انتظار است.