اقتصادسنج؛ ابرچالش‌های رهاشده و به‌ویژه بیماری مزمنی به نام تورم در اقتصاد ایران، ضربه سنگینی به معیشت مردم زده‌اند که یکی از نتایج آن آب رفتن سبد کالاهای ضروری است؛ این یعنی مردم به سراغ کالاهایی رفته‌اند که در ازای خریدشان مبلغ کمتری را می‌پردازند.

چالش‌های فراوان دمار از اقتصاد ایران درآورده‌اند؛ فقر فراگیر نتیجه اسفبار آن بوده است.  آمارهای پیشین حکایت از این داشت که در حال حاضر خط فقر مطلق برای یک خانوار دو نفره تهرانی 32 میلیون تومان است! افزون بر این، 37 درصد خانوار ایرانی در تقلای تامین نیازهای اولیه خود دچار فقر زمانی شده‌اند. در عین حال، 54 درصد معلمان و 60 درصد کادر درمان به طور همزمان گرفتار فقر درآمدی و زمانی هستند.

اما تشدید فقر زمانی یا زمان‌فروشی به چه معناست؟ این یعنی چنین افرادی دیگر وقتی برای تفریح، سرگرمی یا تعالی روحی و … ندارند. نتیجه چه خواهد بود؟ فروپاشی خانواده!

چه کالاهایی از سبد کالا حذف شده‌اند؟

حالا آنگونه که مقامات صنفی می‌گویند افزایش قیمت کالاها -تعدادی از کالاهای اساسی تا 80 درصد و کالایی مثل روغن بیش از 320 درصد در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته‌اند- و کاهش درآمد خانوار و تقلیل یافتن قدرت خریدشان، سبب حذف بعضی اقلام از سبد خرید کم‌درآمدها شده است. اطلاعات موجود نشان می‌دهد در حال حاضر تقاضا برای کالاهایی مثل گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی به میزان 90 درصد کاهش داشته است.

تقاضا برای اقلامی مانند برنج، روغن، قند و چای نیز با افت 50 درصدی مواجه شده است. این یعنی سفره مردم برخلاف وعده‌های دولتمردان کوچکتر شده و سبد کالای خرید آنها هم آب رفته است! در نتیجه مردم به سراغ کالاهایی رفته‌اند که طعمی مشابه خوراکی‌های حذف‌شده داشته باشند اما بهایی کمتر.

برای مثال، مجتبی غمخواری- رئیس هیات امنای بازار بنکداران گفت؛ از آنجایی‌که گوشت بوقلمون با قیمتی در حدود 50 هزار تومان در بازار عرضه می‌شود و در عین حال گوشت گوسفندی قیمتی در حدود 160 هزار تومان دارد، مردم به سراغ بوقلمون رفته‌اند.

یا قیمت ماهی نیز به طور سرسام‌آوری بالا رفته است؛ رشد 300 درصدی نسبت به سال قبل. گزارش‌هایی نیز منتشر شده که نشان از این دارد که مردم به جای برنج و ماهی، ماکارونی مصرف می‌کنند. قیمت برنج ایرانی نیز به حدود کیلویی 200 هزار تومان رسیده است.

در حال حاضر، گزارش‌های منتشر شده از سطح بازار نشان می‌دهد که مردمی که نگران کمبود ماکارونی بودند، اقدام به خرید و انبار کردن آن کرده‌اند. هم‌اکنون قیمت ماکارونی 700 گرمی از هشت هزار و 600 تومان به 24 هزار تومان رسیده که البته 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده را باید به آن اضافه کرد.

راهکار اقتصادی چیست؟

اقتصاددانان می‌گویند نباید دلمان به این خوش باشد که مردم همواره به مانند یک گنجشک منتظر رسیدن غذا توسط پدری به نام دولت باشند. حل چالش‌هایی مانند فقر و نابرابری در گروی اصلاح تفکر حکمرانان است.

سیاست‌هایی مثل یارانه نقدی و کالابرگ که مبتنی بر پول‌پاشی هستند، منسوخ شده‌اند و برای اینکه کیک اقتصاد بزرگ شود، دولت باید یک برنامه بلندمدت 20 ساله ارائه کند که در این مسیر هم دولت توانمند شود هم جامعه.

در همین ارتباط، وحید محمودی- اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران گفت: «گذر از یک «دولت رفاهی به جامعه رفاهی» برنامه می‌خواهد، ولی دولتمردان ما دارای تفکر سنتی هستند. بنابراین، اولین قدم برای فقر و محرومیت‌زدایی این است که دولت‌ها ظرفیت شنوایی خودشان را افزایش دهند و به رویکردهای علمی و مرزی دانش توسعه تن بدهند.»

تجارت‌نیوز/