اقتصادسنج؛ واردات خودرو طبق وعده وزارت صمت کلید خورد. اما تنها با 22 دستگاه از برند کیا. درحالی که حدود 20 روز از ورود نخستین محموله خودروهای وارداتی به کشور گذشته است، اما خبر از ورود محموله‌ای جدید منتشر نشده است.

با این حال، وزارت صمت خبر از پذیرش خودروهای وارداتی در بورس کالا می‌دهد و اعلام می‌کند که در مجموع حدود 21 هزار دستگاه خودرو از برندهای کیا و چانگان در این بازار پذیرش شده‌اند. در این میان باید به این نکته اشاره کرد که پذیرش خودرو در بورس کالا به معنای عرضه آن نیست و فرآیندهای دیگری نیز در این زمینه باید صورت گیرد.

پس از هفته‌ها ابهام در رابطه با زمان عرضه خودروهای وارداتی به بورس کالا و تحویل آن‌ها به مردم، وزارت صمت اعلام کرد که در ما‌ه‌های آینده این خودروها به دست مشتری می‌رسند. امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، در این رابطه در گفتگو با ایبنا اعلام کرد: 10 درصد از خودروهای وارداتی به‌صورت فوری و به محض خرید تحویل داده می‌شوند. اما 90 درصد این خودروهای فروخته‌شده حدوداً سه تا شش ماه بعد از خرید تحویل مشتری خواهند شد.

تامین ارز واردات خودرو از جیب مردم!

سخنگوی وزارت صمت علت این تاخیر را زمان‌بر بودن ساخت خودرو معرفی کرد و توضیح داد: خودروسازان خارجی پس از ثبت سفارش اقدام به ساخت خودرو می‌کنند و این‌گونه نیست که خودرو تولید کنند و در پارکینگ‌های خود نگهداری کنند.

حال با توجه به اظهارنظر سخنگوی وزارت صمت در رابطه با علت تاخیر تحویل خودروهای وارداتی، این مساله مطرح می‌شود که آیا شرکت‌های واردکننده با مبالغی که از مردم دریافت خواهند کرد اقدام به واردات خودرو می‌کنند؟

به نظر می‌رسد شرکت‌های منتخب واردکننده خودرو همچنان در مساله تامین ارز با مشکلاتی همراه هستند. به همین علت است که ابتدا اقدام به پیش‌فروش خودروهای وارداتی کرده‌اند تا با ارز به‌دست آمده از فروش این خودروها بتوانند خودرو وارد کشور کنند.

درخواست وزارت صمت مبنی بر پیش‌فروش این خودروها در بورس کالا، به‌نوعی فروش خودروهایی است که هنوز ورود آن‌ها به کشور به مرحله قطعی نرسیده است و احتمال این وجود دارد که شرکت خودروساز حاضر به فروش خودرو به ایران نشود.

تجربه‌های پیشین تکرار می‌شوند؟

در این میان باید یادآور شد که این نخستین باری نیست که دولت اقدام به پیش‌فروش خودروهایی می‌کند که تحویل آن به مشتری به قطعیت نرسیده است.

در سال‌های گذشته بود که شرکت خودروسازی رنو با هدف سرمایه‌گذاری و همکاری با خودروسازان ایرانی به کشور آمد. اما مدتی بعد، این خودروساز ایران را ترک کرد و تولیدکنندگان داخلی را با زیان‌هایی همراه کرد.

خودروسازان در آن زمان مجبور به تحویل دو خودرو ایرانی در عوض یک ال90 شدند. البته این اتفاقات باعث شد که بیش از پیش اعتماد مردم نسبت به خودروسازان کمرنگ شود.

کارشناسان معتقدند ممکن است تجربه‌هایی در رابطه با پیش‌فروش چنین خودروها مجددا تکرار شود. چراکه هنوز قطعیتی درباره خرید خودروهای خارجی و ورود آن‌ها به کشور وجود ندارد.

نکته دیگری که در خصوص فروش خودروهای وارداتی وجود دارد، احتمال قوی حضور دلالان در بورس کالا و قیمت‌سازی بالای این خودروهاست.

این تجربه نیز در زمان فروش خودروهای تملیکی تکرار شده بود که باوجود امکان برگزاری مزایده الکترونیکی و شفاف، مزایده به‌صورت فیزیکی و حضوری برگزار شد که احتمال دستکاری قیمتی در آن بالا بود.

خرید خودرو از شرکت مادر یا نمایندگی؟

چندی پیش، زمزمه‌هایی مبنی بر واردات خودروهای دست‌دوم و استوک از کشورهای عمان و دبی به گوش می‌رسید.

وزارت صمت این خبر را تکذیب کرد و اعلام کرد که همه خودروها نو هستند. اما سخنگوی این وزارتخانه در رابطه با خرید خودرو از کشورهای عربی به تجار‌ت‌نیوز توضیح داد که شرکت‌های واردکننده می‌توانند از هر کشوری خودرو وارد کنند.

او افزود: ممکن است خودروها یا برند منتخب واردات، در کشورهای همسایه نمایندگی، خط تولید یا تشکیلات مناسبی داشته باشند. اما این اقدام بدین معنی نیست که از کشورهای همسایه خودرو وارد می‌شود. برای مثال، اگر خودروهای برند تویوتا از نمایندگی کشور همسایه خریداری شود، یعنی این خودروها از خود تویوتا خریداری شده و نه از دولت یا تاجر کشور همسایه.

با نگاهی به اظهار نظرات مسئولان وزارت صمت ‌می‌توان مجددا به وجود تناقض و بلاتکلیفی‌هایی در بحث واردات خودرو پی برد. در ابتدا این مسئولان ادعا می‌کنند که خودروها از نمایندگی‌های یک برند در کشورهای دیگر خریداری می‌شود و خرید به‌صورت غیرمستقیم از شرکت مادر صورت نمی‌گیرد. این درحالی است که مسئولان این وزارتخانه علت تاخیر تحویل این خودروها را خرید از شرکت مادر و طولانی‌بودن فرآیند تولید و ثبت‌سفارش بهانه می‌کنند.