جدیدترین گزارش مرکز آمار از تورم مواد غذایی نشان می‌دهد از بین خوراکیها بیشترین تورم نقطه به نقطه مربوط به «گوشت قرمز و گوشت ماکیان»، «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها» و «ماهی‌ها و صدف‌داران» است که نقش مهمی در سبد معیشتی و سلامت مردم دارند.
اقتصادسنج؛ جدیدترین گزارش مرکز آمار از تورم مواد غذایی نشان می‌دهد از بین خوراکیها بیشترین تورم نقطه به نقطه مربوط به «گوشت قرمز و گوشت ماکیان»، «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها» و «ماهی‌ها و صدف‌داران» است که نقش مهمی در سبد معیشتی و سلامت مردم دارند و همچنین با وجود کاهش جزئی نرخ تورم ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه خوراکیها و آشامیدنی‌ها در مهر ماه امسال نسبت به شهریور، شاهد افزایش نرخ تورم در برخی کالاهای مهم هستیم.
جزئیات گزارش مرکز آمار که با تاخیر منتشر شده، در بخش تورم مواد غذایی نشان می‌دهد در مهر ماه ۱۴۰۲، تورم نقطه به نقطه خوراکیها، ۳۵.۷ درصد بوده و بیشترین میزان افزایش قیمت مربوط به گروه گوشت قرمز و گوشت ماکیان با ۸۲ درصد است.
همچنین پس از گروه یادشده، گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها ۸۱ درصد، ماهی‌ها و صدف‌داران با ۶۹.۴ درصد، چای، قهوه، كاكائو، نوشابه و آب ميوه با ۴۶.۷ میوه و خشکبار با ۳۸.۴ درصد در مهر امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل، بیشترین افزایش قیمت را داشتند.
در مجموع گزارش جدید مرکز آمار حاکی از کاهش نرخ تورم در بخش خوراکیها و آشامیدنی‌ها است. به طوری که نرخ تورم ماهانه در این بخش از ۱.۴ درصد در شهریور به ۰.۴ درصد در مهر، تورم نقطه به نقطه از ۳۷.۷ به ۳۶.۱ درصد و نرخ تورم سالانه خوراکیها و آشامیدنی‌ها از ۵۸.۵ در شهریور به ۵۵.۳ در مهر ماه درصد کاهش یافته است.
با این حال بررسی جزئیات آمار نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه گروه‌های کالایی ماهی‌ها و صدف‌داران؛ روغن‌ها و چربی‌ها؛ قدن، شکر و شیرینی‌ها؛ محصولات خوراکی طبقه بندی نشده در جای دیگر؛ نوشابه‌های غیرالکلی نسبت به ماه قبل افزایش یافته است.
تورم ماهانه گوشت قرمز بیشتر شد
همچنین در بخش تورم ماهانه نیز شاهد هستیم نرخ تورم ماهانه نان؛ گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها؛ گوشت قرمز و گوشت ماکیان بیشتر از تورم ماهانه ماه قبل بوده است.
بر این اساس تورم ماهانه سه گروه یادشده در شهریور ماه به ترتیب ۰.۲، ۱.۵ و ۱.۳ درصد بوده، اما در مهرماه به ۰.۵، ۱.۸ و ۱.۷ درصد رسیده است.
اوج‌گیری قیمت گوشت قرمز از اسفند ماه سال قبل شروع شد و در اصل در اسفندماه در پی افزایش قاچاق دام زنده و خشکسالی‌های سال قبل زنگ خطر گرانی گوشت به صدا درآمده بود. در مقطع‌های زمانی بعدی در سال جاری نیز قصابان دلیل گرانی را به نزدیکی عید قربان نسبت دادند؛ چراکه دامداران دام‌های خود را برای عید قربان نگه داشته بودند و عرضه دام در بازار کاهش یافته بود. این وضعیت مجددا با فرا رسیدن ماه محرم بر افزایش تقاضا و بالارفتن قیمت گوشت قرمز اثر گذاشت.
