اقتصادسنج؛ ایران در روند پیری جمعیت با شتابی روزافزون روبه‌رو است، به‌طوری‌که در سال ۲۰۲۲ نسبت افراد بالای ۶۰ سال در ایران از ۱۰درصد کل جمعیت فراتر رفته است در عین حال نرخ رشد جمعیت در ایران ۰.۷ است که کمترین نرخ در ۲۵ سال گذشته است.

دو محقق ایرانی به‌همراه یک محقق از لندن در گزارشی با عنوان “سیاست‌های مقابله با تأثیر پیری جمعیت در ایران” در مجله لنست، گزارشی از وضعیت سالمندی در ایران ارائه کردند.

در این گزارش آمده است:‌ ایران در روند پیری جمعیت با شتابی روزافزون روبه‌رو است، به‌طوری که در سال 2022، نسبت افراد بالای 60 سال در ایران از 10 درصد کل جمعیت فراتر رفته است در عین حال نرخ رشد جمعیت در ایران 0.7 است که کمترین نرخ در 25 سال گذشته است.

از سال 2000 به بعد، به‌نظر می‌رسد نرخ باروری ایران تثبیت شده است و بر اساس نظریه گذار جمعیتی، انتظار نمی‌رود در سال‌های آینده شاهد تغییرات زیادی باشیم.

30درصد “سالمندان تنها” سن بالای 80 سال دارند

در رأس چالش‌های مربوط به سالمندی جمعیت در ایران، سالمندان مجرد یا تنهایی هستند که در خانواده‌هایی با ابعاد کوچک زندگی می‌کنند. در زمان حاضر، حدود 30 درصد از سالمندانی که به‌تنهایی زندگی می‌کنند، در سنین 80 سال و بالاتر هستند.

عوامل تنهایی سالمندان

پدیده تک‌فرزندی در میانسالان، نرخ بالای مهاجرت بین جوانان، کاهش ازدواج، تجرد دائم، طلاق (به‌ویژه در میانسالان) و مرگ همسر از جمله عواملی است که ممکن است در آینده نزدیک منجر به تنهایی سالمندان شود.

تخمین زده می‌شود که 80 درصد افراد بالای 65 سال در پایتخت ایران حداقل دارای یک بیماری مزمن و 50 درصد دارای دو بیماری مزمن باشند همچنین، در طول همه‌گیری کرونا، شیوع افسردگی در جمعیت مسن‌تر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت.

حدود 10 درصد از جمعیت سالمند کشور دارای معلولیت‌های آشکار هستند که منجر به هزینه‌های توانبخشی بسیار بالاتر در افراد مسن در مقایسه با سایر گروه‌های سنی شده است.

پیامدهای منفی پیری جمعیت برای کشور

پیری جمعیت نگرانی‌هایی را در مورد سرعت رشد اقتصادی کشور، افزایش هزینه‌های نظام سلامت، عملکرد کیفی نظام سلامت، تاب‌آوری مالی نظام بازنشستگی و رفاه و کیفیت زندگی سالمندان به‌همراه دارد.

این گزارش می‌افزاید که برای پرداختن به چالش‌های پیشِ‌روی سالمندان در ایران، سیاست‌گذاران باید مداخلات سیاسی مبتنی بر شواهد را انجام دهند. اقدامات هدفمندی از جمله تعیین سالمندی سالم به‌عنوان اولویت دولت، توسعه مدل ارائه خدمات بهداشتی و درمانی برای جمعیت سالمند، افزایش قدرت اجرایی شورای ملی سالمندی و استفاده از پتانسیل فارغ‌التحصیلان دانشگاهی “طب سالمندی” ضروری است و اتخاذ سیاست‌هایی برای تسهیل استفاده از خدمات داوطلبانه و ارائه مراقبت در منزل توصیه می‌شود.