اما بعد از هیجان‌های مناسبتی بازار نیز شاهد کاهش قیمت در بازار کالاهای اساسی از جمله گوشت قرمز نیستیم. آنطور که علیرضا پیمان پاک، قائم مقام وزیر جهادکشاورزی، اخیرا در یک برنامه تلویزیونی توضیح داده بود، مشکلات در فرآیند تولید ناشی از حذف ارز ترجیحی و حذف یارانه‌ها و همچنین محدودیت‌های ارزی و مشکلات بین وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی از جمله دلایل اصلی افزایش قیمت گوشت بوده است. در این شرایط شاهد کمبود واردات گوشت منجمد برای صنعتی که بخش صنف و صنعت و در پی آن تغییر مصارف صنف و صنعت به سمت گوشت گرم بودیم.
بنابراین در ماه‌های گذشته قیمت گوشت گوساله از ۵۰۰ هزار تومان هم عبور کرد و در میادین نیز ۴۸۰ هزار تومان قیمت داشت. قیمت لاشه گوسفندی نیز ماه گذشته در بازار آزاد حدود ۴۱۰ تا ۴۳۰ هزار تومان و در میادین حدود ۲۸۰ هزار تومان عرضه می‌شد.
اما در روزهای اخیر رئیس انجمن صنفی گاوداران گفته که نرخ کنونی هر کیلو گوساله را ۲۰۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت که براین اساس عرضه هر کیلو گوشت با نرخ بالاتر از ۴۷۰ هزار تومان اجحاف در حق مصرف‌کننده است. همچنین اخیرا رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی از کاهش ۲۰ تا ۳۰ هزار تومانی قیمت گوشت گوسفندی خبر داده و گفته که اکنون هرکیلو شقه گوسفندی با نرخ ۴۲۰ هزار تومان به مغازه‌دار و با احتساب ۱۰ درصد سود به مصرف کننده عرضه می‌شود. قیمت گوشت گوسفندی دولتی نیز ۲۸۲ هزار تومان اعلام شده است.
کاهش مصرف گوشت در کشور
گفتنی است میانگین مصرف سالانه گوشت قرمز در کشور ۸۵۰ هزار تن است که از این میزان حدود ۱۰۰ هزار تن طی سال‌ها در قالب گوشت منجمد و مصارف صنعتی وارد کشور می‌شود و ۷۵۰ هزار تن نیز تولید داریم.
با این حال در سال‌های اخیر بارها این موضوع مطرح شده که با افزایش بی‌رویه قیمت گوشت، این محصول مهم از سفره رمدم حذف شده و بخشی از مردم مرغ را جایگزین گوشت کرده‌اند. هرچند با حذف ارز دولتی و افزایش قیمت گوشت مرغ به نزدیک ۸۰ هزار تومان، این محصول هم از سفره بخشی از مردم حذف شده است.
اخیرا هم رییس اتحادیه گوشت گوسفندی به خبر آنلاین گفته که در حال حاضر دیگر کسی توان خرید گوشت ندارد و به همین دلیل بازار خیلی راکد است.
کدام کالاها کمترین تورم مواد غذایی را داشتند؟
شكر، مربا، عسل، شکلات و شيرينی با تورم ۳۶.۳، شیر، پنیر و تخم مرغ با تورم ۲۷.۷ و سبزیجات با تورم ۲۵.۲ درصدی در جایگاه‌های بعدی بیشترین تورم نقطه به نقطه در مهر امسال قرار دارند.
اما از بین خوراکیها، کمترین افزایش قیمت نسبت به مهر پارسال، مربوط به روغن‌ها و چربی‌ها با تورم نقطه به نقطه ۳.۵ درصدی، نان و غلات با تورم ۱۶.۷ درصدی و محصولات خوراكی طبقه بندی نشده در جای ديگر با تورم ۲۳.۳ درصدی بوده است.
گوشت و روغن صدرنشین تورم سالانه
همچنین برای مهرماه، نرخ تورم سالانه خوراکیها و آشامیدنی‌ها ۵۵.۳ و نرخ تورم سالانه خوراکیها ۵۵.۹ درصد از سوی مرکز آمار اعلام شده است.
در بین خوراکیها نیز گروه گوشت قرمز و گوشت ماکیان با ۹۰.۳ درصد، گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها با ۸۶.۸ درصد و روغن و چربی‌ها با ۷۰.۶ درصد بیشترین تورم سالانه را به خود اختصاص داده‌اند.
کمترین تورم سالانه نیز مربوط به محصولات خوراكی طبقه بندی نشده در جای ديگر است که معادل ۳۲.۷ درصد اعلام شده است.
گفتنی است تورم سالانه به معنی، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه مورد نظر، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. اما تورم نقطه به نقطه نشان دهنده درصد تغییر شاخص قیمت در دو مقطع زمانی مختلف نسبت به یکدیگر است و مقاطع زمانی بین دو نقطه، نادیده گرفته می‌شوند. به همین دلیل است که تورم نقطه به نقطه روغن و چربی‌ها در قعر جدول است، اما تورم سالانه این محصول، رقم بالایی است.
ماهی؛ صدرنشین تورم مواد غذایی در مهر
بر اساس این آمار تورم ماهانه خوراکیها و آشامیدنی‌ها ۰.۴ درصد و تورم ماهانه خوراکیها ۰.۴ درصد اعلام شده است.
از بین خوراکیها بیشترین تورم ماهانه با رقم ۳.۴، ۲.۳ و ۲.۲ درصد، مربوط به گروه «ماهی‌ها و صدف‌داران»، « محصوالت خوراكي طبقهبندی نشده در جای ديگر» و «چای، قهوه، كاكائو، نوشابه و آب ميوه» بوده و «شیر، پنیر و تخم مرغ» و «شكر، مربا، عسل، شکلات و شيرينی» هر کدام با تورم ماهانه ۱.۹ درصدی در رتبه بعدی قرار دارند.
ماهی‌ها و صدف‌داران ماه قبل هم در این جدول صدرنشین تورم ماهانه بودند. اما گزارش‌ها حاکی از این است که بخشی از این رشد قیمت‌ها مربوط به دلال‌بازی است. چراکه اخیرا ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون، به تجارت نیوز گفته که دولت حاضر نیست از نظام توزیع محصولات کشاورزی و شیلات خارج شود و در مقابل برخی افراد و گروها فقط در حوزه شیلات ۲۰۰ درصد بیشتر از قیمت واقعی ماهی را به مصرف‌کننده می‌رسانند و حتی فروشگاه‌های زنجیره‌ای را آلوده کرده‌اند.
کمترین تورم ماهانه مواد غذایی نیز با ۰.۵ درصد مربوط به نان و غلات است.
در این میان بر اساس آمار قیمت سبزی‌ها و حبوبات؛ روغن‌ها و چربی‌ها؛ میوه و خشکبار نسبت به شهریور کاهش داشته و تورم ماهانه آن‌ها به منفی ۰.۶، منفی یک و منفی ۴.۳ درصد اعلام شده است.
نکته قابل توجه هم این است که تازه‌ترین گزارش بانک جهانی درباره امنیت غذایی نیز نشان می‌دهد که ایران در رده پنجم جدول تورم مواد غذایی در جهان قرار دارد.
همچنین اخیرا موسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی گزارشی تحت عنوان «تورم مواد غذایی و تجربه سیاست‌گذاری کشورها» منتشر کرده که نشان می‌دهد ایران جزو ۱۰ کشوری است که در فاصله زمانی مارس ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳ بالاترین تورم اسمی و واقعی مواد غذایی را داشته است.
